Pandemi başından ve dünyada locdown ilan edildiğinden beri, Mart başı itibarıyla insan ömrü ve hayatını koruma ile ilgili tüm gerilim ve tasalar ekonomiye akıl almaz hasarlar getirdi. Devletteki her insan doğrudan veya dolaylı olarak ekonomideki hasarlardan olumsuz etkilendi. “Pandemi ekonomisi” vatandaşları aktif tüketici olmaktan muaf bıraktı.

Değişen bu dünya düzeninde işveren ve işçiler, özellikle turizm, kültür, eğlence, ulaşım ve benzeri sektörlerde güçlü sarsıntılara yol açtı. Devletin imdada koştuğu ilk kurtarma önlemi 60/40 adlı destek oldu. Bütçe kaynaklarıyla çalışanların önemli ölçüde desteklendiği bu program ilk uygulamaya konulan devlet yardımı oldu.

Daha sonraki destek ise iş süreci duran ve “teknik işsizlik” olarak adlandırılan olgudan dolayı işsiz kalanlara yönelik oldu. Bu destek programına göre, devletin talimatnameleri sonucu üretimi ve hizmeti geçici olarak durdurulan sektörlerden işçilere günlük 24 leva (12 avro) yardım sağlandı. Yönetimin verdiği bilgiye göre bu tedbirden 32 500 kişi yararlandı ve bununiçin bütçeden 50 milyon leva tahsis edildi.

1 Ocak 2021 yılından itibaren işleri zorunlu olarak 60 günden fazla duran sektörlerde çalışanlara şimdiki 12 avro yerine, devlet sigorta ücretinin %75’ini ödeyecek.

KNSB Sendikası Başkanı Plamen Dimitrov’a göre,60/40 destek tedbiri etkili olduğunu kanıtladı. Plamen Dimitrov “2021 bütçesi seçim önü değil, insanların yararına, sosyal bir bütçe olduğunun altını çizdi ve bunu taktir ettiğini söyledi.

"Bütçe son 30 yıldan beri Bulgaristan’ın giderleri için en çok para sağlayan bir bütçe oldu. Devlet bütçesi 52 milyar avro, yani GSYH’nın % 42’si oldu. Daha fazla harcamaların yapılabileceği bir devlet bütçesi var.  Tüketimin fiyaskoya uğradığı ve işsizlik probleminin belirginleştiği dönemde, hanelerde ve şirketlerde gelirlerin daraldığı bir ortamda makro düzeye olumlu etki sağlayan tek şey hükümet giderleridir. Plamen Dimitrov Covid-19 önlemlerinin GSYH’nın %2’sinden azına tekabül ettiğini belirtti ve onların 3 milyar 50 milyon leva olduğuna dikkat çekti. Dimitrov bu kaynakların iki katına arttırılması gerektiğini, ekonominin canlanması için tek alternatifin bu olduğunu vurguladı.  

Bulgaristan’ın diğer büyük sendikası olan “Podkrepa” Sendikasında ekonomi danışman Vanya Grigorova farklı görüş ifade etti. Bulgaristan Radyosuna verdiği demeçte Grigorova, devletin aldığı kriz önlemlerine eleştirisel tepki gösterdi. Vanya Grigorova, şimdilik bu tedbirlerin beklenilen neticeyi vermediklerini öne sürdü:

"Geçen yıl insanların sigortalarının ödemediği durumlarda bel bağlayacakları bir yerin olmayacağını anladı.Bana göre öncelikli olmayan sektörlere devlet desteği verildi. Vergilerimiz bence etkili şekilde harcanmıyor. Bu yıl büyük kazançlar elde edecek firmalar var. Devletin yürüttüğü politika birçok firamaya büyük karlar elde ettirecek. Ancak iflas edecek şirketler de var. Hiçbir geliri olmayan insanlar var” dedi.

“Podkrepa- Dayanışma” Sendikası olağanüstü salgın durumundan dolayı çalışamaz durumda olan işçilere öncelikli destek sağlanmasında ısrar ediyor.

Fotoğraflar: BGNES

Çeviri: Sevda Dükkancı