Avrupa Halk Sağlığı Birliği (EEUPHA) tarafından 2019 yılından beri her yıl düzenlenen ve koordine edilen Avrupa Halk Sağlığı Haftası (EUPHW) 13-17 Mayıs tarihleri arasında gerçekleştiriliyor.

Bu hafta kapsamında halk sağlığı konularında farkındalık yaratma ve Avrupa'daki halk sağlığı topluluğu arasında işbirliğini teşvik etmeyi amaçlanmaktadır.

Avrupa Halk Sağlığı Haftasının bu yılki sloganı "Sağlık siyasi bir seçimdir!" Sağlık konusunun siyasi gündemde yer almasına vurgu yapıldı, zira siyasi kararların nüfus sağlığı, eğitimi, çevre ve sosyal hizmetler üzerinde uzun vadeli bir etkisi olabilir.

Ülkemizde ise sağlık siteminde politikaya bakmanın yanı sıra sektördeki bir dizi sorunlara da dikkati çevirme vesilesidir. Sorunlar arasında hastanelerde mevcut hemşire personeli eksikliği öne çıkıyor. 1965 yılından bu yana bu mesleğin içinde olan Mina İvanova'nın sözleri bu açıdan çok manidar. Artık 79 yaşında, günümüze dek Alfatar kasabasındaki bir anaokulunda çalışmaya devam ediyor.

Mina İvanova şunları belirtti: "Sağlık çalışanı açığı nedeniyle 1 yıl kalmam şartıyla anaokulunda çalışmamı rica ettiler, ancak 7 yıldır çalışıyorum. Art arda iki yıldır okul bittikten sonra ayrılma dilekçesi veriyorum ama yine kalmamı istiyorlar.

• Bulgaristan'ın 17 000 hemşireye ihtiyacı var

Personel eksikliği sağlık çalışanlarının yaş ortalamasının sürekli artmasına yol açıyor. Mina İvanova, Silistre ilçe hastanesindekiilk çalışma günündenitibaren maaşının gerekli düzeyde olmadığını paylaşıyor. Bu nedenle çok düşük emekli maaş ile emekliliğe ayrılıyor. Ona göre "personel eksikliği tamamen düşük maaşlardan kaynaklanıyor".

Mina İvanova sözlerine şöyle devam ediyor: "İletişimde olduğum tüm meslektaşlarım birkaç yerde çalışıyor. Mesleğimiz zordur, birkaç yerde çalıştığın zaman verimli olman da beklenemez. Bizim mesleğimizde hataya yer yoktur ve hastaları mağdur etmemeliyiz.”

Sofya Tıp Üniversitesi Halk Sağlığı Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Galina Chaneva’ya göre genç hemşirelerin eğitimi çok iyi seviyede. Bayan İvanova’nın neredeyse 80 yaşında çalışmaya devam etmesine şaşırmıyor. “O, çalışacak insan olmadığı gerçeği karşısında yardım etmek istediği için bu mesleği kişisel bir sorumluluk olarak kabul ediyor. Bununla birlikte hastanelerin personel çekme ve korumaya yönelik politikası olmalıdır.

Sofya Tıp Üniversitesi yılda yaklaşık 150 hemşire adayı kabul ediyor. Genellikle 200 kişi, bazı yıllarda ise daha fazla kişi başvuruyor, dolayısıyla yılda 150 kişilik bir kabulü sürdürmeyi başarıyoruz- diye izah etti Prof Chaneva ve devamla:

"Kıyaslama yapacak olursak Lyon şehrinde meslektaşlarımızın dediğine göre10.000 kişiden 100 kişi kabul ediliyor, ancak Fransa'da hemşirelik mesleği çok yüksek bir sosyal statüye sahip“

Tıp Üniversitesi'nin yanı sıra Vasil Levski Ulusal Spor Akademisi'nde de ikinci yıldır hemşirelik bölümü var.

Vasil Levski Ulusal Spor Akademisi Genel Skreteri İvan Maznev BNR-Sofya radyosuna yaptığı açıklamada şunları belirtti:

"Geçen sen Akreditasyon Ajansına belgelerimizi sunduk ve ilk hemşire kabulünü gerçekleştirdik. Bu kararı almamızın ana nedeni Bulgaristan'da, AB'de ve dünyada yaşanan büyük hemşire açığıdır. İkinci bir neden ise 75 yılı aşkın süredir akademimizde geleneksel olarak “Kineziterapi”, ya da “Fizyoterapi” alanında eğitim verilmesidir. Bu eğitime başlamak için ilgili öğretmen kaynağına ve koşullara sahibiz."

Prof. Maznev’e göre hemşirelik mesleğinde ücret sorunu var ancak yaygın olarak değil.

Yeterli mali kaynaklara sahip büyük hastaneler bu uzmanlara iyi bir gelir sağlıyor, ancak daha küçük hastaneler için uzman bulmak güçtür.

Bu soruna bir çözüm bulunması ve olumsuz açık eğiliminin tersine çevrilmesi için arayışlar devam ediyor:

"Öğretmen maaşlarının artmasıyla birlikte pedagoji bölümlerine ilgi de hayli arttı. Maaşlar son derece önemli, ancak hastaneler devlete ya da belediyelere ait olsalar bile ticari şirketler oldukları için devlet düzenlemelerine tabi değiller."

Ulusal Spor Akademisi'nin hedefi, öğrencilerine ülkenin önde gelen hastanelerde iş sağlamak ve o zamana kadar onlara iyi eğitim koşulları, yurtlar sağlamak ve büyük bir kısmının okul ücretlerini burs vererek karşılamaktır.

Derleyen: Yoan Kolev (BNR- Horizont programından Tanya Miluşeva ve Silviya Velikova, BNR- Sofya programından Lili Goleminova’nın röportajları)

Çeviri: Ergül Bayraktar