Ο Ιβάν Τσόνεφ είναι από τα γνωστότερα ονόματα στη βουλγαρική σχολή οπερατέρ. Ο 78 χρόνων εικονολήπτης γύρισε πάνω 120 ταινίες, αφού σε μερικές είναι και σκηνοθέτης. Είναι κάτοχος 20 βραβείων ανάμεσα στα οποία και το "Χρυσό τριαντάφυλλο" και "Χρυσό ρυτόν", αριστεία από τα φεστιβάλ στις πόλεις Μόσχα, Λειψία και Λιλ.

Στην Εταιρεία έργων ντοκιμαντέρ μαζί με τους συναδέλφους του δημιουργεί μια σύγχρονη βουλγαρική σχολή. Γύρισε ως οπερατέρ ταινίες για τον Αντρέι Βάιντα, Αντόνιο Γκαουντί, επίσης για γνωστές προσωπικότητες και γεγονότα από τη βουλγαρική ιστορία και πολιτισμό. Ανά τα χρόνια η κάμερα του τράβηξε την βουλγαρική καθημερινότητα - περίεργες σελίδες από το προσεχές παρελθόν.

"Είμαι από τους πρωτοπόρους, που έκαναν την κρυφή κάμερα", λέει για τη ΒΡ ο Ιβάν Τσόνεφ. "Με την Νεβένα Τόσεβα γυρίσαμε το 1965 μια ταινία με τίτλο "Τόσο κακός είμαι;", η οποία παρουσίαζε τα προβλήματα της εκπαίδευσης. Εάν τώρα προβληθεί σαν να είναι γυρισμένη σήμερα. Σχεδόν τίποτε δεν άλλαξε".
 Στην ουσία στη ταινία αυτή κρυφό ήταν το μικρόφωνο, μια και μπροστά του οι άνθρωποι ξεχνούν πολλά πράγματα, που θέλουν να πουν.

Το κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ ο Τσόνεφ αποκαλεί "Το άγνωστο κινηματογράφο". Εδώ και χρόνια ο κινηματογράφος αυτός είναι στη σκιά των ταινιών μεγάλου μήκους, οι τηλεοράσεις δεν προβάλουν τέτοιου είδους έργα, λέει ο ίδιος. Νοσταλγεί τις παλιές κινηματογραφικές αίθουσες όταν η προβολή κάθε μιας ταινίας ξεκινούσε με χρονικό των επίκαιρων γεγονότων. Σήμερα με τις νέες κάμερες οι δυνατότητες γυρίσματος μιας ταινίας είναι απεριόριστες. Αλλά όταν έχεις τραβηγμένο τόσο υλικό δύσκολα να διαλέξεις τι να προβάλεις. Πώς οι νέες τεχνολογίες διευρύνουν τις δυνατότητες ενός οπερατέρ σήμερα;
 
"Κάποτε ονειροπολούσαμε αυτό που γίνεται σήμερα", λέει ο Ιβάν Τσόνεφ. "Οι δυνατότητες είναι τεράστιες. Αρκεί μόνο να χρησιμοποιηθούν λογικά και με το μέτρο. Καμία φορά βλέπω μια επίμονη αναζήτηση διάφορων διαφορετικών μορφών γιατί είναι της μόδας. Πιο δύσκολο και περίπλοκο είναι να τραβήξεις μια απλή ταινία. Εγώ ως παράδειγμα θυμώνω πάντα όταν χωρίς κανένα σκοπό τα έγχρωμα στιγμιότυπα της ταινίας μετατρέπονται σε ασπρόμαυρα. Σαν παράδειγμα προβάλλεται έγχρωμο έργο ντοκιμαντέρ, το οποίο παρουσιάζει μια συνέντευξη και ξαφνικά βλέπουμε ένα ασπρόμαυρο στιγμιότυπο. Γιατί; Στις κινηματογραφικές ταινίες μεγάλου μήκους ένα τέτοιο τέχνασμα χρησιμοποιείται γιατί μπορεί να είναι μεταφορικό μέσο. Δηλαδή έτσι παρουσιάζεται ένα όνειρο, στιγμές από το παρελθόν ή κάτι άλλο, άλλα στα έργα ντοκιμαντέρ σε μια συνέντευξη αυτό είναι κάπως ανόητο".

Ο Ιβάν Τσόνεφ είναι ευχαριστημένος γιατί συνεργαζόταν με σοβαρούς σκηνοθέτες. Για αυτό εκτιμούσε και τα θέματα που διάλεγαν. Με τον σκηνοθέτη Γιούλι Στογιανοφ, ο οποίος πριν μέρες έλαβε το βραβείο της Βουλγαρικής Κινηματογραφικής Ακαδημίας για όλα τα έργα του, τράβηξε ταινίες για γεγονότα και πρόσωπα του παρελθόντος. Με τον ίδιο πριν δεκαετίες ξεκινά ταινία, την οποία γυρίζει ήδη 40 χρόνια.
 
"Ξεκινήσαμε το 1965. Ολοκληρώσαμε την ταινία "Συντροφική συνάντηση", εξηγεί ο Ιβάν Τσόνεφ. "Μιλά για μια συνάντηση συμμαθητών από την πόλη Καζανλάκ, όπου ήμουν μαθητής και εγώ. Η πρόκληση και η ιδέα ήταν δική μου. Δύσκολα ξεκινήσαμε με το γύρισμα, μια και το υλικό δεν προκαλούσε ενδιαφέρον, αλλά σιγα-σιγα βρήκαμε τη ιδέα – έγινε μια σύντομη ταινία για την απομόνωση. Το 1980 πάλι είχαμε συντροφική συνάντηση και αποφασίσαμε και αυτή να την τραβήξουμε. Και αυτό το υλικό, χάρη στον συνάδελφο μου και γείτονα Αντρέι Αλταπαρμάκοφ, ο οποίος είναι παραγωγός, κάναμε ένα έργο που συνόψιζε τις συναντήσεις με τον τίτλο "Συντροφικές συναντήσεις". Η σκηνοθεσία ήταν δική μου και περιέλαβε συνεντεύξεις συμμαθητών μου".

Ο Ιβάν Τσόνεφ χρησιμοποιεί στο έργο του και πολλά κινηματογραφικά χρονικά και έτσι δημιούργησε ταινία για μια γενιά, η οποία ζούσε σε τρεις ενδιαφέρουσες περιόδους όταν η Βουλγαρία ήταν μοναρχία, κατά το κομμουνιστικό καθεστώς και μετά τις δημοκρατικές αλλαγές.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα