25 Kasım 2023’te Bulgaristan’da ilk radyo yayınının yapılması /1929/üzerinden 94 yıl tamamlanıyor. 

İlk radyo yayını için kullanılan istasyon, bu amaç için hiç te uygun olmayan farklı cihazların parçaları ile teknisyen Georgi Vılkov tarafından yapıldı. Denemeler, Sofya Birinci Mühendislik Takımı tarafından yapıldı. Konu ile ilgili literatürde 25 Kasım 1929 tarihi, ilk başarılı radyo yayının yapıldığı gün olarak geçiyor.  

Bulgaristan Radyosu’nun 1930’lu yılların başında teknik temelinin atılmasında Şehzade Mehmet Refik Efendinin rolü büyüktür. 

Konu ile ilgili 2020 yılında hazırladığımız haberi dikkatinize tekrar sunuyoruz. 

Prof. V. Dimitrov” Radyo Tarihi Müzesi görevlisi Antoaneta Radoslavova, ülkede radyo yayınlarının temelinin atılmasında bir şehzadenin rolünü gözler önüne serdi.Sultan 2. Abdülhamid’in oğullarından olduğu /bazı varsayımlara göre ise torunu olduğu söylenilen/ Mehmet Refik Efendi’nin ülkede ilk radyo vericilerinin kurulmasında etkin rol aldığı açıklandı.

Mehmet Refik Viyana’da okumuş ve radyoda çalışmış

Radoslavova şunları paylaştı:

“Şehzade Mehmet Refik ile ilgili elimizde bilgiler az olsa da, onun Bulgaristan Radyosu’nun 1930’lu yılların başında teknik temelinin atılmasında rolü büyüktür. Prof. Valentin Dimitrov’un “Bulgar radyosunun tarihi” kitabından elde ettiğimiz bilgiye göre, mühendis Asen Marinov ve Stefan Rabov’un anılarından biliyoruz. Mehmet Refik, Osmanlı’nın son Sultanı Abdülhamid’in oğludur.

Abdülhamid tahttan indirildikten sonra, Mehmet Refik Türkiye’yi terk ediyor. Avusturya’da eğitim gören Mehmet Refik, bir süre Viyana Radyosunda çalışıyor.

Bulgaristan’da ilk radyo yayınlarını yapan vericinin kurulması için Mehmet Reşit Efendi Sofya’ya davet edilir

Ülkede radyo yayınlarının teknik altyapısının gelişmesine büyük etkisi olan mühendis Asen Marinov, Mehmet Refik’in ses teknisyeni olarak Sofya’ya davet edildiğini anlatıyor, ancak Viyana’dan edindiği geniş bilgilerle Bulgaristan’da ikinci radyo vericisinin kurulmasına katılıyor. 

Mehmet Refik, mühendis Georgi Georgiev ve Georgi Hristov olmak üzere üç kiş, 1930 yılı sonunda Bulgaristan Radyosunun çok daha büyük gücü ve kapsamı olan 150 wat’lık ikinci vericisini yapar ve 319 metre frekanstan yayına başlar. 

Bir yıl sonra Mehmet Refik başkanlığındaki teknik ekip radyo vericisini daha da geliştirir ve 400 wat güce kavuşturur. 24 Mayıs 1934 yılında Sofya’da dönemin “Dobruca sitesinde” radyonun daha da güçlü vericisi inşa edilir. Bulgar ekibinden Georgi Georgiev ve Georgi Hristov Türk meslektaşlarının bilgilerine ve fikirlerine çok büyük önem ve değer verirmiş.

Mehmet Refik Efendi Bulgaristan’da radyo yayınlarının tarihinde büyük rolü var

“O yüzden bugün Mehmet Refik’in Bulgaristan’da radyoculuğun temeli ve radyo yayınlarının teknik temelinin atılmasında büyük önemi olduğunu söyleyebiliriz. Bu teknik açıdan önemli bir temeldir. Bugün radyodaki haberler ve programları ne kadar konuşsak da, vericiler olmadan radyo yayınları mümkün olmayacaktı”.

Fotoğraflar: arşiv