19 Şubat tarihinde Bulgar tarihinin en trajik tarihlerinden birini kaydediyoruz. Bu tarihte en sevilen milli kahramanımızın ölümünden 141. yılı doluyor. Bu günde Bulgaristan davası ve kahramanlığı önünde eğiliyor. Vasil Levski 18 Temmuz 1837 yılında Karlovo şehrinde doğdu. 1873 yılında da Sofya yakınında asıldı. Hayatının 36 yaşında çok kahramanlık ve hikmet var. Bu yüzden Vasil Levski’ye Özgürlük Havarisi denilmiştir. Kendisi papaz için eğitim gördü, ama kendini tamamen Bulgaristan’ın Osmanlı Egemenliği’nden kurtuluşu için Bulgar milli devrimine adadı.

Levski’den önce devrimciler Osmanlı İmparatorluğu’na karşı başarılı bir ayaklanmanın dışarıdan silahlı çetelerin girmesiyle gerçekleştirilebildiğini düşünüyordu. Vasil Levski’nin kendisi Panayot Hitov’un çetesine katılıyor. Ama onların başarısızlığı başka bir yola sapmasını sağlıyor. Kurtuluş davasının Bulgar topraklarına taşınması gerektiğini düşünen Levski, ülke genelinde dolaşıyor ve geniş çaplı devrimci komiteleri ağı oluşturuyor. Özgürlük Havarisi tarafından kurulan İç Devrim Teşkilatı, Bulgar milli devrimin, yani 1876 yılındaki Nisan Ayaklanması’nın ve 1878 yılındaki Bulgaristan’ın Kurtuluşu’nun temelindedir. Milli boyutlarının yanı sıra bu teşkilat, XIX. asırda Avrupa devrim ve demokrasi hareketinin bir başarısıdır.

Sosyal konumu ve siyasi görüşleri farketmeksizin her Bulgar için Özgürlük Havarisi, çok değerli bir kahramandır. Levski’nin şu sözü çok ünlüdür: “Ben kendimi ölene kadar vatanıma adamışım, halkın iradesine göre de çalışacağım”. Levski “kutsal ve temiz bir cumhuriyet” için ve kişisel, milli ve global bir özgürlük için mücadele etti. Vasil Levski, halklar arasında eşitlik için, etnik grupları ve azınlıkların siyasi ve sivil hakları için, toplumun demokratik yapısı için mücadele etti.

Bulgar yazar Akademisyen Anton Donçev, Vasil Levsiki’nin Sırbistan’ın Bulgarların yoğun olarak yaşadığı Dimitrovgrad şehrinde bir anıtının kurulmasından yanadır. 18 Şubat tarihinde Bulgaristan Başbakanı Plamen Oreşarski ve Sırbistan Başbakanı İvitsa Daçiç, Vasil Levski’nin anıtının açılışını yaptı ve kendisini andı. Girişim, şehrin belediye başkanı Neboyşa İvanov’a aittir. İşte kendisi neler söyledi: “Tsaribrod’da Levski’nin bir anıtı olması firki çoktan beri vardır. Bunun gerçek olduğuna çok seviniyorum. Heykel Prof. Valentin Starçev’in eseridir ve Sırbistan’da da faal olan “Trace Group Hold” Bulgar inşaat şirketi tarafından bağışlandı. Anıt, belediye başkanlığı yakınındaki meydanda bulunuyor. Bu anıt, Sırbistan’daki Bulgar azınlığına ahlaki destek sağlayacaktır ve iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişimine katkı sağlayacaktır.”

2007 yılında Bulgaristan Milli Televizyonu’nun yaptığı bir anketine göre Vasil Levski bütün zamanların en büyük Bulgarları listesinin başını çekiyor. Levski’nin portreleri, her Bulgar okulunda var. Levski’nin yurtdışındaki anıtları artık 22. Vasil Levski’nin anıtları Avrupa, Kuzey ve Latin Amerika ve Asya ülkelerinde var.