Sofya’dan Dilyana Dimitrova, “Memurların bize, küçük ölçekli işi olan insanlara karşı yaklaşımını sözle tasvir edemiyorum” diye paylaşıyor. Genç bayanın, on yıldan beri başkentin merkezinde küçük giyim mağazası var. Ama azalan satışlar ve mağazaya denetim için gelen memurların kaba yaklaşımı yüzünden Dilyana mağazasını kapatmaya ve işini internet üzerinden devam etmeye karar vermiştir. Kendisine göre diğer kişiler de aynısını yapmıştır, çünkü memurlar tarafından istenilen “masa altından paraları” sağlayamıyor. Dilyana, yüzsüzlüğün her sınırı geçmiş olduğunu açıklıyor, çünkü bir ay önce kontrolden sorumlu bir görevli, mağazasını kapatmaktan koruması için belli bir para miktarı istemiştir. Para ama elden ele verilmemeliymiş, idarenin özel gizli bir yerine bırakılmalıymış. Bu olaydan sonra genç bayan, kendini aşağılanmış gibi hissettiğini, istenen para miktarı büyük olmasa da gelecekte de devlet ile işlerini bu şekilde yürütmeyeceğini paylaşıyor. Bunun gibi vakalar için örnekler, Sofya’daki kozmetik, terzi ve her türlü hizmet sunan küçük mağazalar verebiliyor. Mağdurlar, memurların önceden ödenmiş yardımı olmadan hiçbir şey yürümediğinden şikayet ediyor, ama isim vermekten kaçınıyor, çünkü çalışmaları ve işi zarar görebiliyor.

Bunun gibi bütün örnekler, yolsuzluk olaylarının girişimcilik ve dürüst bir şekilde kazanç sağlama isteği üzerindeki zararlı etkisini kanıtlıyor. Yerel idaredeki her yolsuzluk olayı, iktisadi suçlar yararına çalışıyor ve kayıt dışı ekonomiyi etkiliyor. Uzmanlara göre yolsuzluk, kişisel çıkar için iktidarı kötüye kullanma şeklidir. Yolsuzlukla mücadele ise, özellikle bizimki gibi geçiş döneminde bulunan toplumlarda zor yürüyen uzun bir süreçtir.

Geçen yüzyılın 90’lı yıllarında yolsuzlukla sorunlar, Bulgaristan’daki kamuoyunun merkezindeydi. O zaman devletin fonksiyonları, yönetimde şeffaflık ve idare üzerinde vatandaş kontrolünden bahsedilmeye başlandı. O zaman Bulgaristan’ın idari sisteminde başlayan reform, ortamın yavaş yavaş sabitleşmesine katkı sağladı. Şimdi bundan 15 yıl sonra devlet idaresinin yüzü ciddi bir şekilde değişmiş, ama başlıca sorun kalmıştır. Bu problem de, yolsuzluk olaylarını önleyecek kontrol eksikliğinden ibarettir. Yolsuzluğa karşı idari önlemlerin pekiştirilmesi, Bakanlar Konseyi’ne bağlı “Genel Müfettişlik”in üzerinde çalıştığı yeni bir projenin amacıdır. Memurların ihlali tespit etme ve duyurma konularındaki eğitimindeki ortak, “Sınır Tanımayan Şeffaflık” teşkilatıdır. Eğitim için işadamları ve vatandaşların tavsiyeleri de kullanılmıştır. Vatandaşlara göre idari prosedürler, yavaştır ve elektronik yolla ulaşılmazdır.

“Sınır Tanımayan Şeffaflık” teşkilatı program müdürü Vanya Nuşeva, insanların devlet idaresinde çalışanların kötü koordinasyonunu ve motivasyonunu eleştirdiğini açıklıyor ve şunları da söylüyor: “Yaptığımız araştırma, geniş bilgiye dayanmaktadır. Bütün bilgi kaynakları, kurumların pratiğinde değişiklikler için uygun tavsiyelerin belirlenmesi amacıyla işlenmiştir. Diğer bakış açısı da, yani vatandaş ve iş çevrelerinin bakış açısı önemlidir. Farklı bölümler ve idaredeki görevliler arasındaki etkili işbirliği çok önemli bir unsurdur. Yolsuzluk için önkoşullar olmaması için yapıda net kurallar olmalı. Vatandaşlar, hizmet ücretleri, prosedür ve süreler için şeffaflık istiyor. İş çevreleri için ise kağıttaki belgeri azaltacak ve şirketler çıkarına prosedürleri hızlandıracak elektronik hükümetin etkili çalışması önemlidir.”

Çeviri: Rayna İvanova