Dy burra të njohur bullgarë – arkeologu prof. Nikollaj Ovçarov dhe drejtuesi i një emision kulinar televiziv Uti Bëçvarov, u kthyen nga një udhëtim në Shqipëri, Mali i Zi dhe Kosovë – të afërm, por relativisht pak të njohur nga turistët bullgarë. Uti ka përvojë në udhëtimet nëpër vendet ekzotike dhe ekstreme nëpër botë, profesori Ovçarov – në udhëtimet në kohë dhe nëpër shtresat historike. Itinerari i tyre fillon nga qyteti i shenjtë Perperikon në Rodopet, të cilin ekipi i arkeologut e studion prej vjetëve, kalon përmes Greqisë nëpër magjistralen Via Egnatia, të ndërtuar nëpër trasenë e rrugës së dikurshme romake, e cila ka lidhur Romën me Konstantinopolin.
“Shqipëria është një vend shumë i bukur, kurse njerëzit janë jashtëzakonisht të këndshëm dhe zemërmirë” – kështu i përgjithëson përshtypjet e tij Uti nga vendi tjetër nëpër rrugën e tyre. Mes bunkerëve ai ka gjetur dhe bunker-kuzhinë. Është i mahnitur nga malet e bukura në pjesën veriore të vendit, nëpër majat e të cilave dhe gjatë verës të ketë dëborë. Në këto male ka shpellë, të cilën prej disa vjetësh e studion një ekip bullgar. “Zakonisht shpellat studiohen ne drejtim sipër-poshtë, kërkohet fundi i tyre. Këtu është e kundërta. Speleologët bullgarë kanë zbuluar daljen dhe po kërkojnë hyrjen”. Kureshtja natyrore në fjalë gjendet në rreth 2 orë rrugë nga fshati Theth.
“Kuzhina shtëpiake malësore në të gjitha vendet është shumë e afërt – tregon Uti për gjellët e atyshme. Personalisht unë ndjeva afërsi me specialitetet tona rodopëse. Kuptohet, këto janë gjellë të shkëlqyera të gatuara me mish qengji. Gjëja tjetër shumë e shijshme janë patlixhanet, të përzhitur në tigan të thatë – një meze shumë e shijshme. Kanë dhe një byrek të përafërt me byrekun tonë rodopës, vetëm se me kungull.”
Shqipëria i mahnit shumë dy udhëtarët dhe me monumentet e shumta historike. Mes tyre ka 3 qytete të lashta, të shënuar në listën e trashëgimisë botërore të UNESKO-s:
Butrinti, Gjirokastra dhe Berati. Mes kishave të ruajtura nga Mesjeta dhe vepruese edhe sot në Berat, ka një kishë jashtëzakonisht të rëndësishme për historinë bullgare. Bëhet fjalë për kishën, në të cilën ruhen eshtrat e vetme të njohura të 2 prej nxënësve të krijuesve të alfabetit sllav Shën Shën Qiril dhe Metodi – Gorazd dhe Angjelari, ve në dukje prof. Ovçarov. Pasi vëllezërit e shenjtë vdesin, nxënësit e tyre janë nën urdhrat e Gorazdit dhe vijnë në Bullgari me ftesë të mbretit Boris. Pas kësaj ai i dërgon nxënësit e vet në vende të ndryshme nëpër shtetin e madh të atëhershëm bullgar, që të shpërndajnë shkrimin e ri dhe shërbesat fetare në gjuhën sllave. Në këtë mënyrë disa nga nxënësit arrijnë deri tek Draç (qyteti i sotëm i Durrësit) sepse gjatë kësaj periudhe këto tokë janë në kufijtë e Bullgarisë. Kurse në Berat, ne me Utin prekëm baulen me eshtrat e Shën Gorazdit dhe Shën Angjelarit. Kjo për ne ishte një përjetim shumë emocionues.” Në kishë dy bullgarët shikojnë dy ikona shumë interesante për nga thelbi i mendimet dhe të kompozicionit të tyre, kushtuar vëllezërve të shenjtë dhe nxënësve të tyre.
Në Malin e Zi i presin kalatë e lashta, qyteti i njohur Kotor – monument i UNESKO-s, manastire ortodokse mesjetare. Përgjithësisht kanë vizituar mbi 30 objekte gjatë kohës së udhëtimit, duke kaluar mbi 2 500 kilometra me xhip. Një pjesë prej tyre nuk janë shënuar në hartë, por syri me përvojë i arkeologut i zbulon. Ato nuk janë të gërmuar dhe të restauruar, por pikërisht për shkak të kësaj kanë ruajtur atmosferën e vet autentike. Uti, tregon se profesori e ka mësuar të njohë shtresat nga epokat e ndryshme, e ka njohur me fakte, me figura të rëndësishme nga e kaluara, me thelbin e proceseve historike. “Dhe atëherë mund të kuptosh këtë tenxhere ballkanike e cila gjithmonë vlon – se brenda ka shumë produkte të panjohura dhe merudhi pikante, në qoftë se mund të shfrytëzojë termat kulinare. Prandaj Ballkani është gjëja, të cilën njeriu ka se përse ta shijojë dhe me sy dhe me buzë” – përgjithëson ai.
Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva
Fotografitë janë nga arkivi personal i Uti Bëçvarovit
Pikërisht 75 vjet më parë, përkatësisht në vitin 1949, vendi më i madh natyror i dëllinjës së pemës (Juniperus excelsa) në Evropë - "Tisa", që ndodhet rrëzë të malit Pirin, u shpall rezervë. Dëllinja është një specie relikte e mbrojtur jugore, me..
Dhuna dhe bullizmi në shkollë është një problem aktual jo vetëm në Bullgari, por edhe në shumë vende evropiane dhe të tjera. Tetë vjeçari Johan Tansoe, i cili ka lindur në Norvegji, por për rreth një vit studion në një shkollë bullgare në Burgas, u..
Një nga subjektet e përdorura shpesh në filmat apokaliptikë të Hollivudit ka të bëjë me një asteroid të madh që do të godasë Tokën. Një dramatizëm shtesë sjellin masat që duhen marrë për të parandaluar një katastrofë të tillë. Fabula në..
Iluministët janë individët për të cilët ndjejmë jo vetëm mirënjohje dhe admirim, por edhe i perceptojmë si disa nga figurat më domethënëse të historisë..
Persona me aftësi të kufizuara mendore ndajnë këndvështrimin e tyre unik mbi trashëgiminë arkitekturore të Sofjes në ekspozitën fotografike "Histori..
Tekste të shkurtra në rusisht dhe gjermanisht nga ueb-faqja e Radio Bullgarisë , u bënë pjesë e mësimit të nxënësve nga Shkolla e Mesme Nr. 81 "Viktor..
Pjesërisht me re
Mot i kthjellët