17 Haziran’da Makedonya Başbakanı Zoran Zaev’in Sofya’ya yaptığı ziyaret durgun başladı. Kuzey Makedonya Cumhuriyeti heyetinin gelmesine bir gün kala, Bulgaristan Dışişleri Bakanlığı, 24-25 Haziran tarihlerinde yapılacak Avrupa Zirvesi’nde Bulgaristan’ın Üsküp ile AB üyelik müzakerelerinin başlatılmasını onaylamayacağını açıkladı. Bunun nedeni Makedonya’nın 2017’de imzalanan Dostluk ve İyi Komşuluk Antlaşması’nı yerine getirmemesidir. Zayev bir kez daha güncel siyasi durumu öne sürerek, kendini haklı çıkarmaya çalıştı: “22 Haziran’da karar alınmayacağı hissine kapılıyorum, çünkü Bulgaristan’da geçici hükümet var ve parlamento yok” dedi. Üsküp’ün kırmızı çizgilerini de açıkladı “Makedon dili ve kimliği hakkında müzakere olmayacak” dedi. Sofya uzun zaman önce her ikisini de tanıdığını, ancak bunun 1944 yılında kararnamelerle yayınlanmasından sonraki dönem için geçerli olduğunu açıkladı.

Geçici hükümetten Başbakan Stefan Yanev, Kuzey Makedonya’dan gelen konukla yaptığı görüşmenin ardından “Bulgaristan’ın politikası yıllardır değişmedi. Kuzey Makedonya, Arnavutluk ve Batı Balkanlar’ı AB’ye katılım yolunu kararlı bir şekilde destekliyoruz. Ancak ilk önce kendi aramızdaki sorunları çözmemiz gerek, aksi takdirde bu sorunları AB’ye taşıyacağız” ifadelerini kullandı.

Birçok Avrupa ülkesinde, Bulgaristan’a karşı aylarca sürdürdüğü sistematik lobi faaliyetleri sonrasında, Zoran Zaev “ Üsküp ve Sofya arasındaki anlaşmazlık iki taraflı ve ikili düzeyde çözülmesi gerekiyor” dedi. Zaev Sofya ziyaretinin Dostluk ve İyi Komşuluk Antlaşması kapsamında kurulan ortak tarih komisyonu çalışmalarını teşvik edeceğini yeniledi.

Makedonya Haber Ajansı’na konuşan Bulgaristan Başbakanı “Tarihçiler bilim insanlarıdır. Onlar siyasette yönlendirici olmamalı, çünkü siyaset hükümetlerin sorumluluğundadır. Bu komisyonun bir şeyler yapması için bir beş yıl daha beklememiz mi gerek? Bence bu gerçekçi değil” dedi.

Cumhurbaşkanı Rumen Radev “2017 yılında imzaladığımız Dostluk ve İyi Komşuluk Antlaşması’nın bir dereceye kadar süreleri ve bağlayıcı koşulları yok. Bu durum farklı yorumların yapılmasına neden oldu” dedi. Bulgaristan Cumhurbaşkanı son 2 yılda ikili ilişkilerin çıkmaza girdiğini ve bunun Üsküp’ün AB üyelik müzakerelerini etkilediğini vurguladı. Radev, Makedonya’nın 2 yıllık bir gecikmenin ardından nihayet Sofya’da kendi Büyükelçisini akredite edebileceğini belirtti. 

Ev sahipleri ve konuk tarafından, anlaşmazlığın çözülmesi yolunda görüşülen adımlar hakkında kamuya açıklama yapılmadı. Farklı kaynaklardan alınan bilgiye göre Zaev, Kuzey Makedonya Anayasası’nı değiştireceğine ve Bulgarları ülkedeki etnik grupların bir parçası olarak kayıt edeceğine söz verdi. Aynı zamanda Üsküp’ün, 1944 yılından sonra Makedonya’nın Bulgarlara karşı uyguladığı zulmü duyurmak için eski Yugoslav servislerinin arşivlerini açmaya hazır olduğunu bildirdi. Görüşmede iki ülkenin birbirine yakın ama aynı zamanda farklı ve uluslararası kabul görmüş dilleri hakkında özel bir bildiri önerisi yapıldı.

Yazı: İvo İvanov

Fotoğraflar: BGNES

Çeviri: Bedriye Haliz