Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşuStandard & Poor’s, Bulgaristan’ın kredi notunu BBB-‘den BB+’ya, yani kritik düzeyin altına düşürdü, ki bu not uluslararası mali piyasalar tarafından kabul edilir bir nottur. Bundan sonra Bulgar devlet iç borçlanmasenetleri “işe yaramaz” kategorisine geçiyor. Kredi notunun düşürülmesi, ödeme güçlüğü riskinin çok yüksek olduğundan dolayı, Bulgaristan devletine para vermeme tavsiyesini beraberinde getiriyor.

Parlamento’nun 1.5 milyar avro değerinde yeni bir borcun onaylanmasından sonra gelen bu haber, ülkenin siyasi ve ekonomi çevrelerde hararetli tartışmalara yol açtı.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşuStandard & Poor’s, geçtiğimiz yıl banka krizine düşen Bulgaristan’a bu denli kötü not vermesine, banka krizinin ülkenin GSYIH’nın yüzde 3.5 oranına mal olduğunu ve bu adımın Avrupa Birliği’nde yüzde 3 oranlık sınırı aştığı nedeniyle açıklama getirdi. Brüksel, kural gereğince Sofya’yı bu hatadan dolayı cezalandıracak mı, henüz bilinmiyor. Ancak devletin kredi notunun bir dereceye düşürülmesi, ülkenin uluslararası otoritesine darbe indirdiği ve bu gerçeğin daha çok fazla paraya mal olacağı da kesin.

Bu haber, Maliye Bakanı Vladislav Goranov’un hoşuna gitmedi ve negatif notunun şimdiki hükümetin suçu değil de, bir önceki koalisyon hükümetinin olduğunu açıklmaya çalıştı, çünkü yeni hükümet henüz Ekim ayında göreve geldi  ve yeni ekonomik politikasından sonuçlar bundan sonra değerlendirilmeye tabii tutulacaktır, dedi. Bu bir gerçektir, ancak gerçeğin sadece yarısı. Çünkü Bulgaristan’ın yeni kredi notu sadece ülkenin bugünkü ekonomik durumuna değil, aynı zamanda da ülkenin uluslararası piyasalardaki geleceğe dönük tutumuna verilen bir nottur. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşuStandard & Poor’s’ın perspektifin olumlu olduğunu belirtmesi ve daha fazla doğrudan yabancı yatıtımların celbedilmesi ve Bulgar ekonomisnin uzmanların beklentilerine nazaran daha hızlı bir büyüme gösterdiği durumlarda, değerlendirmesini olumlu yönde gözden geçirmeye hazır olduğunu açıklaması da bir gerçek. Bilindiği gibi, ülkenin büyüme oranının yüzde 1 oranın altında olması ve yabancı yatıtımların yaklaşık 1 milyar avro düzeyinde seyretmesi bekleniyor. Bu gerçekleri göz önünde bulundurursak kredi notunun olumlu yönde yükselmesi beklentileri de boşadır.

Birçok uzmana göre, Bulgaristan’ın kredi notunun, yatırım açısından kritik düzeye düşürülmesi, Bulgar ekonomisinin gerçek durumunu ortaya çıkarırken geleceğe dönük perspektifleri de olduğu gibi yansıtıyor. Uzmanlar, bu değerlendirmenin ülkenin 2014 yılı bütçesindeki değişikliklerden ve yeni 2015 bütçesinin ilk okumada kabul edilmesinden sonra yapıldığını hatırlatıyorlar. Yani, yeni kredi notu, ülkenin gerçek durumunun ortaya çıkmasından ve hükümetin bir sonraki yıl yürüteceği politika hedeflerinin belirlenmesinden sonra gerçek oldu. Ülkenin mali durumunun pek parlak olmadığını, son 12 ay zarfında ülke borcunun 4.4 milyar avrodan fazla arttığını ve Bulgaristan gibi yoksul bir ülke için 13 milyar avro gibi astronomik rakama ulaştığını, gösteriyor. Kamu maliyesinin tehlikeli olan kırmızı bölgeden çıkmayacağını, hükümet, gelecek yıl yeni 4.2 milyar avro değerinde borç alma niyetlerini açıklayınca, bunu doğrulamış oldu. Bulgar tahvilerinin son defa uluslararası mali piyasalara satışa sunulduğunda takvim Haziran’ı gösteriyordu. Ve o zaman yüzde 3 oranını aşan faiz karşılığında 1.5 milyar avro borç alınca, bu devlet için bir başarıydı. Gelecek yıl, yeni kritik kredi notu ile bu denli uygun kredi şartlarının elde edilmesi mümkün değildir, ki bu gerçek devlete ve tabii ki Bulgar vergi mükelleflerine çok pahalıya mal olacaktır.

Çeviri: Şevkiye Çakır