Pas disa ditësh do të merret vendimi për përmasën e pagës minimale në Bullgari. Dhe derisa pragu i saj aplikohet nga qeveria dhe nuk është objekt bisedimesh, të ardhurat minimale të sigurimit caktohen pas një sërë ofertash dhe debatesh midis organizatave të punëdhënësve dhe sindikatave. Mirëpo, sivjet arritja e konsensusit rreth pragjeve të sigurimit nuk ndodhi në afatin e caktuar dhe u shty me një muaj. Sipas specialistëve ka sektorë të ekonomisë, ku punëdhënësit nuk duan të arrijnë konsensus qëllimisht. Synimi i tyre është që pragjet të mbeten pa ndryshim dhe shpenzimet e tyre për pagimin e punës të mos rriten.

Ministri teknik i punës Jordan Hristoskov madje paralajmëroi se do të ketë rritje administrative të të ardhurave minimale të sigurimit në këta sektorë, ku nuk është arritur marrëveshje. Sistemi i caktimit të pragjeve të sigurimit nuk është ideal, por pasi është i domosdoshëm, ai duhet të përmirësohet – bëri të ditur Asociacioni i Kapitalit Industrial në Bullgari. Ai duhet të konstatojë dallimet dhe të marrë parasysh mundësitë e ndryshme të firmave dhe të ndërmarrjeve. Organizata e Biznesit mendon se pragjet e tanishme, të cilat u aplikuan para dhjetë vitesh, tashmë e kanë zbatuar qëllimin e tyre dhe pikërisht – të nxirren në pah punëtorët e emëruar në punë pa kontrata zyrtare. Në kushtet e reja të stagnacionit ekonomik dhe të dallimeve drastike të pagave në regjionet dhe sektorët e veçantë, pragjet e caktuara minimale të sigurimit tashmë shkaktojnë probleme. Punëtorët ofrojnë miratimin e standardeve për regjionet me të ardhura mesatare, për regjionet me të ardhura më të larta të ketë një rritje prej 10 për qind, ndërsa për rajonet me të ardhura të ulëta të ketë ulje me të njëjtën përqindje. Një formulë e tillë e diversifikimit mund të aplikohet edhe në caktimin e pagës minimale, vënë në dukje ekspertët.

Sipas biznesit të ardhurat minimale të sigurimit duhet të jenë lidhur me prodhueshmërinë e punës, që të ketë derdhje të rregullta mjetesh dhe stabilitet në fondet sociale, siç është qëllimi i sistemit shtetëror të sigurimit. Asociacioni i Kapitalit Industrial ka llogaritur se po të miratohen ofertat e tyre, atëherë për vitin 2015 do të ketë rritje të pragjeve të sigurimit nga 0.55 për qind deri më 3.6 për qind, në varësi të regjioneve dhe veprimtarisë së firmave. “Kushtet e biznesit në Bullgari mbeten të pafavorshme – ka rritje të ulët ekonomike nga rreth gjysmë-një për qind në vit, një papunësi shumë të lartë – 11-12 për qind dhe ka paga nën pragjet minimale të sigurimit”, shpjegon prof. Stefan Petranov, ekspert në projektin për kufizimin e ekonomisë joformale pranë Asociacionit të Kapitalit Industrial në Bullgari.

“Para punëdhënësve dhe punëtorëve tani mund të shtrohet kjo çështje: ne jemi në kushte, në të cilat ekonomia është në stagnacion, pra tregu ynë nuk zgjerohet, por madje kufizohet – është i mendimit prof. Petranov. – Për disa ndërmarrje ky nuk është problem, sepse kanë pozita të mira në treg, por firmat e vogla në regjionet, ku ekonomia nuk është zhvilluar mirë dhe aktiviteti ekonomik është më i ulët, ndeshen me vështirësi të mëdha. Një rritje e shpenzimeve të tyre, e cila nuk është shoqëruar me rritjen e të ardhurave të tyre dhe me zgjerimin e tregjeve, i vendos para dilemës t’i mbyllin dyert, ose të shkurtojnë vendet e punës, që t’u përgjigjen kërkesave për të ardhura më të larta sigurimi për ata që do të mbeten në punë. Ato do të duhet të përdorin praktika joformale. Sipas të dhënave të anketave në ndërmarrje këto praktika janë lidhur me uljen e punëtorëve nga një pozitë më e lartë në një pozitë më të ulët, që të kenë të ardhura më të ulëta sigurimi dhe kështu rritja e pragjeve të sigurimit të mos ndikojë shumë mbi firmat përkatëse. Në raste të tjera shkurtohet orari i punës. Kështu përsëri kursehen mjete, kurse orët e tjera të punuara paguhen jo zyrtarisht. Në 1/3-ën e regjioneve të Bullgarisë kjo aplikohen. Kështu vjen përfundimi ynë se çdo një rritje e të ardhurave minimale të sigurimit, e cila nuk është argumentuar ekonomikisht, mund të çojë në uljen e punësimit zyrtar dhe në rritjen e ekonomisë në hije në Bullgari.”

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva