Bulgaristan’da son erken parlamento seçimlerinden yaklaşık 5 ay sonra, 51. Halk Meclisi’ne bir parti daha girmeye hak kazandı. Anayasa Mahkemesi 16 milletvekilinin seçimini geçersiz kıldığını ilan etti, 27 Ekim 2024 tarihindeki seçimlerde yüzde 3,999 oranında oy alan “Veliçie” partisi ise yapılan ikinci sayım sonucu yüzde 4’lük barajı aştığı ve Halk Meclisi’nde 10 milletvekili temsil edileceği netleşti.

“Veliçie” partisi, parlamentodaki siyasi manzarayı ne derece değiştirir ve 121 gibi kritik milletvekili sayısına düşen iktidar çoğunluğunda sarsıntılara yol açar mı zaman gösterecek.

“Myara”ajansından sosyolog Parvan Simeonov’a göre Veliçie partisi kesinlikle Bulgaristan’ın siyasi hayatında gelişigüzel bir olgu değil. 50. Halk Meclisi’nde de parti en küçük siyasi güçtü, ancak liderlerinden biri olan Nikolay Markov’un da aralarında bulunduğu bazı milletvekillerin çekilmesi ardından parlamento grubu dağıldı.

Parvan Siemonov Bulgaristan Radyosu’na verdiği demeçte şunları belirtti:

"Veliçie” partisinin birkaç önemli dayanağı var. Bunlardan biri, biraz milliyetçi olan ideolojileridir. Diğeri de esas aldığı iş modelidir. Farklı ekonomik sektörlerle bağlantılı agresif pazarlamaya dayanan iş modelinin kurucuları bunu başarmak için gerekli altyapıya sahip. Üçüncüsü ise oluşumun kendine özgü fazla belli olmayan dini yapısıdır. Bu parti doğal ve otantik bir görünüme sahip. Geçen sefer yaşadığı büyük skandallara ve çöküşe rağmen parlamentoya yeniden girişi bunun ispatıdır."

Anayasa Mahkemesi’nin kararı, 2204 sandıktaki oyların yeniden sayılmasına dayanarak verilmiş olsa da ülkemizdeki seçim sonuçlarını belirleme şeklinde bir dizi sorunlara işaret etti.

Merkez Seçim Komisyonu eski başkanı ve 51. Halk Meclisi seçimlerinin yasallığı konusunda uzaman İvilina Aleksieva, BNR’ye verdiği demeçte:

"Kağıt oy pusulalarında bir aday listesi için yanlış oy sayımı ya da bir aday listesi sonucunun yanlış bildirildiği tespit edildi” dedi.

20 oy pusulasının 19 olarak sayıldığı hatalı oy sayımı vakalarının olduğunu ifade eden bayan Aleksieva şöyle devam etti:

"Komisyon, yanlış sayım yapmakla beraber, Bölge Seçim Komisyonuna sandık tutanağını teslim ettiğinde ve tutanaklarda tutarsızlık açığa çıkınca, seçmen listesindeki imza sayısını, seçmen sayısını değiştirdiler. Sandık tutanağında düzeltme yapıp kendi imzalarını attılar.”

Parvan Simeonov: "Bulgaristan’daki seçimlerde usulsüzlükler kısmi olsa da, seçimlerin kamuoyunda oluşturduğu algı kötüdür. Toplumu, öyle olmasa bile seçimlerin korkunç olduğu fikrine alıştırmak üzereyiz. Bu çok tehlikelidir.” diye belirtti. Seçim Kanunu’ndaki acil değişikliklerin ülkemizdeki demografik çöküşle ilgili olduğunu ifade den sosyolog şöyle devam etti

"Daha küçük yerleşim yerlerinde adil bir seçim sürecini garanti etme imkanımız yok, çünkü seçim kurullarındaki insanlar giderek daha bağımlı oluyorlar, yoksulluk onları seçimleri bir gelir kaynağı olarak görmeye mecbur ediyor. Bundan dolayı, seçim usulsüzlüklerinin yaşandığı bu yerlerde oy hilelerini ortadan kaldırmak için genel merkezlerinin oluşturulması gerektiğini düşünüyorum. Bu kadar çok yanlış seçim tutanaklar ortaya çıkmış iken insanlara seçim sürecinin adil olduğuna dair güvence veremeyeceğimize düşünüyorum. Bu konularda partilerin uzlaşmaya varmaları ve küçük, dikkatlice düşünülmüş adımlarla bu değişikliklerin yürürlüğe girmesini sağlamaları gerekiyor.”

Sosyolog, ister kağıt pusulası ister makinelerle olsun oy verme işlemi konusunda şuna inanıyor:

"Oy kullanımının kağıt ya da makineyle yapılması o derece önemli değil, oy sayımının gittikçe daha fazla otomatik hale getirilmesi önemlidir. Bu yönde ısrar edilebilir, çünkü bu şekilde kullandığım oyun sandığa attığım oy olup olmadığı net bir şekilde görülecektir. Asıl sorun sandığa kağıt oy pusulasının atılması değil, yanlışlarla dolu tutanaklardan kaynaklanıyor. Bunların oranı düşük olsa da, bu yaygın bir hale geldiği hissini yaratıyor. Bundan dolayı bu hataların önlenmesi için basitleştirilmiş makine sayımı uygulamaya konulması gerekiyor.”

Foto: BTA, BGNES

Çeviri Ergül Bayraktar