Temmuz ayı başında, yürürlüğe giren zamlı emekli maaşları ödenmeye başladı. Bu zam, Bulgaristan’daki emekli maaşların enflasyon oranına bağlı olarak güncellendiği “İsviçre kuralı” olarak adlandırılan uygulama kapsamında yapıldı. Bu sefer artış oranı yüzde 8.6'dır. Yılsonuna kadar ortalama emekli maaşının 1000 levalık(511.29 Avro) psikolojik eşiğine ulaşması ve 975 leva 18 stotinka (498 Avro) olması bekleniyor.

Sigortalılar içn asgari emekli maaaş da artatak 630 leva (322.11 Avro) oldu. Emeklilik yaşına ulaşmış, ancak sigortalılık süresi olmayan kişiler için sosyal emeklilik aylığı 333 levaya(170. 25 Avro) yükselecek.  

Ancak yaşlılar, gelirlerinin artışını gerçekten hissetti mi, yoksa artan fiyatlar enflasyon farkını mı oluşturdu? Bunu öğrenmek için kısa bir anket gerçekleştirdik:
Lıçezar, yaklaşık 20 yıldan beri emekli bir öğretmen. Kendisini daha zengin hissetmiyor.  1 Ocak 2026’dan sonra Avro’nun kabul edilmesi ile ilgili endişeleri olduğunu dile getiren Lıçezar şunları paylaştı:

"Yeni emekli maaşım henüz yatırılmadı. Bu zam hiçbir şeyi çözmeyecek çünkü istisnasız tüm ortalama emekliler hala yoksulluk sınırının altında yaşıyor.
Avro’ya geçişi hoşnutsuzlukla bekliyorum. Para biriminin değiştirilmesine karşıyım -  leva olmasını istiyorum. Halkın 300-400 kişinin çıkarlarına hizmet etmesini istemiyorum. Yöneticilerin Brüksel'den sağlanan paraları cebe indirebilmeleri için rezervlerimizin Avrupa Bankası'na yatırılması amaçlanıyor"

Anna, sosyalist dönemde fabrika işçisiydi, demokrasiye geçişten sonra ise özel sektörde çalıştı. Ona göre en büyük sorun hayat pahalılığı ve daha doğrusu yüksek fiyatlar.
Anna şunları belirtti: "Fiyatlar yükselişte, emeklilik aylığı asgari şekilde arttı. Maaş zammı ile yükselen fiyatlar arasında denge yok. Yani emekliler yine ilaç, süt ya da elbise satın almak arasında seçim yapmak zorunda kaldı. Gerçek budur”.

Emil,  sosyalizm döneminde en prestijli şirketlerden biri olan “Technoimpex” şirketinde ve daha sonra yurtdışında çalıştı. Buna rağmen emekli maaşı ortalamanın altında.  

Emil şunları belirtti: "Benim emekliliği 975 levalık ortalama emeklilik maaşının altında, ancak bana yeterli. Maaşım 60 leva zamlandı. Fiyat artışı ile emekli maaşı zammı arasında denge kurmaya çalıştılar ancak başarılı olamadılar. Zira fiyatlar tüccarlar tarafından, emekli aylıkları ise devlet tarafından belirleniyor. Tüccarlar kendi çıkarlarını gözetiyor ve onları kontrol edecek kimse yok. Dengesizlik olduğu aşikar, ancak bekleyelim ve görelim ne olacak!

Uzun yıllar sendikacılık yapan, eski milletvekili ve meclis başkanı olan ve şu anda kendisi de bir emekli olan Mika Zaykova, son yıllarda emekli maaşlarındaki artışın tartışılmaz olduğunu ancak bu artışın yükselen fiyatlar nedeniyle “eriyip gittiğini” söyledi ve şöyle devam etti:

Bu, bu ya da başka bir hükümetin başarısı değil. Bu kanunla kararlaştırıldı."

Ancak yüzde 8.6'lık artış ile emekliler daha zengin oldu mu?

"Emekli maaşları yüzde 8.6 oranında arttı, ancak emeklilerin yüzde 80'inin aldığı aylık 1 000 levanın altında. Yılın ikinci çeyreğinde Bulgaristan'da yaşam maliyeti 1 500 levaya yaklaştı. Özellikle 27 temel üründen oluşan “küçük tüketici sepetinde” yer alan ürünlerin fiyatlarındaki günlük artışı ve elektrik, su ve ısınma fiyatlarındaki artışı da göz önünde bulundurduğumuzda, emeklilerin ne daha az yoksul ne de daha zengin olduğu açıktır."

Mika Zaykova'ya göre, temel gıdalardan oluşan “küçük tüketici sepetindeki” fiyatlara ilişkin resmi istatistikler, nihai tüketicilerden ziyade borsa ve piyasa fiyatlarını dikkate aldığı için gerçeği yansıtmıyor.

Zaykova ayrıca azalan çalışan nüfus eğilimi sürerken emeklilik sistemi sorununa bir çözüm önerdi: azami sigorta priminin kaldırılması, böylece çok daha fazla kazanan kişilerin tam sosyal güvenlik primi ödemesi ve emekli maaşlarının ödenen primler temelinde hesaplanması.

Nihayetinde bu, diğer AB ülkelerinde olduğu gibi emeklilerin normal bir yaşam standardına sahip olmalarını ve gelirlerinin yaşam giderlerini karşılayacak düzeye ulaşmasını sağlayacaktır.

Foto: BGNES, Ani Petrova, BTA- arşiv 

Çeviri: Ergül Bayraktar