Bundan kısa süre önce Bulgaristan ve Makedonya başbklanları Boyko Borisov ve Zoran Zaev, Sofya’da iki ülke arasında uzun zamandır beklenen iyi komşuluk anlaşmasının 2 Ağustos tarihinde imzalanması konusunda anlaştıktan sonra hafta sonunda yine Sofya’da dışişleri bakanları Ekaterina Zaharieva ve Nikola Dimitrov, konu ile ilgili danışma görüşmelerinde bulundular. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan kısa açıklamada yapıcı ruhta geçen görüşmelerde tavize temel sağlandığı ve anlaşmanın imzalanması yolunda atılacak bir sonraki adımın iç istişarelerin ve uyum prosedürlerinin olduğu belirtildi. Son gelişmeler her iki ülkede konu ile ilgili çelişkilere rağmen anlaşma hazırlıklarının ilerlemekte olduğu izlenimi veriyor. Söz konusu resmi açıklamadan anlaşılacağı üzere başbakanlar düzeyinde yapılan görüşmelerin iyimser tonuna rağmen hafta sonu yapılan istişarelerden önce tavize temel aslında yoktu. Bakanlar düzeyinde istişarelerin yapılmasının gerekçeleri resmen bildirilmediyse de son günlerde yaşanan bazı olaylar ipuçları veriyor.

Bakan Zaharieva, geçen hafta Dış Politika Meclis Komisyonunda iyi komşuluk anlaşmasının ertelenmesine dair resmi bilginin olmadığını belirtti. Ancak bu yönde gayri resmi bilgi, muhalefetin Başbakan Zaev’e Sofya ile gizli gizli anlaşmak ve Bulgaristan’ın dayattığı şartları kabul etmekten dolayı yönelttiği sert tepkiler bağlamında Makedon medyasında çıktı. İstişarelerden bir gün önce Dışişleri Bakanı, Parlamento’da konuşurken Makedon dilinin tanınması konusunda yeni tavizlerin yapılmayacağını söyledi ve böylece anlaşmanın iki ülkenin Anayasalarında yazılı resmi dillerde imzalanacağını ortaya koydu. Bakan Zaharieva, iyi komşuluk anlaşmasının 2 Ağustos’ta imzalanması ile ilgili “kırmızı çizgilerden” birinin Makedonya’nın ülkemizde azınlık iddialarından vazgeçmesinin olacağını da öne sürdü.

Sofya ve Üsküp arasındaki istişarelerde büyük ihtimalle bu konularla ilgili tavize temel sağlandı. Yapılan görüşmelerin gizliliği her iki ülkede olumsuz tepkilere yol açtı. Sofya’da bu konuda iktidardaki GERB ve muhalif BSP arasında tartışmalar yaşandı. Sosyalistlere göre belgenin imzalanması konusunda aceleci davranmamak lazım, çünkü Makedon milleti, dili ve devletinin kurulması projesi Bulgar karşıtlığına dayanıyor. İktidarsa acelenin söz konusu olmadığını, anlaşmanın uzun yıllardır hazırlandığını ve şu an Bulgar tarafının yeni Makedon hükümetinin önceki dönemde kötüleşen ikili ilişkilerde normalleşme tutumundan yararlanmak istediğini öne sürdü.

Yapılan son istişareler sonucu anlaşmanın imzalanması için belirlenen tarihte değişiklik yapılmadı. 2 Ağustos’ta her iki ülke tarihi İlinden Ayaklanmasının yıldönümünü ayrı ayrı kutluyorlar. Bu noktadan hareketle iki ülkenin ortak tarihinden önemli kişi ile olayların ortaklaşa kutlanması niyetlerinde de değişiklik olmadığını düşünebiliriz. Ancak Makedonya Başbakanı Zoran Zaev’in Sofya’yı ziyaretinde Boyko Borisov, ortak kutlama yolunun henüz tamamen açık olmadığına ve anlaşma imzalanmadan “ortak tarih” denince kastedilen şeyin ne olduğunun netleştirilmesi gerektiğini ifade etti. Anlaşmanın imzalanmasına sayılı haftalar kala netlik kazanmamış konuların olması kuvvetle muhtemel ve bunlar büyük ihtimalle Dışişleri Bakanlığının resmi açıklamasında kullanılan deyimle “yapılacak istişarelerin ve iç uyum prosedürlerinin” konusu olacak.

Çeviri:Tanya Blagova