“Kiril ve Metodiy” Yolunun 2011 yılında toplam 48 olan Avrupa kültür rotasından biri haline gelmesi ile Aziz Kardeşler’in bize bıraktığı yazı, kültür ve din geleneğinin Yaşlı kıtanın kültür mirasının ayrılmaz parçası olduğu bir kez daha tanındı. Hem zaman hem mekanda yolculuk etme imkanını sunan rota, 21 ülkeyi kapsama potansiyeline sahip.

Kiril ve Metodiy kültür rotasının oluşturulması fikri, bir zamanlar Büyük Moravya topraklarının bulunduğu Çekya ve Slovakya arasındaki sınır bölgesinde bulunan birkaç belediyenin ortak inisyatifi olarak doğdu.

Bulgaristan Bilimler Akademisi BAN nezdindeki Kiril ve Metodiy Merkezi’nde çalışan dr. Elka Zlateva, radyomuza konuşurken Kiril ve Metodiy’e verilen ilk Slav yazısı Glagolitik alfabeyi yaratma görevinin Büyük Moravya seferi ile ilgili olduğunu hatırlattı.

2019 yılında Çekya ve Slovakya’dan birkaç kuruluşun rotanın sertifikalandırılması için Avrupa Konseyi’ne sundukları başvurunun Kiril ve Metodiy mirasının kıtanın çok daha büyük bir bölümünü kapsadığı gerekçesi ile reddedilmesi üzerine 2020’de Bulgaristan da Slav halklarının yazısı ve dini geleneğini tanıtmak amacı ile başlatılan inisyatife katılmaya davet edildi.

"Kiril ve Metodiy geleneği, gerek dini yortu ve laik bayramlar, gerekse de bilim ve eğitim programları, sanat festivalleri, şenlik ve seyahatler olsun birbirinden farklı unsurlar içeren bir gelenektir, diyen dr. Zlateva, şöyle devam etti: 11 yüzyıldan uzun zaman zarfında Yaşlı kıtanın topraklarında biriken ve birçok Slav halkı için kimliklerinin bir parçası haline gelen bu miras, Bulgarlar’ın ulusal kimliği için de son derece büyük önem taşıyor.

Dr. Elka Zlateva Aiz Kiril ve Metodiy kardeşleri ve öğrencilerinin Bulgaristan’da bıraktıkları hangi izlerin  Avrupa kültür rotasına dahil edildiğini anlattı:

"Kilise, müze ile arkeolojik sit alanları gibi birbirinden farklı çok sayıda mekan, Kiril ve Metodiy kültür rotasının bir parçasıdır. Somut olmayan kültürel miras da büyük önem taşıyor."

Ülkemizde Aziz Kiril ve Aziz Metodiy adını taşıyan toplam 115 kilise, biri Gorna Banya’da, diğeri ise Klisura’da bulunan 2 manastır, 11 şapel, 100 kadar kutsal mekan ve 100 okumaevi, 264 okul, 4 üniversite bulunmaktadır. Ulusal Kütuphanemiz ve yurt dışında bulunan Bulgar okullarının yüzde 40’ı kadarı da Aziz Kardeşler’in adını taşıyor.

Kiril ve Metodiy kültür rotası kapsamında Bulgaristan’ı ziyaret eden yabancılara verilen bilgilere ilişkin konuşan dr. Zlateva, şunları aktardı:

" Bulgaristan’ın Slav yazı ve kitap geleneğinin korunması ve geliştirilmesinde aldığı rol son derece büyüktür. Biz, Bulgaristan vatandaşları tarafından bile bazen birbirinden açıkça ayrılmayan iki husus var – Kiril ve Metodiy ilk Slav yazısı Glagolitik alfabeyi yaratırken, bu alfabeyi Bulgar devletinin ihtiyaçları için bir ölçüde değiştirip adapte eden öğrencileri, farklı bir abece olan Kril alfabesini oluşturdular. Dünyada en yaygın yazı sistemlerinden biri olan Kiril alfabesinin günümüzde 300 milyondan fazla kişi tarafından kullanılmakta olduğunun bilinmesi gerekiyor. Öte yandan Bulgaristan’ın Avrupa Birliği’ne katılması ile birlikte Birlik’in alfabelerinden biri olarak tanınan Kiril alfabesinin bazı harfler, 5 Avroluk kağıt paranın üzerinde yer aldı”.

Bulgaristan’da otantik kültür turizmi için gerekli önkoşullar ortada olsa da turist çeken yeni ve daha ilginç turizm türleri gereklidir. Son yıllarda en büyük talep olan turistik ürün bisiklet turizmi olurken turistleri Bulgaristan’ın tarihi ve kültürü için amblem niteliği taşıyan yerlere götürecek bisiklet güzergahlarının geliştirilmesi için iyi altyapı gereklidir. 

" Birinci ve İkinci Bulgar Çarlığı ve Uyanış Devri ile ilgili birçok önemli yere erişim imkanı, altyapının kötü olmasından dolayı maalesef zordur” diyen dr. Zlateva, zorluklara rağmen “Kiril ve Metodiy Yolu” rotasının gelişmeye, rota ağının ise büyümeye devam ettiğini söyledi ve kültür rotalarının kültürel mirasın meraklı Avrupalılar’a tanıtılmasını amaçlayan, farklı yaklaşımlar arayan ilginç bir araç olduğunun altını çizdi.

Haber  : Diana Tsankova

Çeviri  : Tanya Blagova