Bulgar Karadeniz kıyısında bulunan Emona köyüne götüren yol kırık dökük, fakat yerlilerden bazıları mahsus tamir edilmesini istemiyor. Burada Balkanların en uzun dağ zinciri deniz kıyısı ile birleşiyor. 1880 yılında inşaat edilen Emine burnundaki deniz feneri uzun zaman denizcilerin yolunu göstermiştir. Aneliya Tonçeva Emona köyünü yaz tatili için seçen yazar ve ressamlardan biri. 15 yıldan beri ABD’de yaşıyor.Önce Boston şehrinde Bulgar okulunda öğretmen olarak çocuklara martenitsa yapmayı, Paskalya yumurtalarını boyamayı öğretir. Daha sonra Bulgar gelenek ve görenekleri daha geniş ve derin bir şekilde tanıtmayı arzulamaya başlıyor.Böylece ‘Mistik Emona’ romanı meydana geliyor.

Aneliya ‘Kitap fikri bundan 4-5 sene önce doğdu. Daha çocukluk yıllarımdan çok güzel Bulgar geleneklere şahit oldum. 1998 senesi Emona köyünü ziyaret ettim. Burası tarih dolu bir yer. ‘Aziz Nikola’ adında ayrı yıkılı bir kilise vardı, vahşi atlar çayırlarda özgürce otluyordu. İşte Bulgaristan’dan bir küçük parça beynime ebediyen kazıldı.’ diye anlatıyor.

İşte böyle başlıyor bu öykü. Vahşi Emona hakkında hatıralar ile. Günümüzde burada yaklaşık 30 kişi yaşıyor ve geleneklere sadık kalarak adetleri yaşatmaya çalışıyor ve hala Slav folklorundan gelen samodiviler /perilerden/den korkuyor.

Neler anlatılıyor kitapta?

Kitap bir fantezi, peri kızı ve bir hakiki insan arasında bir aşk öyküsü. Artist olan erkek Amerika’dan gelip Emona’ya yerleşiyor, tedavi görmek ve yaratıcılığa devam etmek için. Fantezi olmasına rağmen kitapta gerçek tarihi olaylardan bahsediliyor. Bulgar gelenek ve ritüeller anlatılıyor. Bu ritüeller yıllar içinde unutulmamış ve Bulgaristan’ın değişik bölgelerinde günümüzde de yaşatılıyor. Çoğunun Tırak kökenleri var.

Emona köyünün ismi Stara planina /Balkan/ dağının eski Yunanca isminden geliyor: Aemon. Ve efsanevi Trak çarı Rez’in doğum yeri olarak biliniyor. Bu Çar hakkında Homeros’un ‘İlyada’ eserinde bilgi var. Ve bu da kitapta yer alan Bulgar tarihi ve folklordan sadece küçük bir bölüm. Kitap hakkında başka neler öğrenebiliriz, Aneliya anlatıyor:

Aşk hikayesi, tarih dersi, Bulgar folkloru ve Bulgar mutfağı, işte bunlar var bu kitapta. Hatta İngilizce olan kitapta Bulgarca ve Trakça kelimeleri öylesine bırakılmış, tercüme edilmemiş. Bu tabii ki kasten yapılmış. Kitap bu yazdan beri ABD ve Büyük Britanya kitap pazarında, Ekim ayında Boston Üniversitesinde Bulgar ‘Madara’ kültür merkezinin yardımıyla tanıtıldı. Bu tanıtıma ‘Ludo mlado’ folklor grubu da katıldı.

Kitabın kapağında yazarın ismi Ronesa Aveela olarak yazılı bu bir artistik lakaptır. Bu isimin ardında aslında iki kişi gizleniyor : Aneliya Tonçeva ve Rebeka Kartır. Kartır hala Emona’yı ziyaret etmiş değil. Kitabın Bulgarca yayınlandığında Karadeniz kıyısını ve Emona köyünü ziyaret etmeyi planlıyor. Aslında ‘Mistik Emona’ üç ciltten birincisi. İkinci bölüm 2015 yılında yayınlanacak.

Aynı zamanda Aneliya ve Rebeka ’Aşk, aydınlık, ritüeller’ başlıklı küçük bir kitapçık üzerinde çalışıyor. Bu kitap eski Tırak geleneklerine adanmıştır. Ve 12 ritüeli ayrıntılarıyla anlatıyor. Aneliya Tonçeva ritüeller hakkında bir de tablo dizisi resmetti. En yakın zamanda ‘Mistik Emona’ kitabının Bulgaristan’ın New York büyükelçiliğinde tanıtılması bekleniyor. Gelecek senenin ortalarında ise Londra ‘da Bulgar kültür enstitüsünde de tanıtımı olacak. İnternette ise kitabın müzik klipini izleyebilirsiniz. Müziği Boston’da oturan Bulgar müzisyen Aleks Stoyanov besteledi.

Türkçesi: Müjgan Baharova