Bulgaristan’da ilk organ nakli yapma fikri 1964 yılının bir sabahında aniden gerçekleşiyor. Başkentin “Aleksandrovska” Hastanesi’nde doktorlar o sabah güne bu fikirle başlıyor ve bundan dört yıl sonra ülkemizde ilk başarılı böbrek nakli de gerçekleşmiş oluyor. O zamanlar Askeri Tıp Enstitüsü Uroloji Kliniği olarak bilinen şimdiki “Aleksandrovska” Hastanesi’nin Baş Hekimi Prof. Stoyan Lambrev “bu işe biz de atılalım” diyerek çalışmalara başlıyorlar. İlk organ naklini yapan ekibin hazırlıkları 22 cins olmayan köpek üzerinde deneyler ile başlıyor. Böylece, 1 Şubat 1969 yılında Prof. Stoyan Lambrev başkanlığında ve asistanlar Prof. Nikola Atanasov, Prof. Hristo Kumanov ve anestezist Georgi Tenev’ten oluşan bu ekip Bulgaristan’da ilk başarılı organ nakli ameliyatını gerçekleştiriyor.

Ve şimdi 50 yılın muhasebesi yapıldığında “Aleksandrovska” Hastanesi’nde 1500 başarılı organ nakli ameliyatı gerçekleştiği görülüyor.“Aleksandrovska” Hastanesi’nin ürolog, immünolog ve anestezist ekipleri ülkemizde böbrek nakli ameliyatlarının gelişmesi için bir program ve organ bağışçılarının ve alıcıların seçimi ve hazırlanması için ilkeleri geliştiriyorlar. Kaydını gerçekleştirdikleri çok sayıdaki klinik vakalar sayesinde, bu 50 yıl içerisinde Bulgaristan’da organ nakli bilimi büyük ölçüde zenginleşmiştir.

“Aleksanrovska” Hastanesi Üroloji Kliniği Başkanı Doç. Marin Georgiev: “Daha o zamanlar bile, multidisipliner uzmanların, organizasyonun birleştirilmesinin ve ekip çalışmasının temelleri atılmıştır. Bu da bugün verimli sonuçlar gösteriyor” diyor. Doç. Georgiev’in sözlerine göre, başlangıçtan günümüze kadar Klinik en fazla nakil yapan hastaneler arasında lider konumundadır.

Doç. Marin Georgiev devamla şunları paylaşıyor: “Biz, günün 24 saati, yılın 365 günü organ nakli ameliyatı için hazır olan 4 tane ekibi olan tek hastaneyiz. Bazen iki güne 5 organ nakli ameliyatı sığdırdığımız zamanlar oldu. Kaynak mevcut, insanlar mevcut, çoğu zaman insanlar arzularıyla, emekleriyle, uykusuz geceleriyle, yolculuklarında maruz kaldıkları riskler ile bu hastanenin çalışmalarını destekliyorlar. Gelecekte Bulgaristan’daki organ nakli ameliyatlarının daha iyiye gitmesi için bütün ön koşullar mevcuttur.

Her başarılı organ nakli ameliyatının arkasında zor yıllarda bu alanda genç doktorlara öncülük eden uzman doktorlar var. Bu doktorlar zamana direnerek geride bu işi devam ettirecek öğrenciler bırakmışlardır. Organ nakli doktorlarının duayenleri ülkeyi terk etmediği ve aramızda olduğundan dolayı gurur duyuyoruz. Bizim hocalarımız hastalarının hayatı için mücadele etmek vetecrübelerini yeni nesillere aktarmak için Bulgaristan’da kalmayı tercih ettiler.”

Organ nakli ameliyatlarının jübilesi sebebiyle Bulgaristan organ nakli ameliyatlarına katkı ödülleri de verildi. Ödül alanlar arasında ülkemizde böbrek nakli ameliyatlarının öncülerinden olan Prof. Dr. Hristo Kumanov ve yine böbrek nakli ameliyatlarının öncülerinden ve 20. yüzyılın 60’lı yıllarında cerrahların ve ürologların hocası olan Dr. Kolyo Nikolov yer alıyor. Ödül töreninde, Sağlık Bakanı Yardımcısı Dr. Boyko Penkov, Bulgaristan’ın geçen yüzyılın ortalarında başarılı böbrek nakli ameliyatlarının yapıldığı ilk ülkeler arasında yer aldığını vurguladı. Şu anda ise ülkemizdeki asıl sorun organ bağışçısı eksikliğidir. Dr. Penkov, Sağlık Bakanlığı’nın “Hayat bağışla” mottosu altında organ bağışı kampanyası başlatacağını ekledi. Organ bağışı kampanyasına katılan herkes “Hayat bağışla” kartonu alacak ve bu belge vatandaşlar tarafından kimlik belgeleri ile birlikte taşınacaktır. Bu kart sayesinde herhangi bir kaza durumunda herkes organ bağışçısı olmaya rıza gösterebilir. Organ bağışı programından çıkmak istediğinde kişinin kartı “yok edilebilir”. Şu anda “Aleksandrovska” Hastanesi’nin Organ Nakli Kliniği’nde böbrek nakli yapılan hastaların sayısı 670, ülkemizde böbrek nakli yapılan hastanın en uzun sağ kalım süresi 32 yıldır.

Fotoğraflar: BTA

Çeviri: Özlem Tefikova