Bulgarların yurtdışındaki en eski ve birbirine en bağlı topluluklarından biri Macaristan'da bulunuyor. Oradaki yurttaşlarımızın özelliği, birçoğunun geçen yüzyılın başında sebze yetiştirmenin inceliklerini yaymak için Orta Avrupa'ya giden bahçıvanların torunları olmasıdır. 

Evden uzakta yaşam kolay değildi ama Macaristan'daki Bulgarlar kendi kurumlarını kurmak için birlikte çalışmaya başladılar. Başlangıç, 1914 yılında Macaristan'da Bulgarlar Cemiyeti'nin kurulmasıyla atıldı ve iki yıl sonra Macaristan'ın başkentinde Bulgar Kilisesi Topluluğu kuruldu. İlk Bulgar okulu 1918 yılında açıldı ve 1934'te. Bulgar bahçıvanların bağışlarıyla,”Kiril ve Metodiy” adını taşıyan Bulgar Ortodoks kilisesi inşa edildi. 

Yaklaşık 20 yıl sonra, 1957 yılında Bulgaristan'dan amatör topluluklar, folklor grupları ve çocuk dans topluluklarının buluştuğu Budapeşte'deki Bulgar Kültür Merkezi inşa edildi. Bulgar merkezinin oluşturulması, bahçıvanların soyundan gelen 400 aileden gelen bağışlar sayesinde mümkün oldu. Ancak Budapeşte'de okul, kilise ve kültür merkezini tek bir yerde toplama hayalleri tam olarak gerçekleşmedi. Yıllar geçtikçe Bulgar bahçelerinin alanı daraldı, bahçıvanların varisleri kendi yolunu seçti ve bu geçim kaynağından vazgeçtiler. Ancak günümüzde de bu kişileri Bulgaristan'a olan sevgi ve atalarının anavatanıyla olan bağı canlı tutma arzusu birleştiriyor. 

• Bulgar bahçıvanların izinden

Ve işte eski bahçıvanların büyük hayali, ortak bir Bulgar kültür ve eğitim merkezi inşa etme, çok yakında gerçekleşmek üzere. Bu yıl 3 Mart'ta Bulgar Kültür ve Eğitim Merkezi'nin sembolik olarak Macaristan'ın başkentindeki Bulgar Ortodoks Kilisesi ve Bulgar Anaokulu yakınında temel atma töreni düzenlendi. Arazi uzun zamandır Bulgarlar tarafından satın alındı, ancak binanın inşası Macaristan devletinden gelen 8 milyon avroluk yardım sayesinde mümkün oldu.

Son nüfus sayımına göre Macaristan'da yaklaşık 6000 Bulgar yaşıyor. 

Macaristan'daki Bulgar topluluğunun yönetim organı Bulgar Cumhuriyetçi Özyönetimidir. Başkanı Danço Musev yorumluyor: 

Bu bizim için büyük bir jest, çünkü zamanlar herkes için zor,ancak bize hayalimizin gerçekleşeceğine dair güç ve iyimserlik veriyor.Binanın iki yıl içinde hazır olması gerekiyor, tüm izinler ve kamu ihaleleri onaylanmıştır.Projenin maliyeti KDV hariç 8 milyon euro. Bina, bir yeraltı garajı ile 3600 metrekareden ibaret. Çok konforlu. 2020 yılında Bulgar hükümeti bu projeyi 1 milyon euro ile destekleme kararı aldı. 

Bu güne kadar birbirimizi desteklediği , çok yakın olduğumuz için burada bize çok saygı duyulur.Temel imajımız 100 yıl önce Bulgar bahçıvanlar tarafından oluştu.Macaristan'da bugüne kadar Bulgarlar saygıyla anılır ve bunu günüme kadar koruduk. Hala eski teknolojiyi kullanarak, günümüzde organik üretimle kıyaslanabilir teknolojiye dayanarak sebze üreten bazı Bulgar aileler de var. "Bulgar Bahçıvan" veya "Bulgar Bahçesi" adını taşıyan birçok sokak var. Son 10 yılda biz torunlar, Bulgar bahçivanlığın atırasını korumak için bu tür simge haline gelen en az 10 çeşme inşa etmeyi başardık.Çeşmelerimizin üzerinde atalarımızın bahçelerini sulayan suyun temizlik sembolü olduğuna dair yazı da koyarız. İki dilli “Hemus” dergisi otuz yıldır Bulgar ve Macar kültürleri arasında bir köprü görevi görüyor. 

Fotoğraflar: Facebook /Bulgar Cumhuriyetçi Özyönetimi, culture.hu

Türkçesi: Müjgan Baharova