Parlamentonun yaz tatilinde Ruhani Meclis, yasama organının, hayata, sağlığa, ahlaka, eğitime, kültürel mirasa, ruhban sınıfının sağlık ve sosyal statüsüne, dinlerin statüsüne, vergilere ve saire konulara ilişkin önemli yasa tasarılarında konumunu istemesinde yazılı bir şekilde ısrar etti. Ruhani Meclis’e göre son 15 yılda Ruhani Meclis’ten fikir sorma pratiği unutulmuştur, ki bu durum yakında okul öncesi ve okul eğitimi ile ilgili yasa tasarısında belli oldu. Ancak söz konusu yasa tasarısı ile ilgili olarak Ruhani meclis konumunu birkaç ay önce, 18 Şubat’ta bildirdi. Kamuda kilise yönetiminin siyasete katılmak istediği doğrultusunda yorumlar ortaya çıktı. Yorumlara bundan bir gün önce Plovdiv Mitropoliti Nikolay’ın “siyasete karışacağım” sözleri de yol açtı.

Nisan ayı sonunda Ruhani Meclis, bütün kilise ve manastırlarda Bulgarların çarı olarak eski başbakan Simeon Sakskoburggotski’nin isminin kilise kanunlarına göre zikredilmesine karar vererek buna benzer eleştirilere de neden oldu. Siyasetçiler, buna razı olmayarak sert bir tepki gösterdi. Reformcu Blok Lideri Radan Kınev, “Eski bir Bulgar başbakanının gülünç taçlandırılmasının” tesadüf olmadığını ve kilisenin Bulgaristan’ın iç ve dış politikasına müdahale olduğunu söyledi. Cumhurbaşkanı Plevneliev, Ruhani Meclis’in Hıristiyanların monarşi ve cumhuriyet yanlısı diye ikiye ayrılmaması için kararını gözden geçireceği umudunu dile getirdi. Simeon Sakskoburggotski’nin kendisi ise isminin ayinlerde “Bulgarların çarı” olarak zikredilmesini reddetti.

Ruhani Meclis’in bu kararının Plovdiv Mitropoliti Nikolay’ın ısrarı üzerine mitropolitlerin oybirliği olmadan alındığı belli oldu. Mitropolit Nikolay’ın son açıklamalarını ilahiyatçı Dilyan Nikolçev, Bulgaristan Milli Radyosu önünde kabul edilmez siyasi gösteri olarak niteledi, çünkü Din Yasası’na göre dini topluluklar ve enstitüler siyasi amaçlar için kullanılamaz. Ruhani Meclis yetkililerine göre eğer Ruhani Meclis mitropolitin siyasi propagandası konusunda konumunu bildirmeye karar verirse bu Eylül ayından önce olmayacak. Ne de olsa Ruhani Meclis şaşırmış durumda değilmiş, çünkü Мitropolit Nikolay, iki birbirine zıt tezi savunabilmesiyle ünlüymüş. Mesela yıllar önce Mitropolit Nikolay, eski başbakan Simeon Sakskoburggotski’nin kilise konseyine davet edilmesine karşıydı, ama arkasında adının çar olarak zikredilmesinden yana çıktı. Bir de şimdi Plovdiv’in belediye başkanı için adaylarından birini kamuya açık olarak destekliyor, yıllar önce ise Papaz Boyan Sarıev’in Kırcali belediye başkanı için adaylığına karşı çıktı.

Ruhani Meclis’in parlamentoya dönmesi, aslında kilisenin siyasi iktidara katılımı için iddiası değildir, belki de laik makamlarla daha iyi işbirliği için bir dilektir. Veya belki de devletten ayrılmış olmasına rağmen Ortodoks Kilisesi’nin Anayasa’nın 13. maddesine göre “Bulgaristan’ın geleneksel dini” statüsüne sahip olduğunu hatırlatmak için bir teşebbüstür. Aynı maddeye göre ama dini kurumlar, “siyasi amaçlar için kullanılamaz”.

Artık bir haftadır Bulgaristan’daki siyasi makamlardan tepki yoktur ve her şey Eylül ayına kadar veya daha sonraya kadar varsayım alanında kalıyor. Ama bunun yanı sıra Bulgaristan Ortodoks Kilisesi’nde tuhaf bir şey olduğu hissi de kalıyor.

Çeviri: Rayna İvanova