Bulgaristan, Avrupa’da en eski geleneklere sahip olan bir ülkedir ve bu gelenekler gelecek nesillere aktarılmazsa, yazık olur. Sanat ve El sanatları Geliştirme Derneği, gelenekleri korumayı ve geliştirmeyi hem hedef seçmiş, hem de kendi davasına dönüştürmüştür. Her yıl söz konusu dernek, yurdun dört bir ucundan onlarca el sanatı ustasıyla ve foklor alanından sanatçı ve yaratıcıyla görüşüyor. Ana hedef, “Geleneklerin koruyucusu” ödülüyle temelinde meslek veya hobi olarak halk geleneklerinin yattığı kişilere hem toplumun, hem de kurumların dikkatini çekmektir.

Her yaratıcı ve her Bulgaristan vatandaşı, bu ödüle aday gösterilebilir. Ödüller farklı kategorilerde veriliyor: foklor, el sanatları, resim, geleneksel yemek kültürü, şahis, dernek veya yerleşim yeri. Jüri, adayların her birini değerlendiriyor. Ödüller arasında en değerlisi gelenekleri korumayı, popülarize etmeyi ve yaygınlaştırmayı hedef seçen kişilere verilen ödüldür.Bunun çok açık bir örneği de Pavlikeni’den Rositsa Staneva’dır.

Rositsa, ancak 4 yıl önce dokuma tezgahında dokumayı öğreniyor, oysa bugün tüm festivallere katılıyor. Her zaman da dokuma tezgahını beraberinde getiriyor ve gittiği her yerde dokuma sanatını sergiliyor.

Bugüne dek, el sanatını onlarca gence öğretmiştir.Rositsa gibi, el sanatlarına gönül verenlerin sayısı çok fazla. Bu görüşün sahibi Mariyeta Nedkova. Kendisi hem Sanat ve El sanatları Geliştirme Derneği üyesidir ve aynı zamanda da deri ve yün keçesinden eserler yaratan bir ustadır.

“Geleneklerin koruyucuları, gerçek Bulgaristan vatandaşıdır. Girişimin şöyle bir mesajı var: herkes, gerçek bir gelenek koruyucusu olarak kendine bir göz atmalı ve gurur duymalıdır. Bulgarların, dünya kültüründe katkısı vardır. Gelenekler canlıdır ve nesilden nesile aktarılmalıdır. Maalesef bu tür insanlar, toplum tarafından gözardı ediliyor ve onların davası toplum tarafından saygı görmüyor. Oysa kendi ürünlerine imza atan sanatçılar, bu eserlere hem gönlünü, hem de ruhunu katıyor. Gerçi piyasada el yapımı birçok resme rastlayabilirsiniz, fakat bu resimlerde geleneksel kültürün getirdiği canlılık yok. Ağaç oyma, ikonografi, deri ustaların ellerinden çıkan eserlere nazaran söz konusu resimlerde sanat yok, sıcaklık yok. El sanat ustaların sayesinde asırlık tarihe dayanan gelenekler canlı kalıyor. El sanatı ustalığı, babadan oğla geçiyor ve kitap ve İnternetteki filmlerden öğrenilemiyor. Çünkü usta, sana el sanatının inceliklerini gösterebilir.”

Sanat okullarına adanan yuvarlak masa toplantısı da “Geleneklerin koruyucusu” girişiminin bir parçasıydı. Sanat ve El sanatları Geliştirme Derneği, bu tür okullarda eğitim gören öğrencilerin başarılarına yer vermek, okullarda sanat ve el sanaatlarını teşvik etmektir. İva Koteva, 144. Sofya okulunda foklor dersi alan bir öğrenci. Kendisi 13 yaşında ve foklor dalında “Geleneklerin koruyucusu” ödülüne aday gösterildi. Sahnede söylediği şarkı, seyirciler tarafından büyük alkış aldı.

“Folklor derslerindeki öğretmenim halk sanatçısı Binka Dobreva’dır. Birçok foklor yarışmasına katıldım ve birçok ödüllüm var. Kendimi gelenklerle bağlı hissediyorum, çünkü daha fazla insanın gurur duymasını ve bu duyguyu korumalarını istiyorum. Okul arkadaşlarım da beni destekliyor ve artık birçok Sofyalı çocuğun Bulgar halk şarkılarını beğendiklerini ve onlarla gurur duyduklarını düşünüyorum. Doğup büyüdüğüm Rodopların Borino köyüne döndüğüm zaman kendimi geleneklerle daha sıkı olduğumu hissediyorum. Orada beni herkes tanıyor ve büyük dedemi herkes hatırlıyor. Kendisi “100 kaba gayda” foklor topluluğunun kurucusudur.”

Çeviri: Şevkiye Çakır