Bulgaristan Parlamentosu geçen hafta kabul ettiği bildirge ile Kuzey Makedonya'nın AB ile üyelik müzakerelerinin birinci başlığını açmasına destek olmak için 20 şart koştu.

Deklarasyonda: “Kuzey Makedonya bu şartları yerine getirmezse, Sofya onun müzakere sürecini bloke edebilir” denildi. Bulgaristan AB Konseyine konuyla ilgili muhtıra gönderdi ve Kuzey Makedonya’nın üyelik yolunda Sofya’nın talepleri ve iki ülke arasında tarihle ilgili bazı tartışmalı mevzuları açıkladı. Belgede Üsküp’ün AB ilkeleri ve değerlerine harfiyen uyması ve 2017 yılında Bulgaristan ile imzalanan Dostluk ve İşbirliği Anlaşmasının maddelerini yerine getirmesi gerektiği öne sürüldü.

Bulgaristan ve Makedonya tarihçilerinin oluşturduğu karma komisyonun üzerine en çok durduğu ve tartışma konusu olan konulardan biri Gotse Delçev’in aidiyeti ve tarihteki yeri oldu.

Bulgaristan Bilimler Akademisi (BAN) Tarih Araştırmalar Enstitüsü uzmanı doctor Georgi Georgiev, Gotse Delçev’i şöyle anlattı: 

Gotse Delçev Bulgar ulusal yeni tarihinde önemli isimlerden olup, Makedonya ve Edirne Bulgarlarının kurtuluş hareketinin merkez figürlerinden biridir. O yüzden onun ismi Vasil Levski, Georgi Rakovski gibi milli kahramanlarının ismiyle boy ölçmektedir. Gotse Delçev, 1878 öncesi ve sonrası Bulgaristan milli mücadele kahramanları arasında yer almış tarihi isimlerden biridir.

Bulgaristan Gotse Delçev’in “Makedon” olarak tabir edilmesine karşı çıkıyor. Doktor Georgiev bunu şöyle izah etti:

Tarihi belgeler apaçık ortada. Bir süre önce bazı yeni arşivlerin açılacağı söylendi. Oysa biz Bulgar arşivlerini çoktan açtık. Hatta Gotse Delçev yeni tarihimizde en iyi ve en fazla belgelenen şahıslardan biridir. Açılmayan arşivlerin bulunduğu söylentisi doğru değil. Onunla ilgili birçok tarihi ve bilimsel yazılar yayınlandı, kitaplar yazıldı, belgeler derlendi. Yabancı diplomatik kaynaklı, İngilizce, Türkçe, Yunanca, Fransızca belgelere dayanan çalışmalar var. Bu arşivlerde her yerde “Bulgar”, “Bulgarlar”, “Bulgar kahraman”, “Bulgar voyvoda” adları geçiyor. Birçok yerde Gotse Delçev de kendini öyle tabir etmektedir.

Bulgaristan, Karma Tarih Komisyonu’nun çalışmalarının bloke edilmesini kesinlikle kabul etmiyor.

Komisyon on aydan beri toplanmadı. Son olarak 10 Kasım 2019’da toplantı yapılmıştı. Kuzey Makedonya komisyonun toplanmasına itiraz ediyor.

Bu yaz Kuzey Makedonya’da genel seçimler var bahanesiyle, Üsküp bu tarih komisyonu çalışmalarına set vurdu. Seçimler geçti, ancak bir kımıldanma yine yok.

Georgiev komisyonun bilimsel olduğuna dikkat çekerek, politik tartışmalara çözüm getirmeyeceğini vurguluyor. Buna rağmen tarih tartışmalarının bir an önce sona ermesini bekliyor.

Çeviri: Sevda Dükkancı