Με τον ερχομό του χειμώνα τίθεται ξανά το ερώτημα για τη θέρμανση. Και όπως συνήθως εμείς οι Βούλγαροι τη θέλουμε και φτηνή, και αποτελεσματική, και επιπλέον να μην μολύνει το περιβάλλον. Υπάρχει άραγε κάτι τέτοιο που μπορεί να ανταποκριθεί σε όλες τις προϋποθέσεις;

Η απάντηση είναι θετική και εννοούμε τη βιομάζα. Η βιομάζα αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή ενέργειας η οποία μαζί με την αιολική, την ηλιακή και τις υπόλοιπες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) θεωρείται «πράσινη» μορφή ενέργειας και δύναται να συμβάλει στην επάρκεια των ενεργειακών αναγκών. Η ενέργεια που παράγεται από αυτήν μπορεί να αξιοποιηθεί για θέρμανση, αλλά και ως καύσιμο στις μεταφορές.

Ο όρος βιομάζα περιλαμβάνει οποιοδήποτε υλικό προέρχεται από ζωντανούς οργανισμούς. Οι πιο συνηθισμένοι τύποι βιομάζας είναι τα αγροτικά και δασικά υπολείμματα (άχυρα, κλαδέματα, υλοτομία, καθαρισμοί κ.ά.), τα υπολείμματα γεωργικών/ δασικών βιομηχανιών (πυρηνόξυλο, πριονίδια, απόβλητα τυροκομείου κ.ά.), τα απόβλητα κτηνοτροφίας (κοπριές, απόβλητα σφαγείων) και τα αστικά απόβλητα, καθώς και το οργανικό κλάσμα των σκουπιδιών.

Η βιοενέργεια αποτελεί στην Ε.Ε. το μεγαλύτερο ποσοστό στην παραγόμενη ενέργεια από Α.Π.Ε. (66% το 2005), ενώ είναι στην τρίτη θέση στην παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια μετά την υδροηλεκτρική και την αιολική (15,8% το 2005).

Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδίας Ενεργειακών Υπηρεσιών της Βουλγαρίας, η χώρα μας μπορεί να παράγει θέρμανση και ενέργεια έως και 13,5 τεραβατώρες (TWh) ανά έτος μόνο από υπολείμματα γεωργικών και δασικών βιομηχανιών, με το ποσοστό της βιομάζας στις Α.Π.Ε. να φτάσει στο 40%. Το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε πέρυσι ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα για την προώθηση της χρήσης της βιομάζας για την περίοδο 2008-2020. Αναφέρεται ότι το 2020 το 38% περίπου της βιομάζας, που αντιστοιχεί σε 837.000 τόνους πετρελαίου ή 9,7 τεραβατώρες (TWh) θα χρησιμοποιείται για την παραγωγή θέρμανσης και ενέργειας.

«Η βιομάζα είναι Α.Π.Ε. που η ανθρωπότητα χρησιμοποιεί από τότε που ανακάλυψε τη φωτιά», αναφέρει ο Ζντράβκο Γκεοργκίεφ, αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενεργειακών Υπηρεσιών της Βουλγαρίας: «Το πλεονέκτημα της βιομάζας ως πηγής ενέργειας είναι ότι υπάρχει παντού γύρω μας και έχει θετική συνεισφορά σχετικά με το φαινόμενο του θερμοκηπίου λόγω ουδετερότητάς της ως προς τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και σχετικά με την όξινη βροχή λόγω πολύ μικρών ποσοτήτων θείου στη βιομάζα. Ουσιαστικά συνεισφέρει στη μείωση της εξάρτησης από συμβατικά καύσιμα. Δυστυχώς, στη Βουλγαρία συχνά χρησιμοποιούνται καυσόξυλα σε τζάκια και ξυλόσομπες, μια τεχνολογία μικρής απόδοσης, με σχετικά υψηλές εκπομπές αιωρούμενων μικροσωματιδίων και άλλων ρύπων. Νέα εντυπωσιακή είσοδος στο χώρο της θέρμανσης χώρων με βιομάζα τώρα τελευταία είναι τα τυποποιημένα καύσιμα βιομάζας (pellets), η διαχείριση των οποίων προσομοιάζει με αυτή του πετρελαίου και καίγονται σε σόμπες και λέβητες ειδικά σχεδιασμένους ώστε να έχουν έως 90% απόδοση. Σ’ αυτή τη νέα τεχνολογία η περιεκτικότητα ύδατος είναι μόλις 10%, ενώ στα ξύλα πολλές φορές υπερβαίνει το 50%. Τα συσσωματώματα έχουν πολλά πλεονεκτήματα. Για τη δημιουργία τους δεν απαιτείται να κοπούν δέντρα, αφού ανακυκλώνονται ουσιαστικά απόβλητα. Η αποδοτικότητά τους είναι πολύ καλή. Απαιτούνται περίπου δύο κιλά pellets για ένα λίτρο πετρελαίου. Η βιομάζα είναι ανταγωνιστική των σημερινών τιμών πετρελαίου. Με τη χρήση βιομάζας επίσης μπορεί να επιτευχθεί θέρμανση χώρων, τόσο κατοικιών όσο και μεγαλύτερων κτιρίων (π.χ. νοσοκομεία, σχολεία)».

Ο πρώτος μεγάλος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση βιομάζας στην Βουλγαρία εγκαινιάστηκε στην πόλη Μπάνσκο προμηθεύει με ρεύμα κατοικίες, αλλά και μεγαλύτερους χώρους όπως την εκκλησία της ενορίας, διοικητικά κτίρια, ξενοδοχεία, σχολεία, το νηπιαγωγείο, το μουσείο και το νοσοκομείο. Παρόμοιο σύστημα θέρμανσης εφαρμόζεται και στην πόλη Ιχτιμάν, από τον περασμένο Φεβρουάριο, με τη χρήση τυποποιημένων καυσίμων βιομάζας. Εκτός από το χαμηλότερο κόστος της ενέργειας, οι μονάδες παραγωγής pellets εξασφαλίζουν και καινούργιες θέσεις εργασίας. Ας μην ξεχνούμε και το συμφέρον του περιβάλλοντος.

«Τα οφέλη χρήσης της βιομάζας στην παραγωγή ενέργειας και θέρμανσης σε σχέση με την κατανάλωση συμβατικών καυσίμων, είναι διάφορα», συμπληρώνει ο Ζντράβκο Γκεοργκίεφ. «Η βιομάζα είναι πολύ συμφέρουσα για το περιβάλλον. Τα ορυκτά καύσιμα εκλύουν διοξείδιο του θείου και άλλους βλαβερούς ρύπους. Οι εκπομπές αυτές στη βιομάζα είναι σχεδόν μηδενικές. Μηδενικές θεωρούνται και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, καθώς όσο διοξείδιο του άνθρακα απελευθερώνεται από την καύση τους απορροφείται από τα φυτά στη διαδικασία της ανάπτυξής τους. Ετσι διαμορφώνεται ένας «κλειστός κύκλος» μηδενικών εκπομπών. Εκτός αυτού, η χρήση βιομάζας ενισχύει την τοπική παραγωγή, τους αγρότες, αλλά και τη δυνατότητα δημιουργίας βιομηχανικού κλάδου. Παράλληλα μειώνεται και ο κίνδυνος δασικών πυρκαγιών, γιατί τα υπολείμματα υλοτομίας που συσσωρεύονται στα δάση μας απειλούν με πυρκαγιές. Ανάλογα με την καλλιέργεια και την καλλιεργητική πρακτική γίνεται να επιτευχθούν προστασία έναντι της διάβρωσης του εδάφους και βελτιωμένη διαχείριση των δασικών μας εκτάσεων».

Μετάφραση: Αλεξέι Σταμπολώβ