Kapalı bir topluluk tarafından gerçekleştirilen ve eski bir gelenek olan Nestinari (kor ateş üzerinde yalın ayakla yürüme geleneği),yüzyıllardır gizem ve mistisizm perdesinin arkasında gizli kalıyor.

2009 yılında Nestinari ritüeli, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne ve Somut Olmayan “Bulgaristan - Canlı İnsan Hazinesi” Ulusal Kültür Mirası Listesine dahil edildi.

Birçok bilim adamı, Nestinari geleneğinin eski Traklarla bağlantısı olduğunu öne sürüyor, gerçi geleneğin hangi yıllara dayandığı ve ritüellerin gizemi hakkında hiçbir bilgi mevcut değil. Bugün elimizde olan bilgiler ancak yortunun dış ve görünen bölümlerine ait. Geleneğin gerçek anlamı ve gizemi nesilden nesile aktarılıyor.

Nestinari geleneği, olmak üzere, Güneydoğu Bulgaristan’ın Istranca bölgesinde ve Kuzey Yunanistan’ın birkaç köyünde Doğu Trakya göçmenleri tarafından yaşatılıyor.

Ülkemizde Nestinariler, geleneksel ateş kor üzerindeki yalın ayakla yürüme dansını, Miladi takvime göre, 3 Haziran’da Aziz Aziz Konstantin ve Elena Yortusunda yapıyor. 20.yüzyılın başında Nestinari, hem kilise, hem de o dönemin iktidari tarafından kabul edilmiyor, Sosyalizm döneminde ise yasaklanıyor. 1989 yılından sonra gelenek yavaş yavaş yaşatılmaya başlanıyor.

1913 yılında Kosti ve Brodilovo köylerine göç eden iki köklü Nestinari sülalesinden gelen Georgi İliyev, şu anda halk ses sanatçısı, Tsarevo “Sveti sveti Konstantin ve Elena” Trakya Kulübü Başkanı ve “Hasekiya” Folklor Kulübü yöneticisi. 

Georgi “Nestinari geleneğinin nesilden nesile aktarılıyor, fakat bu yeterli değil. Birçok öğrenecek şey var ve ayrıca Nestinari ritüellerinin anlamını çok iyi kavraman gerek” diyor ve şunları ekliyor:

"Birçok insan, Nestinari geleneğini sadece ateş kor üzerinde dans olarak görüyor, ki bu doğru değil. Bugüne dek, göz ardı edilen birçok ayrıntı var, oysa onlar geleneğin bir parçasıdır. Eski kaynaklara göre, Nestinari geleneğinin merkezi Kosti köyü. İşte bu köyde söz konusu gelenek en yaygın olup büyük bir takdire sahip. Bende Nestinari geleneğine ilgi 15 yaşımda uyandı. O yıllarda Kosti köyündeki kutlamaları organize eden kişilerle bağlantı kurdum ve gitti. Büyük ateşe girmeme nelerin sebep olduğunu bile hatırlamıyorum.Gizem perdesini benim için aralayanlara minnetarım. Kosti ve Brodilovo köyünden Kuzey Yuanistan’agöç eden arkadaşlarımından da çok şey öğrendim. Başta beni biraz zor kabul ettiler. Bazı incelikleri de yakınlarımdan öğrendim.

Büyük büyük annem Nestinari imiş ve bu geleneği yaşatmiş, fakat kızı ve gelini ise getirilen yasaklardan dolayı bu geleneği uygulayamamış.

Georgi, Yuanistan’daki Nestinarilere yaptığı ilk ziyareti hatırlıyor: "Söyleyecek söz bulamadım ve aklıma ilk gelen “Tanrim, neden bizler bunu Bulgaristan’da kaybetmişik?” sorusu oldu. Son yıllarda en azından temel bilgilerin tekrar canlanabilsin diye birçok çaba ve güç sarfediyorum.

Bu dünyay gelen herkesin bir misyonu var. Benim de kaybolan ve dağılmış olan Nestinari nesnelerini bir arada toplamak ve ana vatanına geri getirmektir.

3 Haziran günü Nestinari Yortusu Bılgari köyünde çok az insanın katılımıyla kutlanacak.

Çünkü fazla insanın bir araya gelmesi sağlık açısından risk oluşturabilir.

"Bu küçük köyde eskiden 5-6 bin kişinin bir araya geldiğine inanabilir misiniz. Böyle durumlarda zor nefes alınıyor ve bu da ritüele engel oluyor. İşte bundan dolayı köylüler çok az insanın katılmasına karar verdiler. Nestinari geleneği ruh sağlığı gerektiriyor.”

Fotoğraflar Georgi İliev tarafından temin edildi

Çeviri: Şevkiye Çakır