1 Kasım’dan itibaren Bulgaristan Merkez Bankası BNB, sahteciliğe karşı daha güvenli olan yeni 50 levalık banknotu tedavüle koydu. Bankadan açıklandığı gibi elektronik ödemelerin yaygın olmasına rağmen kağıt para talebinde artış izleniyor ve bu artış nakit ödeme yapan kişinin bilinmemesine bağlanıyor.

BNB tarafından tedavüldeki para ile ilgili yapılan son üç aylık analizde yılın üçüncü çeyreğinde ele geçirilen sahte banknot sayısının 527 olduğu öne sürüldü. Bu sayı, yılın ikinci çeyreğine göre 297 daha büyük. Sahte banknot sayısında izlenen bu artış eğilimine rağmen ülkemizde sahte para hiç denecek kadar azdır. Çünkü toplam kağıt para sayısı 485 milyon olurken 527 sahte banknot hiç te önemsenecek bir durum değil.

Para sahteciliği dünyanın neredeyse her yerinde yapılırken bu durumu nasıl izah edebiliriz acaba?

Önce şunu belirtmek gerekir ki ülkemizde resmi para birimi olan Bulgar levası, Para Kurulu’nun varlığından dolayı son derece istikrarlıdır. Para Kurulu gereği Bulgar para birimi, 2 levaya karşı yaklaşık 1 euro olmak üzere euroya sabit kurla bağlı olmaktadır. Yani euroya ne kadar güvenirseniz, levaya da aynı derece güveniniz olabilir. Üstelik 2020 yılının Nisan ayının sonunda Bulgaristan’ın Euro Bölgesi’nin döviz kuru mekanizması ERM2’ye kabul edilmesi bekleniyor. Bunun üzerine ülkemizin Bölge’ye alınması ile Bulgaristan’ın resmi para birimi euro olacak.

Bu arada tedavülde kalacak olan Bulgar levası, hem istikrarı hem alım gücü ve banknot ve madeni paraların sanatsal özellikleri bakımından epey iyi görünüyor.

Tarihe bakacak olursak Bulgaristan Merkez Bankası, ilk banknot emisyonunu 1885’te çıkardı. Halihazırda 2, 5, 10, 20, 50 ve 100 levalık kağıt paralar ve 1, 2, 5, 10, 20, 50 stotinkalık ve 1 ile 2 levalık madeni paralar kullanılmakta. 20 levalık banknotların sahtesi en sık yapılırken 50 ve 10 levalıkların sahtelerine nadir rastlanır. Tedavüldeki paranın toplamı 18 305.9 milyon leva veya 9.36 milyar avro olarak hesaplanıyor.

Birkaç yıldır BNB’nin süper modern basımevinde ve darhanede Bulgar paraları bütün çağdaş güvenlik ve kalite şartları karşılanarak yapılır. Aynı basımevinde seçimler için oy pusulaları da basılır. Bu durum sahte para yapanların Bulgar paraları ile neden pek ilgilenmediklerini bir ölçüde izah ediyor. Sahteciliğe karşı son derece güvenli olan Bulgar levaları, dolar ve euronun egemen olduğu uluslararası piyasalarda çok yaygın değil. Bu bağlamda ülkemizde sahte para üreten kriminel suç kontenjanının euroyu tercih ettiğini ve polisin euro basan yerlere rastlaması olaylarının hiç te az olmadığını belirtmek gerekir.

Bulgar levasının yerini er veya geç euroya bırakması gerekecek. O zamana kadar geçecek dönemde hem ülke vatandaşları hem Bulgaristan’ı çeşitli vesilelerle ziyaret eden yabancılar tarafından ulusal para birimimize değer vermeye devam edecekler.

Çeviri: Tanya Blagova