Avrupa Komisyonu’nun Adil Geçiş Fonu kaynakları, 31 Aralık 2024 tarihinden artırılırsa, sera gazlarından sanayi emisyonlarını azaltan ülkeleri ödüllendirmek için Yeşil Mekanizma yürürlüğe girecek.

Bulgaristan bu bağlamda 1, 178 milyar avrodan yararlanabilir, ancak hibe fonları olarak onaylanabilmeleri için ülkemizin projeleri ekonomik çeşitlendirme, yeniden yapılandırma veya döngüsel ve iklim nötr ekonomiye geçişi destekleyen yeni işyerleri açılmasına yönelik olmalı.

AB’nin sera gazlarını 2030 yılında kadar yüzde 55 oranında kalıcı olarak azaltma hırsı Bulgaristan’ı zor durumda bırakıyor.

Bunu Cumhurbaşkanı Rumen Radev, 24-25 Mayıs tarihleri arasında Brüksel'de düzenlenen AB Zirvesi öncesinde  söyledi ve ülkemizin rekabet edilebilirliği teşvik edecek ve yeşil geçişin sosyal açıdan üstesinden gelinebilmesini garantileyecek önlemler getirilmesinde ısrar ettiğini paylaştı.

Demokrasiyi Araştırma Merkezi’ne bağlı Ekonomik Program Müdürü Ruslan Stefanov, BNR’ye verdiği söyleşide 3 milyarlık yatırım yapılan “TürkAkım” ve daha 200 milyon levalık Devlet Petrol Şirketi’nin bu yönde etkisini yorumlarken şunları söyledi:

“Gerçekten böyle bir sorun var ve bu sorun hele ki maden kompleksleri etrafında en çok etkilenen bölgeler için uzun vadeli çözümler gerektiriyor. Ancak aynı şekilde 10-15 yıldan beri bu geçiş sürecinin devam ettiği ve Bulgaristan’ın da altına imzasını attığı Avrupa genelinde bir siyasi öncelik olduğu gerçeği de mevcut. Bizler bu kararları onaylamış ve aynı zamanda vergi ödeyen halkın parasını üçüncü taraf devleti olan ve AB ile son derece kötü ilişkiler içinde bulunan Rusya’nın jeopolitik çıkarlarına hizmet dışında başka bir amaç taşımayan projeler için harcamaya devam ediyoruz.”

Bulgaristan, kömür madeni bölgelerini nasıl dönüştüreceğine dair net hedef ve kömür madeni bağımlılığından ne zaman çıkacağını belirlemeyen az sayıdaki ülkelerden biridir, dedi Dünya Doğayı Koruma Vakfı - WWF’te iklim sorunları uzmanı Georgi Stefanov ve şöyle devam etti:

"Bulgaristan için zor olsa da ekonomi ve enerji bağımlılıkların üstesinden gelebilmesi için, finansmanını çözmesi, yatırımları ve sermayeyi doğru yönlendirmesi için bu konuyu masaya yatırması gerekiyor. Uzun zamandır bölgelerdeki demografik duruma, ekonomik beklentilere ve imkanlara bakılarak modeller ve senaryolar sunuyoruz." dedi Georgi Stefanov.

Stefanov’a göre, daha yeşil ve rekabetçi bir ekonomi geçişi için şu ana kadar ayrılan fonların tam potansiyeline ulaşamadığını, çünkü ona göre sorunun çözümü her üç bileşeni, yani insanları, iş dünyasını ve enerji sektörünü, aynı anda içermeli.

Kömür ve fosil yakıtlara yönelik beklentiler zaman geçtikçe daha sınırlı olacak, ancak başka bir enerji kaynağı olan hidrojenin rolü ön plana çıkacak. Kalkınma Planı’ndan sağlanacak olan fonların bir kısmı Bulgaristan’da hidrojen üretimi için iki büyük merkezin oluşturulmasının yanı sıra, Yeşil Geçiş’ten doğrudan etkilenecek olan Pernik ve Stara Zagora bölgesinde özel hidrojen iletim hatları oluşturulması için kullanılabilir.

Bulgaristan “Hidrojen, yakıt hücreleri ve enerji depolama” Derneği Başkanı Prof. Dariya Vladikova şunları paylaştı:

"Hidrojen, enerji taşıyıcısı olarak, bazı konularda geleneksel yakıtlardan daha güvenilir. Bulgaristan coğrafi olarak fosil yakıtlar açısından fakir bir ülke, ancak yenilenebilir kaynaklar açısından zengin. Ayrıca bilim tesisimizin de çok iyi olduğunu belirtmem gerek. Eksik kaldığımız nokta yasal çerçevemizin olmamasıdır. Aynı zamanda bir an önce acil olduğunun farkına varmamız gerek. Eğer önümüzdeki 7-8 yıl içerisinde bir şeyler yapmayıp, 10 yıl beklersek, gecikmiş olacağız" uyarısında bulundu Prof. Dariya Vladikova.

Yazı: Yoan Kolev (BNR – Horizont Programı’ndan Yuliyana Kornaceva, BNR – Blagoevgrad’tan Boyka Bratkova ve BNR Stara Zagora röportajlarından derleme)

Çeviri: Özlem Tefikova, Bedriye Haliz