Dağcılık dünyada bundan 230 yıl önce doğdu. İlk Alp kulübü Londra’da 1857’de kuruldu. Ülkemizdeki ilk Alp kulübü ise yıllar sonra kuruldu.

Artık 50 yıldır dağcılık araştırmaları yapan doç. Sandü Beşev, ülkemizdeki dağcılığın çok daha genç olmakla birlikte dünya sporunda önemli yere sahip olduğunu öne sürdü.

Doç. Beşev, Bulgarlar’ın Everest, K2 ve birçok diğer sekizbin metrelik zirveye çıkmalarının yolunu açan ilk dağcılarımızdan biridir. Bu yolda önemli katkıları bulunan duayenler arasında 1938’de Malyovitsa (2731) tepesine daha önce ulaşılmaz olarak görülen kuzey tarafından çıkan Konstantin Savaciev, ülkemizdeki tek dağcılık profesörü Georgi Atanasov – Cici, 84 Everest heyetinin yöneticisi Avram Avramov yer alıyorlar.

Doçent Beşev, Bulgaristan’daki Alp hareketi ile ilgili şunları anlattı:

“1895 yılında üniversite öğrencisi olan Paraşkev Stoyanov, ki kendisi aynı zamanda Hristo Botev çetesine “Radetski” gemisi için biletler alan İvanço Stoyanov’un oğlu oluyor, Alpler’deki Grand Combin (4318) tepesine çıkmayı başardı. Bu başarısı Aleko Konstantinov’un dikkatini çekti ve yazar genci bizzat tebrik etti. Bu çıkış, Bulgar dağcılığın doğum günü sayılır. 1929 yılında kendisi, uygulamalı ve tam olan ilk turizm rehberini çıkararak dağcılığa özel bölüm ayırdı.

Merhum Aleksandır Belkovski ise ülkemizdeki dağcılığın herkesçe tanınan duayeni olup Grenoble’de üniversiteye devam etti, dağ rehberi oldu ve bu sayede 30 tepeye çıkabildi. Yine üniversiteli olan Lüben Telçarov da Alpler’de bulunan birçok zirveye çıktı. Onun arkadaşları da dağcılıkla uğraşmaya başladılar, ama örgütlenemediler. Örgütlenme işini Stefan Popov başardı. 19 Kasım 1929 yılında Bulgar Dağcılık Kulübü kuruldu ve tüzüğü de onaylandı. O sırada kulübün adı Alp Kulübü şeklinde konulmadı çünkü kurucular kendilerini yüksek dağ tırmanışçıları olarak görüyorlardı. 1934’te Genel Kurul kulüp adının Alp Kulübü olarak değiştirilmesine karar verdi. 1935’te ise Bulgar kulübü Alp Birlikleri Uluslararası Örgütünün üyesi oldu. ”

Dünyanın haritasında Bulgar dağcılarının ilk çıktıkları 44 zirve var. Bu zirvelerin hepsi Bulgar adları taşıyorlar.

“Bu yolda başlangıcı Halk Ordusu dağcıları koydular. Onlar 1968’de Sovyet Ordusundan dağcılarla birlikte Pamir’de ilk defa çıktıkları tepelere Şipka (5666) ve Bulgaria (6504) adlarını verdiler. Pamir – Alay’da da ilk kez çıkılan birkaç zirve var, adları Plovdiv, Sofya, Georgi Dimitrov (5111), Komsomolska iskra ve Dimitrovski komsomol konuldu. Moğolistan ve Peru’da da Bulgar adı taşıyan zirveler var. 2012’de dağcılık duayeni Nikolay Petkov, Doyçn Boyanov ve Mihail Mihaylov’la birlikte Karakorum’da eldeğmedik birkaç zirveye çıkarak adlarını Vasil Levski (5733), Tangra, Rila ve Sofya koydular”.

Fotoğraflar: arşiv

Çeviri: Tanya Blagova