2015 yılında Bulgaristan’ın ekonomisinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın yüzde 3’ü oranında beklenmedik yüksek bir artış kaydedildi. Bu, Avrupa ekonomisinin sabit bir şekilde yapılanmasından kaynaklanmaktadır. Çoğu tahminlere göre 2016 yılında AB ekonomisinin gelişim temposu, geçen seneki seviyelere yakın olacak. Bu bağlamda Bulgar ekonomisinin otomatikman hızlanacağını bekleyemiyoruz, çünkü dış faktörler daha yüksek büyüme kaydetmek için pek elverişli değildir. Bunu Bulgaristan Radyosu için Açık Toplum Enstitüsü’nden ekonomi uzmanı Georgi Angelov bildirdi. Hükümet tarafından istenilen daha yüksek artışa varılmanın tek yolu, ülke içindeki reformlar temposunun hızlandırılması ve iş ortamının ve yatırım ikliminin iyileştirilmesidir. Bulgar yetkilileri, 2016 yılında büyüme faktörü olarak iç tüketime bel bağlıyor.

Georgi Angelov, şu açıklamada bulundu: “İç tüketimin artması için temeller var, çoğunlukla çünkü iş gücü piyasasında büyük sorun, yani durmadan artan işsizlik kayboldu. Son 1-2 yılda işsizlik oranında ciddi bir düşüş kaydediliyor ve hane mensuplarının her an işsiz kalabileceği kaygıları ciddi bir ölçüde azalıyor. Öte yandan depozito ve kredilerdeki faiz oranları çok azaldı ve insanlar için paralarını banka hesaplarında tutmak o kadar elverişli değildir. Yeni bir aile için kirada oturmak yerine ipotek kredisi çekip kendi konutunu satın almak daha elverişlidir. Öte yandan 2016 yılında banka aktiflerinin denetimi yapılacak. Bu stres testlerinden geçtikten sonra bankalar şirket ve hanelere kredi vermeye çok daha yatkın olacak. Bu, hanelerin tüketimini ve ekonomik büyüme yaratabilen yatırım tüketimini yardımlaşacaktır.”

Georgi Angelov’a göre, asgari ücretin birden artırılması yüzünden ülkenin farklı bölgelerinde iş gücü piyasasında dengesizlik gözlemleniyor. Büyük şehirlerde ve özellikle Sofya’da asgari ücretin artırılması, büyük etki yaratmıyor, çünkü ücretler asgari ücretin çok üstündedir ve iş gücü piyasası iyi gelişmektedir. Ama asgari ücretin ortalama ücrete yakın olduğu diğer bölgelerde iş gücü piyasasında sorunlar yaşanıyor ve bu bölgeler iş gücü kaybediyor.

Angelov’a göre ülkemiz önündeki diğer bir meydan okuma, şu an ekonominin yaklaşık yüzde 30 oranında olan kayıt dışı ekonominin payının azaltılmasıdır. Bu, yapısal bir reform gerektiriyor, öyle ki vatandaşlar sigorta ve vergi ödemenin anlamını görsün, devletin daha iyi yollar, okullar, kreşler, sağlık sistemi ve saire gibi verdiği hizmetleri görsün. Bu etki görüldüğünde insanlar protesto yapmayacak, devlete katkı sağlamaya daha yatkın olacak. Angelov’a göre vatandaşlar, devlete para öderken, karşılığında hizmet kalitesini almalı.

Bulgar iş çevreleri zayıflanmış Avro’dan yararlanıyor mu? Bu soruya cevaben Georgi Angelov şunları söyledi: “Bulgar iş dünyası, zayıf Avro’dan ciddi ölçüde etkilendi, ama doğrudan değil, yandan Avro bölgesinin ekonomisi üzerindeki etki üzerinden etkilendi, çünkü Alman, Fransız ve Avusturya şirketleri daha rekabet güçlü olduğunda ve yurtdışına ihracat gerçekleştirdiğinde Bulgaristan’daki ortakları da daha iyi performans gösteriyor. Yani zayıf Avro, Avrupa ihracatının rekabet gücünü iyileştirdi. Bunun sonucunda Bulgar şirketleri, Avrupa için daha çok ihracat gerçekleştiriyor ve bu ülkemizdeki ekonomik büyümenin başlıca motorudur”.

Yakıtların düşük fiyatları yatırımlar ve gelişim için kaynaklar serbest ediyor mu? Bu soruya cevaben Georgi Angelov şunları söyledi: “Kesinlikle yakıt ve enerji fiyatı Bulgaristan için çok önemli, çünkü reel olarak ülkemiz yakıtlar üretmiyor. Böyle ki bu Bulgar şirketleri ve haneleri üzerinde bir nevi vergidir. Ucuz petrol beraberinde doğalgazın ucuzlamasını getiriyor. Bu, enerji fiyatının düşmesine ve enerji sektörünün sabitleşmesine yol açıyor. Tüm bunlar, haneler için daha çok kalan gelir, şirketler için ise daha az harcama anlamına geliyor. Haneler ve şirketler de bu serbest kaynakları yatırımlara yöneltebiliyor. Bu etki, yılda 350 ile 500 milyon avro olarak hesaplanıyor ve bu, Bulgar ekonomisi için ciddi bir katkıdır.”