"Το μενταγιόν" - μια αφήγηση για το παρελθόν, μέσα από τις ανθρώπινες ιστορίες

Ένα παλιό μενταγιόν διατρέχει μια περίοδο τριών αιώνων σε τρεις ηπείρους, δημιουργώντας γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον. Ανήκε στον Γκεόργκι Μπενκόφσκι, την πιο σημαντική φυσιογνωμία της Εξέγερσης του Απριλίου του 1876, της κορύφωσης των αγώνων για την απελευθέρωση της Βουλγαρίας από την οθωμανική αυτοκρατορία.

Η απάνθρωπη αντίδραση των κατακτητών προκαλεί διεθνή αντίκτυπο και ένα χρόνο αργότερα οδηγεί στην κήρυξη του Ρωσοτουρκικού πόλεμου, ο οποίος έχει σαν αποτέλεσμα την απελευθέρωση της Βουλγαρίας. Το μυθιστόρημα παρουσιάζει μια περίοδο που καλύπτει την αναταραγμένη χρονική περίοδο από τη δεκαετία του ‘40 έως και τη δεκαετία του ’80 του 19ου αιώνα, μέχρι και σκηνές από τη σύγχρονη Βουλγαρία.

Το υπέροχα γραμμένο δίτομο μυθιστόρημα, μας συναντά με τον ισχυρό Μπίσμαρκ, μονάρχες, διπλωμάτες, στρατιωτικούς, επαναστάτες και απλούς χωρικούς. Η συγγραφέας Γκαλίνα Γκεοργκίεβα, παρουσιάζει, με ένα γοητευτικό τρόπο, τη μορφή του Μπενκόφσκι. Ο Μπενκόφσκι, που μένει ορφανός στη γενέτειρά του, πόλη Κοπρίβστιτσα, από μικρός αρχίζει να μαθαίνει τέχνη και στη συνέχεια γίνεται έμπορος. Ταξιδεύει, οργανώνει εμπορικά καραβάνια, ζει στην Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη, την Αλεξάνδρεια, το Βουκουρέστι και αλλού. Μιλά επτά γλώσσες.

Είναι άραγε ο Μπενκόφσκι ο τυπικός Βούλγαρος της περιόδου της Αναγέννησης;
"Χωρίζω σε δυο μεγάλες ομάδες τους ανθρώπους της εποχής εκείνης", λέει στη συνέντευξή της στη Βουλγαρική Ραδιοφωνία η συγγραφέας Γκαλίνα Ζλατάρεβα. "Η μια περιλαμβάνει τους απλούς ανθρώπους που έμεναν στα χωριά τους χωρίς να απομακρύνονται απ’ αυτά. Στη δεύτερη ομάδα ανήκουν οι ταξιδευτές. Πρόκειται για τους έμπορους, τους τεχνίτες, τους χτίστες, κληρικούς και ανθρώπους του πνεύματος, τους γόνους των πλούσιων οικογενειών, που ξενιτεύονταν για να αποκτήσουν μια καλύτερη μόρφωση. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός της ύπαρξης βουλγαρικής κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη, μιας κοινότητας που εξέδιδε εφημερίδες και δημιουργούσε στο χώρο της λογοτεχνίας και που είχε δική της κοσμική ζωή. Ο Μπενκόφσκι ήταν ένα από τα τυπικά μέλη της δεύτερης αυτής ομάδας. Αυτό που τον διαφοροποιεί από τα μέλη της, είναι ο τρόπος που αναπτύσσεται".

"Η ζωή του Μπενκόφσκι θα μπορούσε να κυλίσει φυσιολογικά, όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση του Ευλόγκι Γκεοργκίεφ", συνεχίζει η Γκαλίνα Ζλατάρεβα. "Ο Εβλόγκι Γκεοργκίεφ, πχ, ήταν ένας επιτυχημένος Βούλγαρος με επιχειρηματικό μυαλό. Πήγε στη Ρουμανία, ασχολήθηκε με το εμπόριο, έγινε τραπεζίτης, κατάφερε να συγκεντρώσει μια τεράστια περιουσία και μια και δεν κατάφερε να παντρευτεί και δεν είχε κληρονόμους, χάρισε όλη του την περιουσία στην πατρίδα του που μόλις είχε απελευθερωθεί από τη σκλαβιά των Οθωμανών. Η ζωή του Μπενκόφσκι όμως κύλισε με διαφορετικό τρόπο. Στην περίπτωσή του, τις περιόδους επιτυχίας ακολουθούν περίοδοι πτώσης, ανόδου και πάλι πτώσης. Ο Μπενκόφσκι αρχίζει να σκέφτεται τη μοίρα του λαού του και από την Αλεξάνδρεια πηγαίνει στο Βουκουρέστι, όπου μπαίνει στους επαναστατικούς κύκλους των ξενιτεμένων Βούλγαρων. Τα αναγνωστικά της ιστορίας παρουσιάζουν τη ζωή του Μπανκόφσκι από την περίοδο του ερχομού του στη Ρουμανία και τη σύνδεσή του με τους επαναστατικούς κύκλους της βουλγαρικής κοινότητας του Βουκουρεστίου. Η υπόλοιπη ζωή του, η οποία τον οδηγεί στο Βουκουρέστι, παραμένει άγνωστη, αλλά πιστεύω ότι είναι η πιο ενδιαφέρουσα", λέει η συγγραφέας.

"Η προετοιμασία του βιβλίου ήταν πολύ έντονη και για το λόγο αυτό δεν διήρκεσε πολύ καιρό", ομολογεί η κα Ζλατάρεβα. "Μου χρειάστηκαν περίπου 3 χρόνια. Οι πηγές είναι οι ίδιες μ’ αυτές που χρησιμοποιούν οι ιστορικοί. Έγγραφα, δημοσιεύσεις, επιστολές και πολλά άλλα. Η διαφορά έγκειται στο ότι βλέπω τον Μπενκόφσκι σαν ένα απλό άνθρωπο που ζει τη ζωή του. τον παρακολουθώ χωρίς να προσπαθώ να την αναλύσω και να καταλήξω σε συμπεράσματα. Τα πρόσωπα που χρησιμοποιώ είναι αληθινά, όπως και τα ονόματά τους και τα γεγονότα που παρουσιάζω στο βιβλίο μου".

Ποιές προκλήσεις αντιμετωπίζει ένας συγγραφέας που γράφει για ιστορικά γεγονότα και προσωπικότητες;
"Μια από τις προκλήσεις που αντιμετώπισα, σαν συγγραφέας ιστορικού μυθιστορήματος, είναι ο σκεπτικισμός των Βούλγαρων. Από τη φύση μας είμαστε πολύ κριτικοί και θεωρούμε πολύ σημαντικό να διαβάσουμε κάποιο βιβλίο κάποιου ξένου πολυδιαφημισμένου συγγραφέα, αντί για τα βιβλία των συγγραφέων της χώρας μας. Δεν μιλώ για το "Μενταγιόν", αλλά για τη γενική αντιμετώπιση του βουλγάρικου βιβλίου, το οποίο πρέπει να αναγνωριστεί, πρώτα, στο εξωτερικό και κατόπιν να γίνει διάσημο στη Βουλγαρία. Ίσως αυτός να είναι ο λόγος που το μυθιστόρημα μου κερδίζει αργά, αν και σταθερά, έδαφος. Θα προτιμούσα η διαδικασία να είναι πιο σύντομη", λέει η κα Ζλατάρεβα.

Ποιές αιτίες για την ύπαρξη στο μυθιστόρημά σας σύγχρονων προσώπων και ιστοριών;
"Ζούμε σε μια εξαιρετικά δυναμική εποχή. Μπορεί να μην είναι επαναστατική η περίοδος αυτή, αλλά η αποφασιστικότητα στη λήψη των αποφάσεων, ακόμα και σε προσωπικό επίπεδο, είναι εξαιρετικά σημαντική και το ίδιο σημαντική. Οι ιστορικές περίοδοι, του τότε και του σήμερα, είναι συγκρίσιμες. Θα ήθελα να δουν οι αναγνώστες τα όσα συμβαίνουν γύρω τους, με τα μάτια των ανθρώπων που ζούσαν στην περίοδο που έζησε και έδρασε ο Γκεόργκι Μπενκόφσκι. Να κατανοήσουν την αναγκαιότητα της συμμετοχής τους στα κοινά, να μην βλέπουν τα τεκταινόμενα σαν θεατές, αλλά σαν συμμέτοχοι στη διαδικασία λήψης και εφαρμογής των αποφάσεων που τους αφορούν. Αυτό που πρέπει να αλλάξει, αυτό που θα αλλάξει εξαρτάται από εμάς τους ίδιους. Δεν μπορούμε και δεν πρέπει, να περιμένουμε τα πάντα από το κράτος και να μεταβαλλόμαστε ή να προσπαθούμε να μεταβληθούμε σε αποδέκτες", καταλήγει η συγγραφέας του ιστορικού μυθιστορήματος "Μενταγιόν", Γκαλίνα Ζλάτεβα.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης

Διαδώστε

"Το μενταγιόν" - μια αφήγηση για το παρελθόν, μέσα από τις ανθρώπινες ιστορίες

Περισσότερα στην κατηγορία

Δύο εκθέσεις αφιερωμένες στη Βουλγαρία άνοιξαν στο Βουκουρέστι

Ψηφίστε τον «Διαφωτιστή της Χρονιάς» 2024

Πρώτο διεθνές Φεστιβάλ Sofia DocuMental