Kush ishin argjendarët e parë në botë? Në mesin e tyre padyshim janë trakët, të cilët kanë banuar në tokat bullgare që nga epoka e bronzit e deri në kohën e perandorëve romakë. Dhe a e dini se ka mbi 80 thesare trake në muze dhe koleksione në të gjithë Evropën? Madje emri i kontinentit të Evropës, sipas disa burimeve, e ka origjinën nga argjendarët e parë të quajtur “Euros”.

Gjithçka që dihet për kulturën trake, e mbledhur në një vend - këtë u përpoq të bënte një admirues i madh i trakëve, patriot dhe kozmopolit, bullgari Kërk Kirçev (Kirk Kirchev). Ai është autori i një vëllimi krejt të ri kushtuar qytetërimit trak - botimi i parë që ofron informacion të sistematizuar të shkencës popullore mbi kulturën dhe artin e trakëve të lashtë. Në fund të dhjetorit të vitit të kaluar u botua libri “Trakia: udhëzuesi i plotë për qytetërimin trak” (Thrace: The complete guide to the Thracian civilization)nga Kërk Kirçev. Publikimi është në anglisht, por do të përkthehet në bullgarisht.

Kërk, i lindur si Kirço, është një piktor, dizajner dhe fotograf, shpikës dhe sipërmarrës që ka jetuar në Mbretërinë e Bashkuar, Kinë dhe SHBA për më shumë se 20 vjet. “Historia është thjesht një hobi, e kam bërë prej kohësh – tha ai për Radio Bullgarinë. Dhe shtoi: – Sot pothuajse askush nuk e përmend qytetërimin e lashtë të trakëve, megjithëse ata, si keltët dhe vikingët, kanë një rol kyç në historinë evropiane. Thesaret dhe arti i trakëve janë të shpërndara në muzetë në të gjithë botën."

Vëllimi i qytetërimit trak është i përbërë nga ilustrime, shumica e të cilave janë marrë nga ai personalisht gjatë turneve të tij nëpër muze. Teksti përbëhet vetëm nga fakte historike. “Nuk ka opinione, interpretime dhe fantazmagori. Vetëm realiteti – libri është si një muze”, na shpjegoi Kërk Kirçev.

Si lindi ideja për të bërë këtë muze librash të qytetërimit trak?

"Si një person që jeton në botë, kur shikon prapa në Bullgari dhe... asgjë nuk është e dukshme. Nuk ka asgjë që e bën Bullgarinë të jashtëzakonshme për shumicën e të huajve. Siç e shohim, për shembull, Uruguain, Uzbekistanin ose Zairin, edhe ne e dimë asgjë për këto vende, nga këndvështrimi ynë, ato janë vende të vogla, të panjohura dhe ndoshta mediokre. Kështu e shikojnë Bullgarinë njerëzit në mbarë botën.

Por… jo gjithçka është mediokre. Në trojet tona është krijuar diçka që është në nivel botëror - këto janë thesaret trake. Vura re se ato janë të shpërndara nëpër muze dhe nuk janë të përfaqësuar mirë - domethënë pak njerëz i kanë parë të gjitha bashkë, madje edhe ndër bullgarë. Dhe nëse dëshironi, nuk mund t'i shihni të gjitha së bashku. Epo, prandaj e bëra – doja që kultura trake, ndër më të vjetrat dhe më të pasurat, të kishte të paktën një libër ku mund ta shihni këtë pasuri – të mbledhur dhe të prezantuar mirë”, na shpjegoi autori.

Udhëzuesi ka mbi 300 ilustrime qytetesh, faltoresh, veprash unike, thesaresh, sarkofagësh mermeri, mozaikësh dhe monedhash. Libri përmban gjithashtu një listë gjithëpërfshirëse të mbretërve trakë dhe pemës së tyre familjare. Faktet janë marrë nga burime të njohura dhe autoritare, si Encyclopaedia Britannica, ose nga të dhënat e muzeumeve ku Kërk i ka fotografuar artefaktet.

Gjithashtu për të ndihmuar lexuesit është përfshirë një fjalorth termash, informacione mbi perënditë, mbretërit dhe heronjtë e përmendur në këtë koleksion enciklopedik, si dhe një hartë e objekteve, e dobishme për entuziastët e turizmit kulturor.

Lexoni më shumë:

• 5 fakte të cilat ripohojnë se Bullgaria është një nga kulturat më të vjetra në Evropë

• Qendra muzeore “Arti trak në Rodopet Lindore” mbushi 10 vjet

• Prof. Valeria Fol: „Në kulturën bullgare janë ruajtur shumë relikte të fesë dhe kulturës së trakëve“

• Çfarë pëshpëritin monedhat e vjetra nëpër trojet bullgare

Foto: Kërk Kirçev

Përgatiti në shqip dhe publikoi: Vesella Mançeva