Her ebeveyn çocuğuna güzel bir isim seçmek ister. Doğru ve en iyi ismi seçmek için anne, babalar yakın ve uzaktan yüzlerce akrabanın isim listesini gözden geçiriyor, başarılı ve ünlü kişilerin isimlerini inceliyor. Kimsede olmayan bir isim isteyen ebeveynlerin bazıları ise, çocuklarına kendi uydurdukları adı takıyor.

Kişi adının, baba ve soyadıyla beraber telaffuz edilirken uyumlu olması iyi olur. Bulgaristan’da kişi adında mutlaka üç isim gerekiyor. İsimde uyum ve ses ahengi dışında Bulgarlar belli kodları da katıyor, denilebilir. Eski dönemlerden biri, kişinin taşıdığı adın kendi kaderini ve kişiliğini belirleyici nitelik taşıdığına inanılır.

Hristiyanlar , aziz bir kişinin adını taşıyan çocukların bu kutsal aziz tarafından himaye edileceğine inanır.

Neredeyse her Bulgar adının kendi önem ve anlamı var. Özel adların yıllar içinde kullanımı, sıklığı, tercihleri gibi eğilimleri Bulgar Bilimler Akademisine bağlı Dil Bilimi Enstitüsü uzmanları inceliyor.

Bu enstitüde Bulgarlar kendi adı, baba adı ve soyadı için sertifika alabilir. Bulgarların yıllardan beri adlarını inceleyen bilim adamları sertifikayı veriyor.  Artık çok daha fazla kişi isimlerinin anlamı ve kaynağını öğrenmek istiyor. “Yeni doğan bebeklerin isimleri incelenince, ileride Bulgarların ad sisteminin nasıl olacağı anlaşılacaktır’ diyor Prof. Anna Çoleva-Dimitrova. Prof. Çoleva, ülkenin en büyük şehirlerinde isimler ve eğilimleri inceleyen ekibin başkanlığını yapıyor.

“Bulgaristan topraklarında en yaygın Bulgar adı İvan, kadın adı ise Mariya. Bulgarlar çocuklarını büyükanne, büyükbaba isimlerine uygun koyma eğilimi sürüyor. Anne, babalar bazen yakınlarının eski isimlerini daha modern hale getirme çabaları da var. Ana isimden sadece ilk harf kalabilir. Örneğin dedenin adı Velço ise, çocuğa Viktor adı verilebilir, Önemli olan V harfinin bulunması. Şu an bir buçuk milyondan fazla Bulgaristan vatandaşı yurtdışında yaşıyor.

Yurtdışına giden ailelerin birçoğu çocuklarının bakımını Bulgaristan’da olan anne, babalarına bırakıyor. Bazı Bulgar çocukları ise yurtdışında doğuyor. Yeni gittikleri ülkede topluma daha çabuk ayak uyduracak ve bütünleştirecek isimler arayışı da var. Örneğin babaanne adı Stefka ise çocuğun adı Stefani oluyor. Son zamanlarda klasik Aleksandır’ın yerini Alekzandır veya Alehandır aldı. Grigor olan geleneksel Bulgar adı yerini Gregori’ye bıraktı. Buna benzer birçok örnek var. Ebeveynlerin çok beğendikleri isimlerden biri Çar Kaloyan’ın adı. Halk gelenekleri ve rivayetlerinde yer alan isimlere bir dönüş gözlemleniyor. Doğmamış kız masal kahramanı Raya, aynı zamanda Kalina, Denitsa gibi isimler var. Desislava gibi tarihi adlar da tercih ediliyor. Dariya adı da sık rastlananlar arasında. Tek çocuğu olan aileler ise, hem anne tarafı, hem baba tarafından aileleri mutlu etmek için, iki tarafın da isimlerini birleştirici ortak olanaklar arıyor.

“Bulgar yasaları isim konusunda çok liberal ve isimlerle ilgili bir sakınca yok. Bulgar kimlik sisteminde özel ad, baba adı ve soyadı olmak üzere üçlü isim sisteminin değiştirilmesi isteniliyor. Üç isme de gerek kalmadığı tezi mevcut.

“Bizler kimliğimize sadık kalmalıyız, isimlerimizi korumalıyız. O yüzden günümüzde de bu kadar çok İvan, Petır, Dimitır gibi isim ve soyadları çoğunlukta. Soyadı bize mevcut olduğumuz kökenleri anlatıyor” dedi Prof. Çoleva.

Çeviri: Sevda Dükkancı