“Baba Rezidansı” (Neneler rezidansı) girişimi çerçevesinde on sekiz genç , bir aydan fazla bir süre Rodoplar’ın Lıki şehrinin Curkovo, Dryanovo, Yugovo ve Manastir köylerinde yaşadı. Bunlar, sadece Bulgaristan’da değil, Balkanlar’da da en büyük yükseklikte bulunan yerleşim yeridir. Bunun amacı, bu köylere sorunlarını çözüme kavuşturmaları için yardım edecek fikirler geliştirmek idi. Söz konusu fikirler, Kasım ayının ortasında “Empatheast” adlı empati vasıtasıyla Doğu Avrupa’da sosyal değişiklik için forum sırasında paylaşılacak. Bundan önce ama genç insanlar, akıl hocaları ile çalışacak ve “Fikirler Fabrikası” ağından yardım alacak, öyle ki fikir en geç gelecek ilk bahara kadar gerçekleşebilsin. “Fikirler Fabrikası” ağı çerçevesinde farklı alanlarda tecrübesi olan insanlarçalışıyor.

Projenin yöneticisi Yanina Taneva, katılımcıların köylerden giderken çok manevi şey kazandığını iddia ediyor ve sözlerine şöyle devam ediyor: “Curkovo köyünde yaşayan kızlardan biri, öğrendiği en önemli şeyin, uzun zaman ölüme daha yakın olan yaşlı insanlarla zaman geçirdikten sonra yaşama daha büyük değer vermek olduğunu söyledi. Yaşlı insanların yaşama yaklaşımı, ölüme daha yakın olmasına rağmen çok daha neşeli. Bence en değerli şey budur. İnsan, yaşlılıkla karşı karşıya gelirken yaşamın anlamını buluyor. Diğer gençler, kendi ninelerine daha çok dikkat vermesi ve onlardan bir şeyler öğrenmeye çalışması gerektiğini ise anlamıştır. Nesiller arasındaki bağlantının mümkün olduğunu anladık, yeter ki böyle niyetler olsun ve iki taraf da buna gereksinim gözüyle baksın. Köylerden birinde yaşlı insanlar, gençlerin kullandığı sözler öğrenmeye başladı, yaşlı insanlar ise gençlere Rodoplar’a has sözcükler öğretiyordu. Bu, herkesin çıkarı olduğu bir bilgi teatisidir.”

Rodoplar’daki Curkovo, Dryanovo, Yugovo ve Manastir köylerinde farklı etkinlikler düzenlenmiştir. Projenin yöneticisi Yanina Taneva, sözlerine devamla şunları belirtti: “Curkovo köyünde katılımcılar, eski fırının tamir edilmesine yardım etti, 600’den fazla ekmek yoğurdu ve Uspenie Bogorodiçno Yortusu’nda insanlara dağıttı. On yıllarca kullanılmayan köydeki eski kvas da “uyandırılmıştı” bile. Manastir köyünde gençler, Davidkovo’dan Manastir sakinlerinin takip edilmesi olayının canlandırılmasını yaptı. O zaman sınır, serbest edilmiş Bulgar topraklarını geri kalandan ayırmıştır. O sıralarda toynakları bezlerle kapalı atlar kullanılmıştır, öyle ki duyulması ve sınırdan sessiz bir şekilde geçsin. Orada genç insanlar, küçük kiliseye bir çan bağışladı, çünkü eksi çan üç yıl önce çalınmış ve o zamandan bu yana çan sesi duyulmamıştı. Dryanovo köyünde köy üstünde bir patika bulduk. Oradan olağanüstü bir manzara var. Bu patika da, Rodoplar’ı dolaşmaya karar veren her dağcı için yararlı olabiliyor. Bundan başka oradaki insanlar, Dryanovo’nun yerel ses sanatçısı grubu ile beraber köy için bir şenlik düzenledi. Bu şenlik için genç insanlar Rodoplar’a has yiyecekler pişirmeyi öğrendi. İnsanların kalplerine kalan bir nesiller arası iletişim oldu.”

Genç insanlar bundan başka dokumacılık öğrenmiş, bu bölgeye has takılar yapmış, biçmeyi öğrenmiş, kaybolmuş koyunlar aramış, ahududu tatlısı ve çam balı yapmış, yaşlı insanların ev işlerinde yardım etmiştir. Bundan başka Yugovo köyüne kadar eski Roma köprüsü da yenilenmiştir.

“Nineler Rezidansı” projesinin neye ihtiyacı var? Bu soruya cevaben Yanina Taneva şunları söyledi: “Dryanovo’nun okuma evine bağlı Dryanovo müzik grubunun CD’sini yapma fikrimiz var. Bu grubun repertuvarında eşsiz Rodop folkloru var. Yardım edebilen herkesi yardıma çağırıyoruz, öyle ki kadınlar yurtiçinde yolculuk yapabilsin, çünkü onların öyle bir imkanı yoktur. Folklor grubundan bayanlar, Koprivştitsa’daki Bulgar halk yaratıcılığı şenliğine davet edilmiş, ama oraya gitme imkanı olmamış. Paraya ihtiyaç var, ama gönüllülere de ihtiyaç var. Patates çıkarma, lütenitsa yapma ve daha sınırlı zaman dilimleri için insanlar aranacak. Kışın da desteğe ihtiyaç duyuluyor. Bu köyler, son kışta karda beş gün boyunca elektriksiz kaldı. Bir bağış yapmak isteriz ve toplanan kaynaklarla her köy için birer akümülatör yapmak isteriz, çükü yaşlı insanlar için beş gün boyunca elektriksiz kalmak çok tehlikeli olabiliyor. Gelecek yıl köylerin, genç insanlar başvuru yapması gerekecek, çünkü bu yıl gönüllüler köylerden daha çok idi. Gelecek yıl projenin kapsamını genişleteceğiz.”

Çeviri: Rayna İvanova