Zona shquhet për natyrën e saj të egër dhe formimet e çuditshme shkëmbore. Një nga thesaret e Kushllës, që tërheq mysafirë nga afër dhe larg drejt fshatit, është "ari i zi i Rodopeve" - këtu është i vetmi vend ku mund të gjendet mumio në Bullgari, që lidhet tradicionalisht me pjesët aziatike të Rusisë dhe Himalajet. Mumio, quajtur edhe "lotët e malit", është një baltë e zezë ngjitëse e nxjerrë nga shkëmbinjtë, e cila dallohet për vetitë e saj kuruese. Sidomos në këtë rajon, mumio është jashtëzakonisht e pasur me kalcium, hekur dhe magnez. Emri rrjedh nga fjala greke "mumia", që do të thotë "trup i ruajtur" vendasit e përdorin kryesisht për të trajtuar thyerjet, problemet e kyçeve dhe lloje të tjera të sëmundjeve, si për njerëzit ashtu edhe për kafshët. E kanë mësuar këtë nga gjyshërit e tyre.

"Mumio shëron. Vjen direkt nga toka, shumë thellë. Njerëzit kanë parë që ka një rezultat nga kjo mumio. Baltë si topa. Ata i përtypin si çamçakëz. Që në lashtësi. Sa shumë u jepnim njerëzve, dhe ata shihnin rezultate, sidomos në rastet e ndonjë thyerje...”- thotë një banore e zonës.

Vendasit mburren se edhe ish-kryeministri Bojko Borisov shëroi një plagë duke përdorur një mumio nga Kushlla. Ata shpeshherë i dërgojnë me korrier në vende të ndryshme të vendit “mrekullinë e Rodopeve” tek ata që kanë nevojë dhe më pas shumë telefonojnë për t’i falënderuar dhe për të treguar se terapia ia ka arritur qëllimit.

Nxjerrja i kësaj dhurate natyrore nuk është e lehtë, kërkon kushte dhe njohuri të veçanta, shpjegon Galina Stefanova nga BNR-Kërxhali:

"Damari, siç e quajnë, është vetëm një, në një vend të caktuar. Gërmohet thellë, deri në 3-4 metra, ose më shumë. Nuk është e mundur të gjehet në çdo moment - duhen kushte të caktuara moti. E nxjerrin baltën me duart e tyre e pastrojnë nga gurët dhe të gjërat e tjera. Gratë e rrotullojnë dhe krijojnë topa të zinj, sa një mollë mesatare, rreth 200 g, i lenë të thahen në rrezet e diellit për disa ditë. Pastaj treten në ujë dhe pihen”.

Interesante është edhe historia e origjinës dhe emrit të fshatit. Kryetari Sevdalin Haxhiev tregon:

"Kushlla do të thotë dicka si hambar. Njerëzit tanë janë shpërngulur nga Greqia. Kanë pasur disa hambarë ketu. Në verë vinin në këtë zonë, në dimër - shkonin drejt Detit të Bardhë. Pastaj kur u krijua kufiri, disa ngelën këtu, të tjerët nga ana tjetër. Gjyshërit tanë kanë pasur motra dhe vëllezër në Greqi”.

Në fshat nuk ka dyqan, mjek dhe farmaci. Uji ka rrjedhur nga çezmat e Kushllës vetëm 12 vite më parë. Por, siç e kemi përmendur tashmë, njerëzit këtu jetojnë të lumtur dhe receta e tyre e lumturisë është të jetojnë të qetë, të mos shqetësohen nga gjërat që nuk varen prej tyre dhe nuk mund të ndryshohen. Përveç pensioneve të vogla, ata mbështeten edhe në fermat e tyre personale për të siguruar ushqimin e tyre. Një nga gjyshet e fshatit na tregoi edhe si e kalojnë kohën e lirë:

"Ka shumë punë në shtëpi. Kemi nga një lopë, një viç, një gomar. Ne merremi me kopshtari në verë. Kalojmë shumë mirë. Vajza ose djali më sjellin ato që na nevojiten - ushqim, sheqer, vaj, makarona, kuskus, çdo gjë që duhet në shtëpi."

Tani për tani, fshati lidhet me Zllatogradin, që ndodhet 30 kilometra larg, me një autobus që qarkullon në ditë të caktuara. Edhe në dimër aksesi është gjithmonë i mundur, pasi rruga pastrohet rregullisht për të qenë e kalueshme, siguron kryetari i fshatit Sevdalin Haxhiev, të cilin vendasit e vlerësojnë shumë dhe prandaj ai është zgjedhur e rizgjedhur që nga viti 2014 e deri më tani.