Bir araçla ilgili bilgi listesini okuyup özellik karşılaştırması yaptıktan sonra uygun araba seçebilmek, insanın işlevsel okur yazarlığının bir göstergesidir. Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı PISA, tam da bu becerileri ölçmektedir.

PISA 2022 verileri, ülkedeki öğrencilerle ilgili alınan sonuçların son derece kötü olduğunu ve eğitimde sistem problemlerinin mevcut olduğunu ortaya koydu. Alınan sonuçlara göre 15 yaşındaki öğrencilerin yüzde 54’ü matematikte kritik olan bilgi ve beceri sınırının altında kalırken yüzde 53’ü en basit okuma beceresine sahip değil, yüzde 48’i ise fen bilimlerinde ciddi eksiklikler gösteriyor.

Ülkedeki öğrencilerin performansı ile ilgili alınan sonuçlar, hem araştırmaya dahil edilen 80 devlet ortalamasının, hem de 2018’de alınan sonuçların altında kalıyor.

Eğitim Bakanı Galin Tsokov, 8. ve 9. sınıf öğrencileri PISA testleri doğrultusunda giriş düzeyi belirleme sınavlarının getirileceğini bildirdiyse de bunun çocukların sahip oldukları bilgileri reel hayatta kullanma kabiliyetlerinin iyileşmesi için yeterli olmayacağı kesin.

BNR’ye konuşan “Derste Birlikte” Programı temsilcisi Gergana Efremova, reformların gereği gibi yapılmadığını, sık sık kısmi değişikliklerin yapıldığını ve genel vizyonun olmadığını ileri sürdü:

"PISA okullarda yaygın olan değerlendirme sisteminden farklı bir test olabilir, fakat aynı zamanda 7. ve 10. sınıfta ulusal dış değerlendirme NVO sınavları ve 12. Sınıf sonu yapılan mezuniyet sınavları sonuçlarına da bakacak olursak sonuçların daha iyi olmadığını görürüz. Yani sistem kendi kriterlerini bile karşılayamıyoır” dedi.

Sofya 75. Orta Okul’da matematik öğretmeni olan Danail Raykov ise şunları söyledi:

"Bu sefer de öğrencilerin bu testlerde daha iyi performans göstermeleri için eğitim sisteminin uyarlanması söz konusu. Oysa bu sonuçlara yol açan ve ders müfredatını hiçbir şekilde pratikle bağlamayan eğitim programlarını gözden geçirmekte fayda var. Her bir sınıfın ders müfredatını gözden geçirecek olursak biliyor, ezbere öğrenebiliyor, eser sıralayabiliyor gibi kavramların mevcut olduğunu ve eleştirilen düşünme ve analiz yapma kabiliyeti gibi 21. yüzyıl becerilerinin hiçbir şekilde geliştirilmediğini görürüz”.

70 farklı sektörden 500’den çok şirketi birleştiren BASCO Bulgaristan Girişimci Birliği Yürütüm Müdürü Dobromir İvanov, konu ile ilgili şunları söyledi:

"Bulgaristan’daki çocuklar Polonya veya Estonya’dakilere göre daha az akıllı değil, fakat eğitim sistemimiz öğrencileri daha sonra hayatlarında aptalca kararlar aldıracak şekilde sakatlamakta. Okulda öğrendiğimiz mantıkları sonra hayatta uyguluyoruz, fakat bunu özendirmek yerine okulda Bulgaristan sınırının kaç kilometre uzun olduğu ya da Afrika’da ne tür toprakların var olduğu türünden bilgiler ezberletilirken potansiyel sahibi bir çocuk hayatta ne yapması gerektiği ile ilgili en ufak bir bilgisi olmayan yetişkin haline geliyor. Bu iş sektörünü büyük ölçüde etkiliyor, çünkü biz sonra kendi akademilerimizi kurup okulda öğretilmesi gereken şeyleri öğretmek için yatırım yapmak mecburiyetinde kalıyoruz, diyen Dobromir İvanov, ülkedeki iş sektörünü temsil eden 25 kuruluşun eğitim sisteminde kökten değişiklik çağrısında bulunacaklarını bildirirken bunun hükümet için en az Schengen ve Avro Bölgesi kadar önem taşıyan öncelikli hedef olması gerektiğini ileri sürdü.

"Önümüzdeki 3 ile 12 ay içinde eğitimde gerekli tüm reformların yapılabileceğine inanıyoruz. Toplumda biraz yıpranmış olan reform kelimesini kullanmakla kalmamalı. Değiştirilecek olan şeylerin tam olarak ne olduğu daha önemlidir. Önem taşıyan 4 unsur var: bir kişinin öğretmen olmasına nasıl karar veriyoruz, bu kişinin nasıl hazırlık gördüğü, nasıl desteklendiği ve öğrettiği müfredat nedir. Eğitimde kalite standartının getirilmesi son derece önemlidir. Şu an Eğitim ve Bilim Bakanlığı ve Meclis Eğitim Komisyonunda problem ve çözümlere ilişkin görüş birliğinin olması ve çabaların sarfedilmesi sevindiricidir”.

Kısmi değil, geniş çaplı reform gerekliliği öğretmen Danail Raykov için de gözle görülür bir durum, fakat kendisi siyasi iradenin mevcut olduğundan şüphe ediyor.

Maalesef şu an izlediğimiz siyasi ortam ve sarsıntılar bu tür bir reform yapılması için gerekli iradenin ortada olmadığını düşündürmektedir. Bu tür bir araştırmadan alınan sonuçların değişmesi çok daha uzun zaman almakta. Bazı devletlerde alınan sonuçları 6 ile 9 yıl arasında değişen sürede pekiştirebildi. Gerek siyasi, gerek yerel düzeyde, gerekse de biz öğretmenler tarafından sorumluluk üstlenilmesinin zamanı geldi. Hepimiz bu çocuklara borçluyuz, dünya hızla gelişirken onları mazide kalan yöntemler uygulayarak sakat etmeyi sürdüremeyiz, ufak tefek değişiklik yaparak küresel düzeydeki değişiklikleri yansıtamayız".

Kaynak  : BNR “Hristo Botev” Programı, BNR “Horizont” Programı

Söyleşiler  : Veneta Gavrilova, Tanya Milusheva

Düzenleyen  : Elena Karkalanova

Çeviri  : Tanya Blagova

Foto: BGNES, zaednovchas.bg