Gelenek üzere Mayıs ayı birçok okulda tam anlamıyla “Okuma Bayramı” olarak kutlanıyor. 24 Mayıs Bulgar kültürü ve Slav yazısı bayramının arifesinde küçük öğrenciler, yıl boyunca sarfettikleri çabalarının sonucu olan okuma ve yazma yeteneklerini sergiliyorlar. Bu günün hatırasının ebedi olarak canlı kalması amacıyla birçok okul, öğrencilerin diplomalarının Gabrovo Eğitim Müzesinde verilmesini uygun buldu. Mayıs ayında Ruse, Pleven, Burgas, Sofya, Cebel vs şehirlerden okulların Mayıs ziyaretleri gelenek haline geldi.



Bu müzede eğitimin Bulgaristan topraklarındaki on asırlık tarihine ışık tutulurken farklı eserler yer almıştır. Eğitim Müzesi, 1974 yılında kurulurken şu anda Eğitim Bakanlığı nezninde ulusal öneme sahip bir kurum haline gelmiştir. Gabrovo Müzesi görevlisi Rumena Hristova “Dünyada eğitime adanan buna benzer birçok müze vardır, fakat onlar geçici olarak açılırken ancak belirli konular üzerine sergiler barındırıyorlar. Bizim müze gibi devamlı çalışan başka müze yoktur” dedi ve devam etti:

„1835 yılında burada Vasil Aprilov ve Nikolay Palauzov’un girişimi üzere ilk yeni Bulgar okulu açılıyor. Yani bu okulda ilk defa çocuklara bir tek Bulgarca dilinde dersler verilmeye başlanıyor. İşte bu nedenden dolayı Gabrovo’da eğitimin tarihine adanan müze açılıyor. Müzede10.asırdan günümüze kadar eserlerin sergilendiği devamlı açık olan sergi var.Osmanlıdan Kurtuluşunun hemen ardından (1878yılı) böyle bir müzenin açılması için girişimler başlamıştır. 1905 yılında Profesör Doktor İvan Şişmanov’un girişimi üzere önce Sofya’da açılıyor bu müze. Profesör Şişmanov’un biriktirdiği eserlerin büyük bir bölümü bugün Gabrovo’daki fonumuzda korunmaktadır. Eğitime adanan yaklaşık 175 bin belge, resim, farklı periyodik yayına sahibiz.Gabrovo müzesinde Gabrovo okulunun kütüphanesinden 1835 yılına ait son derece değerli yayınlar ve kitaplar korunmaktadır.



Aynı zamanda da Vasil Aprilov’un özel kütüphanesi de bu müzede sergilenmektedir. Vasiyetnamesinde Vasil Aprilov, sahip olduğu kitaplarının doğup büyüdüğü Gabrovo şehrinde kalmasını istiyor.Kütüphanesindeki en eski kitap 1551 yılına ait olan Homeros’un “Odysseus'u eseridi.İki dilde paralel yazılı bu kitap hem Latince, hem de Yunanca yazılıdır. Müzenin gururla koruduğu diğer kitaplar 1878 yılına kadar yayınlanan Aydınlık (Rönesans) dönemime ait kitaplardır. Eserler arasında orijinal diplomalar, şahadetnameler, okul araçları ve gereçleri, bayraklar, mühürler yer almaktadır.”

Gabrovo müzesi çağa ayak uydurmak amacıyla Madrid, Kıbrıs ve dünyanın diğer şehirlerinde bulunan Bulgar toplumları ile de ilişki halindedir. Rumena Hristova’nın hikayesi bizi tekrar geçmişlere götürüyor:

 

„Eskiden öğrencilerin okula ve öğretmenlere büyük saygısı varmış. Mesela Aydınlık döneminde çocuklar okula girerken denetleniyormuş ,iyi giyimli olup olmadıkları, hatta saçlarının taranıp taranmadığı bile kontrol ediliyormuş. Aydınlık döneminde en fazla saygıya sahip kişiler öğretmenler, papazlar ve muhtarlarmış. Bugün zamanlar değişti ve herşey çok farklıdır. Bahsettiğimiz dönemlerde farklı yaşta çocuklar aynı odayı, aynı rahleyi paylaşıyormuş. Eğitilmiş kişilerin ve öğretmenlerin sayısı az olduğu için sözüm ona “karşlıklı eğitim sistemi” uygulanıyormuş. Yani daha büyük öğrenciler öğretmene yardımcı oluyormuş. Daha başarılı ve daha eğitimli öğrenciler daha küçük öğrencileri öğretiyormuş. Başarılı öğrencilerin boynuna “dikkatli, akıllı,” yazısı asılırmış. Bu tabelalarla öğrenciler şehrin kalabalık caddelerinden geçip eve gidiyormuş ve böylece herkes, o gün okulda neler okuduklarını görüyormuş. Küçük öğrenciler eve giderken büyükler tarafından refahat edilirmiş. Sokaktan geçen büyüklere selam verilirmiş. İşte Aydınlık döneminde eğitim ve davranış alışkanlıkları böyle kazandılırmış.”

Çeviri: Şevkiye Çakır
Fotoğraflar: nmogabrovo.com