Kısa zaman önce Bulgaristan Merkez Bankası (BNB) temel faiz oranını, yüzde 0 oranına düşürdü. Fakat bu adım, ticaret bankaları tarafından belirlenen kredi faiz oranlarını ciddi bir şekilde etkilemeyecektir.

“İndurstry Watch“tan ekonomi uzmanı Lıçezar Bogdanov, Bulgaristan Radyosuna yaptığı açıklamada “Aslında BNB`in bu adımı , Avrupa Merkez Bankasının para politikasını göz önünde bulundurarak attı” dedi. Bulgaristan, Sermayenin serbest dolaşımı alanında bulunuyor, ki bu da mali kurumlarının paralarını bir yerden diğer yere değiştirebilecekleri anlamına geliyor. Lıçezar Bogdanov, “Bankaların mali durumu açıklık kazanmalıdır ve bundan sonra bankalar geleceğe dönük kredi politikasının planlarını yapmaları gerekiyor“ dedi ve ekledi:

“Son aylarda ipotek kredisi faiz oranları çok düşüktür. Yeni kredilerde bu faizler kalıcı olarak yüzde 5 oranın altına düştü. Bu oran, Bulgaristan için çok düşük bir orandır. Bulgaristan hükümetinin uzun vadeli tahvillere yaklaşık yüzde 2.5 – 3 oranda faiz ödediğini unutmamalıyız. Nerede yaşadığımızı da göz önünde bulundurmalıyız. Belli ki, Bulgaristan, Almanya, Hollanda veya Japonya ile kıyaslanamaz ve bundan dolayı önümüzdeki yıllarda daha riskli bir prim ödenecektir.“

Bulgaristan vatandaşları, mali kararları alırken muhafazakar olmaya devam edecek mi ve paralarını neredeyse sıfır faiz oranında tutmaya mı devam edecek yoksa hisse senetleri ve yatırım fonları gibi daha riskli ve aynı zamanda da daha karlı alternatif finansal araçlarını mı tercih edecektir ?

“Bulgaristan piyasasının sorunu güvenliktir. Buna benzer finansal araçlar teklif edenlere, yeterince güven duyulmuyor. Diğer taraftan insanlar, bu tür ürünlerin anlamını anlamıyorlar. Işte bundan dolayı Bulgarların çok az bir bölümü banka depozitoların güvenliğinden vazgeçiyor. Bu tutum, bu şekilde devam edecek, çünkü mali kültür çok zor değişiyor. Bu tutum, bir veya iki yıl gibi kısa bir sürede veya sıfır oranlı fazilerle değişmeyecek. Böyle bir kültürün yetiştirilmesi nesilleri alıyor.“

Daha yüksek istihdam ve ekonomik canlanma sonucu insanlar, tasaruflarını kullanarak daha fazla tüketmeye başlayabilir mi?

“Tüketim, çok yavaş tempolarla değişiyor. Birçok durumlarda tüketim olarak adlandırdığımız olaylarda, genelde konut ve ev mobilyaları gibi uzun vadeli aktifler kullanılıyor. Genelde bu tür alış - verişler buna benzer iş döngülerden çok etkileniyor. Sırasıyla ekonomik kalkınma ve düşük işsizlik ortamında bu yönde bir değişiklik beklenebilir.“

Belirli bir anda Bulgaristan bankaları da depozitolara negatif faiz uygularsa, 20 milyar avro gibi devasa kaynak nereye yönlenecek ?

“Bu, bir yapay dramdır. Şu anda da faiz ödenmeyen banka hesapları var, artı bu banka hesaplarına hizmet ücreti de ödeniyor. Birçok insan, paralarını bankaların kiralık kasalarında tutuyor ve hiç faiz almadan bu hizmet için ücret ödüyorlar. Gerçek anlamda bu bir nefagatif gelirdir, çünkü vatandaşlar, paralarının muhafaza edilmesi için ödüyorlar. Yani, vatandaşlar muhafazakar olup biriktirdikleri herangi bir varlığı korumak istedikleri durumda başka bir yol hemen hemen aramayacaklar, aslında arasalar da bulamayacaklar, çünkü tüm Avro Bölgesi, negatif faizlerin tuzağında bulunuyor.“

Çeviri: Şevkiye Çakır