Halk Meclisi’nde yapılan oylama sonucu hükümet düştü, Cumhurbaşkanı yıldırım hızı ile hareket ederek önde partilerle yeni hükümetin kurulması için istişare görüşmelerinde bulundu. Hükümet kurma yetkisi verilen ilk parti GERB, yetkiyı hemen iade etti. Ülkemizdeki dünkü Perşembe gününe üç anahtar gelişme damga vurdu.Çarşamba akşamı başbakanın istifa etmesi, Perşembe’nin hızla başlamasına yol açtı. Meclis’te katılımın sağlanamaması, siyasi skandallardan ve atışmalardan dolayı neredeyse bir yıl süren parlamenter kriz ortamında Perşembe sabahı Parlamento’nun oturum salonu dolup taştı ve milletvekilleri Plamen Oreşarski kabinesinin görevine son verdiler. Öğle saatlerinde “Ataka” hariç Parlamento’da temsil edilen güçler, cumhurbaşkanlığında bu Parlamento kapsamında kabine oluşturulması için ikinci deneme yapmayacaklarını beyan ettiler. BSP ve DPS’nin Ataka’nın desteği ile oluşturdukları azınlık hükümeti, ağır siyasi kriz ortamında ve birinci siyasi güç olan GERB’in şahsında olmak üzere muhalefet tarafından devamlı uygulanan baskı ve göreve başladığı ilk günden itibaren düzenlenen yoğun protesto gösterileri ortamında ülkeyi bir yıldan biraz uzun süre yönetti ve bu süre zarfında muhalefetin sunduğu 5 güvensizlik önergesine rağmen görevini sürdürdü. Lakin 25 Mayıs tarihinde yapılan AP seçimleri üzerine iktidarda olan koalisyon ortakları arasında görüş ayrılıkları belirdi, siyaset ve bankacılık sistemi sarsıldı. Hükümetin görevden çekilmesi kaçınılmaz, Meclis’in günleri sayılı, sonbahardaki erken seçimleri ise zorunlu oldu.

Başbakan kabinesini nasıl değerlendirdi, iktidardakiler ve muhalefet ne dediler?

Başbakan Oreşarski, kabinenin son derece zor ve karmaşık bir ortamda çalışmak mecburiyetinde olmakla birlikte halkın menfaatini güttüğünü öne sürdü. Oreşarski, emeklilikler, vatandaşların gelirleri, sosyal harcamalar ve 40 bin yeni iş yeri dahil olmak üzere iyi ekonomik göstergeler konusunda adım atıldığından övünçle bahsetti.

Radyomuz tarafından kendi hükümetin çalışmalarını nasıl değerlendirdiği ve neyi yapamadıktan dolayı en çok üzüldüğü yönünde sorulan soru üzerine istifa eden başbakan şu cevabı verdi:

“Bazı kamu sektörlerinde yapılanma yapmak için yeterince siyasi destek almadığımız ve zamanın yetmediğinden dolayı üzgünüm, sağlık, eğitim ve idare sektörlerinden bahsediyorum. Kendi kendime not vermeye alışkın değilim, dedi Oreşarski ve şunu da ekledi: Şimdiden kötü yönde değişen hiçbir finans göstergesi görmediğimi söyleyebilirim. Ben karyerimde hiçbir zaman kolay yolda yürümeyi tercih etmedim. Dolayısıyla pişman değilim. Benim için başbakan görevi herşeyden önce dev bir sorumluluktur, aynı zamanda bu görevi yürütmek büyük bir şereftir”.

İktidardaki partiler BSP ve DPS, Oreşarski kabinesinin çalışmalarını iyi yönde değerlendirirken görev süresinin erken bitmesinden dolayı birbirini suçladılar. Bulgaristan için Koalisyonu meclis grubu Başkanı Atanas Mercanov, hükümetin düşmesinden dolayı GERB’ten başka koalisyon ortağı DPS’yi de siyasetin damga vurduğu bir Perşembe günü kabineye güvenini çekmekle auçladı:

Parlamento, çalışamadığından dolayı değil, en büyük parlamenter güç çalışmasını istemediğinden dolayı istifa etti. GERB muhalefet olmayı reddetti. GERB’liler sık sık sadece hükümet karşıtı olarak değil, ebedi liderinin verdiği sinyal üzerine oturum salonuna girip çıkan, oturup kalkan, bağırıp susan bir sabotaj grubu olarak hareket ettiler. Onlar siyasi eleştirilerde az bulundu, çoğunlukla hakaret ettiler. Borisov’un başbakana “sözde uzman”, bakanlara da “postacılar” dediğini, savaş ve rövanşizm ilanında bulunduğunu da unutmayalım. Bu Parlamento ve bu hükümet görevini sürdürebilirdi, eğer onların ufku, hükümeti destekleyen partilerden biri tarafından daraltılmasaydı. Ebet, bazı hatalar yapıldı, ancak hiçbiri feci olmadı, şeklinde konuştu Mercanov.

DPS lideri Lütvi Mestan, hem dost, hem düşman tarafından açılan ateşe cevap verirken kısa konuştu:

“Çöküş ve facia yaşandığı yönündeki değerlendirmeleri kabul etmiyorum, çünkü bu değerlendirmede hem seçim kampanyası sürerken, hem de sonra yönetimde önceden bir nevi avantaj kazanılması arzusunu okuyorum. İleriye bakmak daha önemlidir, ama bunun için ibret alınması, Bulgar halkının verdiği oyun doğru anlaşılması ve doğru bir yönetim formulünün bulunması önemlidir. Bulgaristan değişikliğe muhtaçtır. AP seçimlerinde halk bize kredi vermedi, sadece DPS’ye değil, kabineyi destekleyen partilere güven vermedi. Bu husus, 24 Temmuz tarihine gelinmesinde önmeli bir sebep oldu. Bu arada kabinenin DPS’nin daha önce yine bir Perşembe günü verdiği basın toplantısından dolayı düşmediğini de belirtmek gerekiyor. O Perşembe günü DPS başka bir şey yaptı, 1 yıl 2 ay zarfında “iktidarla doymuş olmak” lafını dillerinden düşürmeyen herkese DPS için “iktidar kendi kendine amaç değildir” ifadesinin klişe olmadığını gösterdi. Biz değerlerimiz adına iktidardan uzak kalabiliriz, fakat iktidar adına değerlerimizi feda edecek değiliz” şeklinde konuştu Lütvi Mestan.

Muhalefet lideri Boyko Borisov, kabine istifasının çok geç kaldığını belirtti ve yapılacak seçimlerdi GERB kazanırsa, BSP ve PES lideri Stanişev’ten farklı olarak başbakan kendisinin olacağını açıkladı ve sorumluluğun böyle taşındığını da ekledi:

“Bu birkaç saat içinde tam agoni yaşadılar. Molalarla zamanlarını uzatmaya çalıştılar. Söylediklerine bakarsanız her şey yolunda. Ancak ben onların seçimleri neden kaybettiklerini, neden istifa ettiklerini anlamış değilim. Devletin tüm alanlardaki pasifleri böylesine büyüktür, önümüzdeki aylarda emeklilik fonlarından subvansyonların ödenmesine kadar bütün sistemlerde açıkların kapatılması için milyarlar bulan harcamalar yapılacak. Buna müthiş kriz denir. Bütün siyasetçiler halkın sesine kulak vermelidir. Bundan bir yıl önce yapılan seçimlerde birinci iyasi gücün GERB olduğu apaçık görüldü. Ama Meclis’te temsil edilen diğer partiler bunu kaale almadılar, yıkıcı, mantığa aykırı düşen, imkansız bir koalisyon kurmaya kalktılar” diye konuştu Boyko Borisov.

Partiler yeni kabine kurmayı denemekten vazgeçti

İstifanın milletvekilleri tarafından oylanmasının hemen ardından Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev, parlamenter güçlerle hükümet oluşturma istişarelerine başladı. “Hızla ve kararlılıkla hareket ediyorum, çünkü partiler bunu istediklerini beyan ettiler, aynısını halkımız da istiyor” sözlerini kullandı Cumhurbaşkanı ve “Ataka” partisinin davetine icabet etmediğinden dolayı üzüntü duyduğunu dile getirdi. Birinci en büyük parti GERB beklendiği üzere hükümet kurma yetkisini iade etti.

“İstişarelere katılan parlamenter siyasi güçler, 42. Halk Meclisi kapsamında istikrarlı bir çoğunluğun sağlanmasının imkansız olduğu görüşünü belirttiler. Demokratik devletlerde böyle durumlarda çözüm, seçimdir. Seçimlerin tarihi belli – 5 Ekim” şeklinde konuştu Rosen Plevneliev.

Hükümeti kurma yetkisinin verilmesi ve iade edilmesi prosedürü sürüyorsa da BSP ve DPS yetkiyi hemen iade edeceğini önceden beyan etmiştlerdi. Dolayısıyla Salı günü, Rosen Plevneliev göreve girmesinden bu yana ikinci defa geçici hükümet üyelerini açıklayacaktır.

Perşembe günü ayrıca DPS’nin Bulgaristan’ın Avrupa Komisyonu üyeliğine tekrar Kristalina Georgieva’nın gösterilmesini desteklemekte olduğu öğrenildi. Georgieva’nın AB’nin dışişleri bakanı görevine seçilme şansı varken zaten böyle olması da gerekiyor.

Çeviri:Tanya Blagova