Η ημέρα του αγίου Νικολάου στη λαϊκή παράδοση και τραγούδια

δημοσίευση: 12/3/09 10:51 AM

Φωτογραφία: Архив

Ακούστε την εκπομπή

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

Στις 6 Δεκεμβρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμή τη μνήμη του αγίου Νικολάου του Θαυματουργού. Μόνο στη Βουλγαρία το όνομά του φέρουν 16 μονές, 4 βουνοκορφές, ένα βουνό, 25 εκκλησίες, 4 χωριά, 5 παρεκκλήσια και δεκάδες τοποθεσίες. Εικόνες και τοιχογραφίες με την μορφή του παρουσιάζονται σε κάθε χριστιανικό ναό στον τόπο μας.
Ο Βούλγαρος τηρεί και μέχρι σήμερα το έθιμο να προϋπαντά την ημέρα του αγίου Νικολάου - τις 6 Δεκεμβρίου, ή Νικούλντεν στα βουλγαρικά, μαγειρεύοντας ψάρι. Σύμφωνα με το βουλγαρικό έθιμο το γιορτινό τραπέζι είναι γεμάτο φαγητά όλη την ημέρα - δεν σηκώνεται μέχρι το βράδυ. Κάθε σπίτι είναι ανοιχτό, κάθε επισκέπτης είναι καλοδεχούμενος και οι νοικοκύρηδες θα τον κεράσουν γενναιόδωρα.

Όπως σε κάθε γιορτή στη διάρκεια της χριστουγεννιάτικης νηστείας για το τραπέζι την ημέρα του αγίου Νικολάου ετοιμάζονται μόνο λαδερά, αλλά πικάντικα φαγητά: η συνηθισμένη φασολάδα με δυόσμο, ντολμάδες με αμπελόφυλλα ή λαχανόφυλλα, με γέμισμα από ρύζι, κρεμμύδι, πιπέρι, μαϊντανό και ρίγανη. Όλα αυτά τα φαγητά φέρουν την ευχή για άφθονη σοδειά - το φασόλι και το ρύζι είναι σύμβολο της γονιμότητας. Αυτά όμως είναι η γαρνιτούρα προς τη βασική σπεσιαλιτέ - το ψητό σαζάνι.

Σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία το σαζάνι είναι το φαβορί του αγίου Νικολάου, γιατί μια φορά τον βοήθησε να σώσει από ναυάγιο ένα καράβι. Σ’ αυτόν τον άγιο έτυχε κατά το αρχικό μοίρασμα του κόσμου να γίνει κύριος των θαλασσών και των ποταμών, των ανέμων και των θυελλών και όλου του υποβρύχιου κόσμου. Γι’ αυτό κάθε χρόνο οι άνθρωποι προσελκύουν την ευμένεια και την προστασία του, βάζοντας σαζάνι στο τραπέζι τους.

Η παράδοση επιτρέπει και άλλα ψάρια με τον όρο να είναι με λέπια, να μην είναι γυμνά. Μάλλον αυτή η απαίτηση συνδέεται με το μύθο, σύμφωνα με τον οποίο ο άγιος Νικόλαος αγωνίζεται με τους λεπιδωτούς δράκους και τους νικάει. Γι’ αυτό θυμίζει και η μορφή πτερωτού σαζανιού στη διακόσμηση του παραδοσιακά μαγειρεμένου σαζανιού με γέμισμα από ψιλοκομμένο κρεμμύδι, κοπανισμένη καρυδόψυχα και σταφίδες. Το γεμιστό σαζάνι τυλίγεται με ζυμάρι και ψήνεται σε πήλινο αγγείο με καπάκι σε σιγανή φωτιά. Η διακόσμηση δείχνει πώς είναι τοποθετημένο μέσα το σαζάνι - πού είναι το κεφάλι και πού η ουρά του. Κάποτε ο ιερέας γύριζε το σπίτια, για να τα λιβανίσει και να ευλογήσει τα γιορτινά τραπέζια. Κατά κανόνα ο παπάς έπαιρνε ένα κομμάτι από το σαζάνι από τη μεριά της ουράς. Οι έξυπνες γυναίκες έβαζαν περισσότερο ζυμάρι στην ουρά, έτσι που όσο και και να έκοβε ο παπάς, το ψάρι δεν ήταν πολύ.

Όταν μιλάμε για το τραπέζι, πρέπει να πούμε μερικά λόγια και για το τραπέζι των αγίων, για το οποίο αφηγούνται και τα τραγούδια, αφιερωμένα στην ημέρα του αγίου Νικολάου. Όλοι οι μεγάλοι άγιοι είχαν συγκεντρωθεί να γιορτάζουν. Απουσίαζε μόνο ο άγιος Νικόλαος. ΄Εστειλαν πρόσκληση να έρθει. Ο άγιος έφθασε με καθυστέρηση, γιατί έπρεπε να πολεμάει με τα στοιχεία της θάλασσας και τις θύελλες και να σώζει καράβια. Ήδη μπορούσε να καθίσει και να γιορτάσει. Του προσέφεραν κρασί σε χρυσό ποτήρι, αλλά όταν το πήρε, σαν να νύσταξε και το ποτήρι θα έπεφτε από τα χέρια του, γιατί μια από τις δύο ψυχές του αγίου πέταξε να σώσει ένα καράβι στην ταραγμένη θάλασσα. Σύντομα επέστρεψε, ο Άγιος Νικόλαος ζωντάνεψε και και ήσυχος πια προσχώρησε στην τελετή των Χριστουγέννων.

Σε άλλα τραγούδια λέγεται, ότι ο άγιος Νικόλαος πρώτος έμαθε για τη γέννηση του Χριστού και πήγε να μαζέψει τους αγίους, για να υποκλιθούν στη Θεοτόκο και το νεογέννητο γιο της. Έτσι η ημέρα του αγίου Νικολάου συνδέεται με σειρά γιορτών, που ροετοιμάζουν το αποκορύφωμα των Χριστουγέννων.

По публикацията работи: Πένκα Βέλεβα

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Διαδώστε

Η ημέρα του αγίου Νικολάου στη λαϊκή παράδοση και τραγούδια

Περισσότερα στην κατηγορία

Φολκλορικά συγκροτήματα, μάγειρες και βιοτέχνες από τη Βουλγαρία, τη Σερβία και την Ελλάδα σε φεστιβάλ στη Σωζόπολη

8η Έκθεση «ΕΚΟ καλάθι, παρακαλώ!» στην πόλη Έλχοβο

Επιστροφή στις ρίζες - Εθνική Θρακική Συνέλευση στο χωριό Σταροζαγκόρσκι Μπάνι