Në të gjithë botën, gatimi shkon paralelisht me turizmin, duke u bërë një industri fitimprurëse që fuqizon sektorë të tërë të ekonomive lokale. Ushqimi i shijshëm tradicional është pjesë e patjetërsueshme e mozaikut turistik të Bullgarisë. Kjo është arsyeja pse kuzhina jonë tipike është e njohur jo vetëm ndër bullgarët, por edhe ndër të huajt. “Sa më e pasur të jetë historia e një vendi, aq më e pasur është kuzhina e tij”, thotë eksperti i kuzhinës Stefan Stefanov në një intervistë me MilenaVodeniçarova nga programi “Hristo Botev” i BNR-së dhe shton:
“Ka të dhëna nga shekujt III-IV para erës sonë për ushqimet në trojet tona që banoheshin nga trakët. Ata kryesisht merreshin me bujqësi dhe blegtori. Gjuetia ishte vetëm për familjet e pasura dhe fisnike. Fiset e ndryshme atëherë prodhonin grurë, limec, gjithashtu elb, thekër, oriz. Paraardhësit tanë ruanin ushqimin në të ngjashëm me frigoriferët e sotëm, të cilët ishin dhoma nëntokësore, ose bodrume, që lejuan ruajtjen më të gjatë të cilësisë së produkteve.”
Në vitin 1870, kur Bullgaria ishte ende nën sundimin osman, u botua libri i parë me receta bullgare nga Petko Raçov Sllavejkov. Në të u përshkruan receta të ndryshme dhe mënyra e përgatitjes së ushqimeve dhe pijeve që pasqyrojnë traditat dhe kulturën e bullgarëve ndër shekuj. “Nëse konsumojmë ushqime tradicionale bullgare, do të jemi të shëndetshëm, të ngopur dhe do të dukemi aq mirë sa qindra vjet më parë”, thotë Stefanov dhe shton:
“Vite më parë, ne i kombinuam ushqimet në atë mënyrë që kishim më shumë njëqindvjeçarë në kontinent dhe jetuam një jetë të gjatë dhe të plotë – pohon Stefanov. – Si shembull, mund të jap japrakët tanë të lakrës. Ata ndihmojnë tretjen sepse lakra turshi është një probiotik natyral dhe ul rrezikun e kancerit. Antioksidantët në lakër turshi dhe lëngun e lakrës ndihmojnë në eliminimin e radikaleve të lira, të konsideruara si një nga shkaqet e formimit të qelizave kancerogjene. Gjithashtu, konsumimi i japrakëve me lakër ndihmon në luftimin e kilogramëve, për shkak të raportit të ekuilibruar mes karbohidrateve dhe yndyrave. E njëjta gjë vlen edhe për ushqimet e tjera bullgare.”
Së bashku me japrakët me lakër dhe musaka, ndër ushqimet tradicionale më karakteristike për bullgarët janë kosi dhe byrekët e kripur dhe të ëmbël. Këto gatime janë pjesë e trashëgimisë kombëtare të kuzhinës dhe përgatiten në shumë shtëpi dhe restorante në vend.
Stefan Stefanov dhe kolegët e tij udhëtojnë nëpër Bullgari dhe mbledhin receta të vjetra. Kështu hasin qindra mënyra për të bërë byrek. “Përgatitja e tij mund të zgjasë nga 1 deri në 7 orë”, thotë eksperti i kuzhinës. Dhe më i vlerësuari që kërkon më shumë punë është byreku me... pule:
“Duhen diku rreth 7 orë për ta prodhuar atë. Vetë pula zihet, shkëputet nga kockat, pritet në copa shumë të vogla, rrokullisen kore të imta – 25 copë, pastaj rregullohet mbushja – shpjegon Stefanov. – Pjekja e byrekut në vetvete zgjat mbi 2 orë e gjysmë. Gjatë pjekjes, byreku derdhet me lëngun e pulës së zier. Një tjetër recetë interesante për byrek, kjo është byreku tradicional i ëmbël nga rajoni i fshatit Gllozhene të Bullgarisë Veriore. Ai bëhet me djathë dhie, por është gjithashtu i ëmbël për shkak të shurupit të veçantë të sheqerit me të cilin derdhet pasi të jetë pjekur. Kështu arrihet një ekuilibër unik midis së ëmblës dhe të kripurës” – thotë në përfundim Stefan Stefanov.
Lexoni më shumë:
Tekst: Veneta Nikollova
Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova
Foto: Pixabay, Facebook /HistoricalPark.BG, arkiv
Për të katërtin vit radhazi, qyteti i Trënit do të presë një festival dimëror të lojërave të maskaradës. Fillimi do të jetë më 3 shkurt nga ora 12:00 deri në orën 14:00 në sheshin qendror të qytetit. Katër grupe survakarësh / survakarët janë djem..
Në fundjavë në Dellçevo do të derdhet verë falas nga dy krojet e fshatit. I vendosur në buzë të malit, fshati i zonës së Goce Dellçevos prej kohësh është bërë një atraksion turistik për shkak të arkitekturës së tij të lashtë dhe pamjeve të bukura të..
Nga 26 deri më 28 janar në qytetin e Pernikut, afër Sofjes po zhvillohet festivali i maskaradës më të gjallë, më të zhurmshme dhe më të mbushur me njerëz në Bullgari. Festivali quhet “Surva”, që është edhe emri i këtij zakoni të lashtë, i ruajtur..