Bundan birkaç yıl öncesine kadar en çok 20 levalık sahte banknotlar piyasaya sürülürken şimdi durum değişti. Piyasada dolanan sahte banknotların en yaygınları Yazar Aleko Konstantinov’un portresinin bulunduğu 100 levalık banknotlar olduğu belirtildi. Döviz ticareti temsilcilerinin,  Bulgaristan Ulusal Radyosu’na doğruladıkları Bulgaristan Merkez Bankası’ nın (BNB) verileri de bunu gösterdi.

İstatistiklere göre BNB yılın ikinci çeyreğinde 660'tan fazla sahte 100 levalık banknot tespit etti. GDBOP Organize Suçlarla Mücadele Genel Müdürlüğü, yılın başından bu yana çoğunluğu 50 veya 100 leva olan toplam 1 400 sahte banknot ele geçirdiğini duyurdu.

Uzmanlara göre tespit edilen sahte banknot miktarı, piyasaya sürülen miktardan çok daha az. Zira uzmanlar tarafından bile tespit edilmesi zor olan sahte banknotların olduğunu da belirtmeliyiz. Artık profesyonel bir para sayma makinesi bile aldatılabilir. Ekonomi ve siyaset alanında uzmanların yer aldığı ve güncel konularda analizler yapan Expert Club for Economics and Politics'in kurucularından ve aynı zamanda ülkedeki en büyük döviz büroları zincirlerinden birinin müdürü olan Max Baklayan Bulgaristan Radyosu'na verdiği demeçte şunları belirtti:

"Sahte 50 levalık ve 100 levalık banknotların piyasaya sürülme girişimleri kesinlikle çoğaldı. Hatta birkaç gün önce profesyonel para kontrol ve sayma cihazlarının tespit edemediği 100 levalık bir banknot tespit ettik. Bir çalışanımızın eliyle yaptığı daha dikkatli kontrol sayesinde tespit edildi. Bu banknotta ilginç olan şey, bir gazeteyi andıran alışılmadık derecede “yağlı” kağıttan olmasıydı. Filigran, kabartma gibi temel güvenlik unsurları yoktu, hologram şeridi de son derece kötü yapılmıştı .100 rakamı hologram unsurunun bir parçası değil, üzerine çizilmiş gibi görünüyordu ve UV ışığı altında tuttuğumuzda rakamının görünmediğini fark ettik. Şu anda sahte para kullanma girişimlerinin sıklaştığını biliyoruz. Bu normaldir, çünkü 1 Ocak 2026 ‘dan itibaren Avro'nun kullanılmaya başlanmasıyla birlikte Bulgar levası resmi para birimi olmaktan çıkacak. Dolaşımda olan ve kalpazanların elinde bulunan tüm sahte leva banknotları  yıl sonuna kadar piyasaya sürülmek için her yolu deneyecekler."

Mevcut leva banknotlarını 25 yılı aşkın bir süredir kullandığımızı ve bazı insanların hala kandırıldığını göz önünde bulundurursak, doğal olarak yeni yıldan sonra sahte Avro banknotlarını nasıl tanıyacağız? diye sorduk. Levaların Avroya dönüştürülmesinde yüzde 100'ün üzerinde artış yaşandı.

Max Baklayan sözlerine şöyle devam etti:

"Levaları Avro’ya dönüştürmek için döviz bürolarına çok büyük bir akını var. Yeterli personele sahip olmayan büroların çalışmaları zorlaştırıldı. Kalpazanlar, banknotların elle kontrol edilmeyeceği ve doğrulama için sadece makineden geçmesine güveniyorlar. İnsanlara tavsiyem şudur - yalnızca saygın ve lisanslı tüccarları kullanın ve ne yaptıklarını izleyin. Eğer işleminizi sadece makinede yapıyorlarsa, dikkatli ve uyanık olun."

İşte sahte parayı ayırt etmenin yöntemleri:

"Her banknotun gerçekliğini kanıtlayan ayırt edici özellikleri vardır. Avro da dahil olmak üzere her banknotu elinize aldığınızda yapmanız gereken ilk şey, kabartma baskıyı hissedebilmek için sağ ve sol taraflarını parmağınızla hafifçe ovmaktır. Sahte banknotlarda kabartma özelliği yoktur. Yapmanız gereken ikinci şey ise banknotu ışığa tutmaktır. Filigran pratikte kağıdın incelmesi anlamına gelir. Banknota ışığa karşı baktığınızda ışık filigranın içinden daha kolay geçer. Sahtelerde filigran çizilmiştir, yani ışık kesinlikle kolay geçmez. Ya da filigran olmaz".

Gerçek bir banknotu sahtesinden ayırt etmenin bir diğer yolu da her bir banknotta bulunan hologram şeridine bakmaktır. Renkler ışık altında değişirken, sahtelerinde tam anlamıyla çizilmişlerdir ve maruz kaldıkları ışığa bağlı olarak değişmezler. Buna ek olarak, çoğu insanın ayrıntılara girmeden banknotun ön yüzüne bakma refleksi nedeniyle, kalpazanlar banknotun ön yüzüne daha fazla odaklanmaktadır.

Özetlemek gerekirse, ister leva ister Avro olsun, banknotları kullanırken dikkatli olmak zorunludur ve herkesin sorumluluğudur. Bilgimiz ve vatandaşlık sorumluluğumuz sahte banknotların yayılmasını önleyebilir.

• Bulgar Avro madeni paraları ulusal tarih ve maneviyatı anlatacak

İlgili yazılar:

Foto: Pexels, özel arşiv, Pixabay

Çeviri: Ergül Bayraktar