Yatırımlar ve büyümenin yavaşlaması, pandemi, durgunluk, hızlı onarım, siyasi istikrarsızlık, Ukrayna savaşı, Avrupa’da enerji krizi. Bu bağlamda son on yıl içinde ülkenin ekonomi ve sosyal haritasını değiştiren zorluklar da sıralanıyor.

Piyasa Ekonomisi Enstitüsü, “Bölgesel profiller: 2022 yılı gelişim göstergeleri” başlıklı yıllık araştırmasında Bulgaristan’ın 28 ilinin durumunu 68 göstergeye göre değerlendiriyor.

Piyasa Ekonomisi Enstitüsü’nden uzman Petır Ganev, şöyle konuştu:

“Son 4 – 5 yıl içinde son derece çalkantılı olaylardan geçtik.Ekonomi için çok sarsıntılı yıllar birikti, ancak aynı zamanda bölgesel farklılıklar da hala devam ediyor. Büyükler ve küçükler arasındaki farklı, başkent ve tüm diğerleri, kuzey ve güney arasındaki fark hala devam ediyor.”

Uzman Petır Ganev, güneydeki ekonomi merkezlerinin daha geniş çaplı olması ve onların daha iyi altyapı ile bağlanmış olmalarını, bunun da ülkenin kuzey kesimlerine kıyasla bu bölgeye daha fazla avantaj verdiğini kaydetti ve şöyle devam etti:

“Bu Sofya, Plovdiv, Stara Zagorora, Burgas çizgisi, bunlar aralarında bağlantı olan son derece güçlü ve büyük merkezler. Kuzeyde ise bu yok. Orada sadece Varna ve biraz daha küçük çapta güçlü olan birkaç şehir merkezi mevcut. Ancak geliştirilebilecek bir potansiyelin olduğunu görüyorum.”

Sofya, Plovdiv ve Varna’da bu şehirlerdeki üniversiteler ve işyerlerinden de dolayı demografik boyutta da olmak üzere birçok gösterge iyileşiyor. Ancak büyük soru şu: Bu iyileşmeyi bu tür nüfus yoğunluğu olmayan Ruse, Veliko Tırnovo, Stara Zagora’da da görebilecek miyiz. Orada gençler yaşadıkları yerleri terkederek yurtdışı veya büyük şehirlere taşınıyorlar.

Piyasa Ekonomisi Enstitüsü’nün araştıması, Neredeyse her ilin belirli bir alanda mükemmel temsil edildiğini gösteriyor. Örneğin Smolyan’da eğitim iyi seviyede, Pleven’de sağlık sektörü ve sağlık hizmetleri, Sofya ili ise ekonomik olarak aktif bir bölge. Bulgaristan’ın büyüklük bakımından ikinci sırada yer alan şehri Plovdiv ise ekonomik gelişim, eğitim, istihdam ve ülke ortalamaları için oldukça yüksek gelir seviyesi ile dikkat çekiyor.

İller için en büyük problem demografik sorun, nüfus azalması olduğu görülmekte. 2021 nüfus sayımında ülkenin 20 ilinde nüfus erimesi olduğunu ve bu illerin iş gücünden en az beşte birini kaybettiği görüldü.

Piyasa Ekonomisi Enstitüsü’nün araştırmasında “Azalan nüfusa karşı adaptasyon eksikliği, eğitim, sağlık, kamu düzeninin korunması ve başka kamu hizmetlerinin sunulmasına da doğrudan etki ediyor. Ayrıca bu durum özel sektörün istihdam imkanlarını da etkiliyor” diye belirtildi.

Yeni hükümet kurulma ihtimalinin düşük ve ülkemizin yeni yıla yeni bütçe kabul etmeden girmesinin mümkün olduğundan dolayı ekonomi uzmanı Petır Ganev hangi sosyal tabakaların bu durumdan en çok etkileneceğine de değindi:

“Bu insanlar devletten belirli kararlar bekleyen insanlar, asgari maaş, emekli maaş alan insanlar. Özellikle emeklilerde, değişiklik olsa da onlar Temmuz’da oluyor, yani onlar illa da kaybedenler arasında olmayabilir. Normal bir bütçemiz olsa bile, büyük ihtimalle emekli maaşları 1 Ocak’tan itibaren güncellenmeyecekti. Ancak asgari maaş alanlar için olağan kabine ve bütçe olması durumunda, her halükarda gelirleri artacaktı. Öyle ki, bütçe ve istikrar olmasının daha kendileri için daha yararlı olacağı gruplar da var. Bu gruplara hazır bir çerçeve kapsamında çalışmak isteyen bazı işverenler ve sendikacılar da dahil.” diye konuştu ekonomi uzmaı Petır Ganev.

Kaynak: BNR Plovdiv, söyleşi: Antoniya Popova

Bulgaristan Radyosu’na uyarlayan: Diana Tsankova

Çeviri: Özlem Tefikova

Foto: BGNES, arşiv