Ο Μπορίς Χρίστοφ και ο επιστάτης του ναού

Φωλιασμένο ανάμεσα στα πολυώροφα ξενοδοχειακά συγκροτήμτα, που γέμισαν το παλαιότερο ορεινό θέρετρό μας, το Μπόροβετς, το παρεκκλήσι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος εδώ και 75 χρόνια προσελκύει πολλούς προσκυνητές από τη Βουλγαρία, την Ευρώπη, τον κόσμο. Και πάνω από δύο δεκαετίες τους καλωσορίζει πάντοτε ένας άντρας.

Είναι μέτριου αναστήματος, με διορατικό βλέμμα, έντονη πνευματική ακτινοβολία, ηλικίας κάτω των 60 ετών και ονομάζεται Γιορτνάν Χρίστοφ. Κατάγεται από τη μικρή ορεινή πόλη του Σάμοκοφ, κειμένη στους πρόποδες του βουνού Ρίλα. Περνάει τις μέρες του μέσα σ’ ένα μικρό δωμάτιο, στο προθάλαμο της εκκλησίας. Πουλάει κεριά, μικρές εικονίτσες, ημερολόγια τσέπης και άλλα ψιλοπράγματα.

Δεν υπάρχει μόνιμος ιερέας, γι’ αυτό μαζί με τους προσκυνητές, που θέλουν να ανάψουν ένα κερί και προσευχηθούν στο παρεκκλήσι, μπαίνει και ο Γιορτνάν. Πατάει το κουμπί του κασετοφώνου και ο ναός γέμιζει με τη θεσπέσια φωνή του μεγάλου τραγουδιστή μας Μπορίς Χρίστοφ. Στη συνέχεια βγαίνει έξω ήσυχα. Δεν θέλει να ενοχλήσει τους επισκέπτες του ναού με την παρουσία του, γι’ αυτό τους αφήνει μόνους τους με τον Θεό και τους ήχους του Πολυχρονίου.

Όταν τελειώσουν οι στιγμές της μυστικής επικοινωνίας με τον Δημιουργό με την προσευχή, το βλέμμα των προσκυνητών καρφώνεται στα πολλά ξυλόγλυπτα, αραδιασμένα στο χώρο μπροστά από την είσοδο. Μανουάλια, εικόνες, αρτοφόρια, ο Εσταυρωμένος, παραστάσεις ευαγγελικών σκηνών στο ξύλο – όμορφες, χαριτωμένες, κατασκευασμένες με καταπληκτικό τρόπο – του Μυστικού Δείπνου, της Παναγίας Βρεφοκρατούσας, της Τελευταίας Προσευχής του Σωτήρος, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Γεωργίου κλπ. Όλες βγήκαν από τα χέρια του Γιορτνάν Χρίστοφ.

Ο ξυλογλύπτης ήρθε στο Μπόροβετς το 1988. Περιστασιακά, σαν εργάτης σε κάποια κατασκευή. Και έμεινε. Προηγουμένως είχε εργαστεί για 20 χρόνια στο στρατιωτικό εργοστάσιο του Σάμοκοφ. Ο ερχομός στο ναό, όμως, έγινε μια κρίσιμη καμπή της ζωής του. Βυθίστηκε σ’ έναν πνευματικό κόσμο, σε μια πνευματική γαλήνη, που δεν έχει καμία σχέση με την κοσμική τύρβη και ματαιοδοξία.

"Άρχισα να διαβάζω την Αγία Γραφή, τους βίους των Αγίων. Έτσι μπορώ να είμαι χρήσιμος στους ανθρώπους που έρχονται εδώ και ρωτάνε διάφορα. Είσκοσι δυο χρόνια τώρα, κάθε μέρα ευχαριστώ τον Θεό που είμαι μακριά από την πολυθόρυβη ζωή της πόλης και μου έδωσε να νιώθω την ειρήνη και την ικανοποίηση από αυτά που κάνω", λέει ο μάστορας.

Ο Γιορτνάν Χρίστοφ είναι αυτοδίδακτος χαράκτης, αν και κατάγεται από μια πόλη που φημίζεται για τη σχολή γλυπτικής της. Απόφοιτος ΤΕΙ με ειδίκευση στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Αλλά, όπως λένε, το ταλέντο δεν έχει να κάνει με την επιστήμη. Άρχισε να δίνει μορφή στο ξύλο από 23 χρόνων. Από τότε που ήρθε στο ναό, σκαλίζει στο ξύλο θρησκευτικές ιστορίες και μορφές Αγίων. Ο "Μυστικός Δείπνος" εντυπωσιάζει με το βάθος και την μαεστρία της κατασκευής, με τα ανάγλυφα των μορφών. "Τον έφτιαξα μέσα σε 13 μήνες. Το αρχέτυπο είναι ο διάσημος πίνακας του Λεονάρντο Ντα Βίντσι"», εξηγεί ο Ιορτνάν. Κατασκευάστηκε από μασίφ ξύλο καρυδιάς, πάχους δέκα εκατοστών.

Τα τελευταία χρόνια φτιάχνει μόνο εικόνες. Η τελευταία είναι η "Παναγία του Καζάν Άξιον Εστί". Πιστεύει ότι σ’ αυτή την εικόνα η μορφή της Παναγίας είναι πιο η γλυκιά. Δεν είναι μυστικό ότι, προτού προχωρήσει στο σκάλισμα της επόμενης εικόνας, προσεύχεται: ειλικρινά, μ’ όλη την ψυχή του και με πλήρη επίγνωση ότι ο Κύριος και η Παναγία τον βοηθούν. "Ξέρω ότι οι δικές μου γνώσεις και δυνάμεις φτάνουν μόνο μέχρι ενός σημείου, από κει και πέρα το υπόλοιπο είναι στα χέρια του Κυρίου", λέει ο Γιορτνάν.

Δεν έχει κάνει ποτέ του έκθεση με δικά του έργα. Δεν θέλει να προβάλλει τον εαυτό του. Πιστεύει ότι εάν φύγουν από το ναό, τα έργα του δεν θα έχουν την ίδια επίδραση στις ψυχές των πιστών. Πολλοί, ωστόσο, ζητούν να αγοράσουν έργα του – και ανάμεσά τους πρεσβευτές και διπλωμάτες. Αλλά δύσκολα μπορεί κανείς να πείσει τον Ιορτνάν Χρίστοφ να του πουλήσει κάποιο ξυλόγλυπτο. Πριν από λίγο καιρό αρνήθηκε μάλιστα να πουλήσει μια εικόνα σε κάποιον ανώτερο κληρικό από την Ελλάδα. "Δεν κάνω εμπόριο με την ψυχή μου", λέει. Επειδή σε κάθε έργο του επενδύει κι ένα μέρος της ψυχής του. Θέλει να αφήσει τα έργα του σαν κληρονομιά στα τέσσερα εγγόνια του. "Μια μέρα, όταν θα φύγουμε από αυτό τον αμαρτωλό κόσμο, θα μείνουν μόνο αυτά που έχουμε δημιουργήσει", λέει ο Γιορτνάν Χρίστοφ.

Κάθε μέρα εργάζεται ακούραστα στο εργαστήριό του και στο ναό ο μάστορας του ξύλου. Σκαλίζει και ακούει ηχογραφήσεις με τους θεσπέσιους εκκλησιαστικούς ύμνους που ερμηνεύει ο Μπορίς Χρίστοφ. Ενώ μιλάμε για το μεγάλο τραγουδιστή μας, μέσα στο ναό μπαίνει ένα ανδρόγυνο μέσης ηλικίας. Είναι ένας τεχνολόγος μηχανικός και καθηγητής στο ΤΕΙ Σόφιας με τη γυναίκα του, ο οποίος χαρίζει στον γλύπτη το βιβλίο της μητέρας του "Συναντήσεις με τον Μπορίς Χρίστοφ". Οι δύο τους αποφάσισαν να κάνουν αυτό το ταπεινό δώρο στον Ιορτνάν.

Ο Γιορντάν συγκινείται από τέτοιες συναντήσεις. Το ταλέντο και η ισχυρή πίστη σημάδεψαν τις μέρες του. Βρήκε το μονοπάτι προς το Θεό. "Για μένα είναι χαμένη κάθε μέρα που δεν έκανα κάτι καλό", διατυπώνει εν συντομία τη φιλοσοφία της ζωής του ο αυτοδίδακτος ξυλόγλυπτης από το Σάμοκοφ, Γιορντάν Χρίστοφ.

Στο παρεκκλήσι της Μεταμόρφωσης παντρεύθηκε και η κόρη του τέως βασιλιά μας Συμεών Σαξκομπουργκότσκι, Καλίνα. Ο γάμος της στις 26 Οκτωβρίου του 2002 με τον Ισπανό αριστοκράτη Kittin Munoz συγκέντρωσε διπλωμάτες, μέλη βασιλικών οίκων και άλλους επισήμους. Στη γαμήλια δεξίωση στο θέρετρο "Τσάρσκα Μπίστριτσα" παραβρέθηκαν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, υπουργοί, εκπρόσωποι της πολιτικής εξουσίας της χώρας. Ήρθαν και έφυγαν, κανείς όμως δεν σκέφτηκε να αφήσει κάτι για το παρεκκλήσι.

Ο επιστάτης του ναού με άκακη ειρωνεία μου διηγείται πως εδώ έρχονται για γάμο ή βάφτιση πλούσιοι άνθρωποι με αυτοκίνητα πολυτελείας. Κερνούν με καραμέλες, αλλά κανείς δεν αφήνει χρήματα για το ναό. Γι’ αυτό ο Γιορντάν δεν θα ξεχάσει ποτέ του μια φτωχή κυρία από κάποιο χωριό, γύρω στο Σάμοκοφ, που είχε και Πάρκινσον κι άφησε 10 λέβα σε μία από τις εικόνες. Το ποσό δεν είναι μικρό για τα βουλγαρικά δεδομένα, ακόμα περισσότερο όταν προέρχεται από μια άρρωστη και ηλικιωμένη γυναίκα. Όταν είδε τη θυσία της, ο Γιορντάν της είπε να ανάψει μόνο ένα κερί, χωρίς να δίνει τίποτα περισσότερο.

Μετάφραση: Αλεξέι Σταμπολώβ

Διαδώστε

Ο Μπορίς Χρίστοφ και ο επιστάτης του ναού

Περισσότερα στην κατηγορία

Ημέρες Κροατικής Αρχαιολογικής Κληρονομιάς στη Σόφια

Το Ψυχοσάββατο του Αρχαγγέλου Μιχαήλ τιμάμε τη μνήμη των νεκρών

Μετά το «ΟΧΙ» ακολούθησαν δύσκολα χρόνια για την Ελλάδα

105 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης του Νεϊγύ