19. yüzyılın 60’lı yıllarında Batı Avrupa’da, zarfsız ‘açık posta kartları’ çıkıyor. Herkesin kart üzerinde yazılanları okuyabileceği sıkıntısından doğan ikircimlikten sonra açık post kartlarının gönderilmesi yığınsal bir özellik kazanlıyor.

Bulgaristan, posta kartlarının üretimi ve gönderilmesine izin veren ilk Avrupa devletlerinden biridir.

Bulgaristan’da zarfsız posta kartları 1878 Milli Kurtuluşundan hemen sonra 1879’da çıkıyor. Bundan az bir zaman sonra iyi bildiğimiz kutlama kartları da yaygınlık kazanıyor. Bunlara herhangi ilgi gösterilmemesi ne yazık ki, bunların araştırılması veya toplanmasını şimdiye kadar olanaksız kılıyor.

Dr. Petar Veliçkov bu konuda şunları anlatıyor:"Bulgaristan’da böyle kartlardan oluşan hiçbir devlet koleksiyonu yok, bazı koleksiyoncuların böyle posta kartlarına sahip olmaları mümkündür, ancak bunlara erişilemez" diye izah ediyor Bulgaristan’da kalan Paskalya ve ilkbahar kart örneklerini mükemmel bir kitapta toplayan edebiyat eleştirmeni, gazeteci ve şair Dr. Petır Veliçkov. Bu posta kartları alıcıları için değerli anılar oluşturduğu için korunmuş ve bize varmıştır.

Koleksiyoncunun sahip olduğu ilk Paskalya kartı 1898 yılındandır. Bu, Hz. İsa’nın dirilişinin renkli bir litografyasıdır. Kartın cephesindeki metin ‘Hz. İsa Dirildi’ şeklinde olup Samokov şehrinde ‘Bratya Lesiçevi’ yayımevinde basılmıştır. “

Üçüncü Bulgar Çarlığı’ndan (1879-1946) ‘Paskalya ve ilkbahar kartları’ adlı ve şu ana kadar en tam ve lüks baskıda, post kartları üretimi, kalitesi ve yayımında liderliği elinde tutan Almanya başında Batı Avrupa kart örnekleri çoğunlukta. 1910 yılı civarında renkli Paskalya kartlarının satıcıları ve kitapçılar, ülkemizde özel Bulgarca kartların tirajlarını sipariş etmeye başlıyor. Kartların özgün süjeleri çocuklar, Paskalya tavşanı, kırmızı yumurta, civciv, tavuk, kuzu,çiçeklerden oluşuyor.

Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesi ve dirilişi ile ilgili dini konular pek yaygın değil.

Ne ki, geçen yy’ın 20’li-30’lu yıllarındaVadim Lazarkeviç, İliya Beşkov, Georgi Atanasov gibi tanınmış Bulgar ressamları tarafından ilüstrasyonları yapılan çocuk dergi ve kitapları ülkemizde yayınlanmaya başladı. Orijinal Bulgar Paskalya ve ilkbahar kartlarının büyük patlamasına ilgiyi tam bu gelişmeler belirledi.

"Ben bu posta kartlarını tam Bulgar özelliklerinden dolayı toplamaya koyuldum. Bulgar ressamları bu kartlara daha çok folklor, etnografya, sanat öğeleri katıyor, renkler çok tazedir. Bulgar kartlarının popülerlik kazanması ve Batı Avrupa kartlarını geride bırakması bir rastlantı değildir" diye paylaşıyor Dr. Petır Veliçkov Bulgaristan Radyosu gazetecilerinden Desislava Semkovska ile söyleşisinde.

Noel ve Paskalya gibi dini bayramların şimdiki gibi idrak edilmediği 1944 -1989 yılları döneminde bu özel kartlar açıkça resmedilmiyordu. O dönemde birçok ressam böyle kartları 50-100 defa elle resmediyor, karaborsada satıyor, arkadaşlarına armağan ediyordu.

Paskalya post kartlarının tarihçesinin bu dönemi zorla tasvir edilebilir. Ne ki, 1989 yılından sonra birçoğu antika piyasasına sürüldü’ diyor sözlerinin sonunda koleksiyoncu Petır Veliçkov.

Çeviri: Neli Dimitrova

Fotoğraflar: İztok- zapad yayınevi tarafından temin edildi