İnsanoğlu toplumun bir parçası olduğundan, iletişim olmadan yaşaması zor olurdu. Bu nedenle başkalarının önünde kendini iyi bir ışıkta göstermek, daha konuşmayı öğrendiğimiz erken yaşlarda başlar. Her şey aile ortamında başlar, ancak hızlı yaşam tarzı büyüyen çocuklarda konuşma gelişimini yavaşlatır. Konuşma kusurlarına “derman bulan” uzmanlar, bugün çocukların doğru konuşmayı giderek daha geç öğrendiklerini paylaşıyor. Ebeveynler çocuklarıyla yeterince iletişim kuramıyor. Aynı zamanda tablet veya bilgisayar başında uzun süre kalmak da dil öğrenimini engelliyor. Uzun yıllar dil ve konuşma terapisti olarak çalışan Boryana Murgina’ya göre, teknolojilerin dışında, çocuklarımızın konuşmasına dahil olan ve Bulgarcayı yavaşlatan yabancı diller, özellikle de İngilizcenin de suçu var. Murgina, “Dilimizin zor olduğunu ve konuşmamızda kelimelerin doğru telaffuzuna ve sırasına özellikle dikkat etmemiz gerektiğini unutmayalım,” dedi.

Uzun yıllardır Bulgaristan’da okullarda çocuklarla, özellikle özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklarla çalışan özel dil ve konuşma terapistinin hizmet verdiği odalar bulunuyor. Boryana Murgina, “Bu, ebeveynler için büyük bir destek, ancak ne yazık ki okuldaki dil ve konuşma terapisti o kadar yoğun ki, çocukların her biriyle ayrı ayrı ilgilenemiyor,” dedi. Böyle durumlarda, oldukça deneyimli uzmanların çalıştığı ve öğrencilerin de eğitim aldığı, okul dışı konuşma terapisi ofisleri imdadımıza yetişiyor.

Boryana Murgina, Sofya’daki muayenehanesinin yanı sıra yurtdışındaki Pazar okullarına katılan, yurt dışındaki Bulgar çocuklarına da yardımcı olmak üzere davet ediliyor. Boryana, Roma’daki “Abagar” Bulgar okulunda danışman olarak görev yapıyor ve oradaki Bulgar çocukların öğretmenleri ve ebeveynleriyle birlikte yürüttkleri çalışmalar sonucunda elde ettikleri verimden çok memnun. Uzman, “Bu ailelerin köklerini unutmamaları ve bu yönce çalışmak istemeleri beni çok mutlu ediyor. Bulgarca zordur ama ana dil her çocuğun entelektüel ve duygusal gelişimi için gerçekten önemlidir” dedi.

“Bu çocuklarda konuşmayla ilgili birçok sorun var ve daha fazla olmalarının nedeni de yabancı bir dil ortamında olmaları ve Bulgraca’nın kulağa “bozuk” gibi gelmesi. Cümlenin hatalı bir yapısı ortaya çıkıyor ve konuşmayı geliştirmek adına uzmanla hedefe yönelik çalışılması gerekiyor. Anne ve babalara tavsiyem mümkün olduğunca çocuklarıyla önce kendi ana dillerinde, sonra da yaşadıkları çevrenin dilinde konuşmalarıdır. Çocuklar ortam sakin olduğunda, yavaş bir tempo ile konuşulduğunda, Bulgaristan’dan başka bir ülkeye taşınmak zorunda kaldıklarında stres yaşamayacaklar. Günümüzün çocukları çok yaratıcı ve çabuk öğreniyorlar,  bu nedenle ebeveynlerin biraz daha fazla ilgisiyle yeni ortama sorunsuz bir geçiş sağlanabilir,” dedi uzman.

Bulgaristan’da konuşma bozukluğu yaşayan çocukların sayısına ilişkin net bir istatistik bulunmamakla birlikte, son yıllarda sayılarının önemli ölçüde arttığını söylemek mümkün. Boryana Murgina, Sofya’daki özel muayenehanesinde konuşma gelişimi gecikmiş olan günde en az 7 çocukla görüştüğünü paylaştı. Dolayısıyla dil ve konuşma terapistinin işi, muayenehane duvarlarının ardında saklı kalsa da, bir takım nörolojik hastalıkların teşhisinde çok önemli rol oynamaktadır.

“3 yıl önce, özel dil ve konuşma terapistlerinden oluşan bir dernek kurduk ve bu dernekte tam olarak bu konular üzerinde kafa yoruyoruz. Amacımız çocuklarla ilgili veri tabanı oluşturmak ve meslektaşlarımızı Bulgaristan’ın her yerinde çalışmaya yönlendirmek. Böylece ebeveynlerin işini de kolaylaştırmış olacağız. Ebeveynler için destek son derece önemlidir. Örneğin  otizm spektrumundaki bir çocuğun ailesinin çok fazla yardıma ihtiyacı var. Bulgaristan’da tedavilerde kullanılan “ergoterapi” denilen yeni bir uygulamadan sıklıkla bahsedilmekte. Bu uygulama beynin sol ve sağ yarım kürelerinin “saldırıya” maruz bırakıldığı hareketlerle gerçekleştirilmekte. Bu uzmanlar, dil ve konuşma terapistleri ekibini tamamlayarak, uygulama boyunca ciddi anlamda yardımcı olurlar.”