Çalışanların hakları korunuyor mu ve Bulgaristan sendikaları olağanüstü hal koşullarında işsiz kalanları nasıl desteklemeyi düşünüyor?

2019 yılında işsizlik oranı yüzde 4.2 iken tahminler bunun 2020’de yüzde 6.2’ye ulaşmasını öngörüyor. Bağımsız Sendikalar Konfederasyonu KNSB’nin verilerine göre,yıl başından beri kayda yeni geçen işsiz sayısı 60 bindir ve bunların yaklaşık 48 bini tazminat hakkına sahiptir. İstihdam Ajansı’nın istatistiği ise Bulgaristan’da 13 Mart’ta olağanüstü hal uygulaması ile ilgili  sadece Mart ayında 38 800 kişinin işini kaybettiğini, çoğunun İş ve İşçi bulma bürolarına kayda geçtiğini gözler önüne seriyor.Ülkedeki olağan işsizlik durumuna kıyasla yüksek öğrenimlilerin sayısında artış eğilimi gözüküyor. 

KNSB uzmanlarının tahminlerine göre yıl sonuna kadar işsiz sayısına yeni 70 bin kişi eklenecek. Bu bağlamda sendika, Covid-19 pandemisinden en kötü vurulanlar için birkaç ek önlem öneriyor. Örneğin, yıllardır asgari iş ücretinin yüzde 60’ına denk gelen minimal günlük tazminatın şimdiki 9 levadan 17 levaya artırılması, kriz döneminde sigorta prim ödemelerinin ertelenmesi, kendi kendilerini sigortalayan düşük gelirlilere destek, 14 yaşından küçük çocukları olan anne babalara amaca yönelik ücretli izin sağlanması bunlardan bazılarıdır.  

Podkrepa Emek Konfederasyonu’nun hükümete önerdiği önlemler paketi ise geliri olmayan aileleri açlıktan kurtarmayı hedefliyor:

Sendikanın iktisadi uzmanı Vanya Grigorova bu konuda şunları paylaştı:

"İlk ve esas önlem, devlet bütçesinin işçi emeğinin kaybedilen geliri yerine tazminatlar ödemesidir. 800 levaya kadar iş ücretlerinin tazminatı % 100, 1500 levaya kadarki - %80, 2500 levaya kadarki ise - % 60 oranında ödenecek. 

Bu, girişilmesi gereken esas ve en önemli önlem olmalıydı. Bunun yerine hükümet işsizlik tazminatının % 60’ının bütçeden ve % 40’ının şirketler tarafından tahsis edilmesini önerdi. Oysa özellikle mikro ve küçük işletme sahiplerinin büyük bir bölümü bu parayı ayıramaz. Büyük işverenler bunu yapabilir. Öte yandan bazı işverenler ulusal sigorta kurumunun, emek müffettişliği ve vergi dairelerinin gözetimine girmemesi için hiçbir zaman herhangi mali destekleme için bütçeye başvurmayacak. Buysa işverenlerin bilinçsizce davranmasından hiçbir suçu olmayan işçileri destekten mahrum edecek."

Podkrepa Emek Konfederasyonu, tazminat hakkı olmayanlara yönelik bir önlem teklif ediyor. Bu, yeniden işe başlayana dek onlara özel asgari ödeme sağlanması ile ilgilidir. Bundan yararlanabilecek kişiler arasında sözleşmeli ve sözleşmesiz çalışanlar, aldıkları ücretin  beyan edilen iş ücretine uygun düşmediği kişilerdir. Hükümet, ücretsiz izindeki anne veya ebeveynlere 200 Avro kadar bir seferlik sosyal yardım önerdi. Sendikaya göre bu yekun çok sınırlıdır ve alınması için uygulanan kriterler zor yerine getirilebilir.

Vanya Grigorova’ya göre  muhtaç olanların desteklenmesine gerekli kaynakların temini için diğer Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, basamaklı bir vergi mükellefiyeti ve % 40 oranında kurumlar vergisi uygulanmalıdır.

Fotoğraflar: BGNES

Çeviri: Neli Dimitrova ​