Ο άγνωστος Ντιμίταρ Νένοφ

Ακούστε την εκπομπή

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες, και ακόμα ανεξερεύνητες προσωπικότητες στη βουλγαρική μουσική είναι ο Ντιμίταρ Νένοφ. Ο ίδιος είναι μεγάλος πιανίστας και πρωτότυπος συνθέτης, τόλμησε να προχωρήσει πέρα από την υποχρεωτική για τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα χρήση των αυθεντικών δημοτικών θεμάτων.

Αν και πολύ γνωστός και ένας από τους μεγαλύτερους δημιουργούς της βουλγαρικής σχολής συνθέτων, το στιλ του κατά τη διάρκεια της ζωής του θεωρείται ως "μη βουλγαρικό", ακόμα και στιλ μίμησης και αυτό του φέρει πολλές δυσάρεστες μέρες για τον συνθέτη.

Ποιος είναι ο Ντιμίταρ Νένοφ; Είναι γιος ενός στρατηγού από τη πόλη Ράζγκραντ, όπου έχουν γεννηθεί γνωστοί επιστήμονες, καλλιτέχνες, ποιητές. Γεννήθηκε το 1901. Ακόμα παιδί μαθαίνει πιάνο, ενώ στα σχολικά του χρόνια αναπτύσσεται ως μουσικός με την βοήθεια του Αντρέι Στογιάνοφ, απόφοιτου γερμανικού σχολείου και διάσημου πιανίστα.

Το 1920 ο Ντιμίταρ Νένοφ πηγαίνει στη Δρέσδη να σπουδάσει. Όχι μουσική, αλλά αρχιτεκτονική στο διάσημο Πολυτεχνείο της πόλης. Οι μουσικές του φιλοδοξίες όμως δεν σταματούν και ο ίδιος αρχίζει παράλληλα μαθήματα πιάνου και σύνθεσης. Η Δρέσδη, μια πόλη, όπου αναπτύσσεται η τέχνη και η μουσική, τον γοητεύει. Εκεί θα μπορούσε να ακούσει κανείς μερικούς από τους καλύτερους εκτελεστές μαέστρους και μουσικά σύνολα της εποχής.

Για να παρακολουθεί τη μουσική ζωή και να έχει να ζει, ο Ντιμίταρ Νένοφ εργάζεται ως πιανίστας σε σινεμά ως μουσικός συνοδός μπαλέτου. Στην ουσία τα 7 χρόνια στην Δρέσδη κάνουν από το νεαρό αγόρι ώριμο άνδρα που έχει ένα σαφή στόχο - να εκπαιδευτεί και να αποκατασταθεί ως συνθέτης και πιανίστας. Αυτό δεν είναι μόνο το πάθος του, η μουσική του δίνει το νόημα της ύπαρξης. Ωστόσο, ήδη σύνθεσε μερικά μουσικά έργα, όπως Σονάτα για πιανο1921, σουίτα για πιάνο (1925), θέμα με παραλλαγές.

Επιστρέφοντας στη Βουλγαρία, ο Νένοφ εργάζεται μερικά χρόνια ως αρχιτέκτονας στο υπουργείο Δημοσίων Έργων και Σιδηροδρόμων. Χρόνια στα οποία σχεδιάζει σιδηροδρομικούς σταθμούς, έχει και πραγματοποιημένο σχέδιο για μουσική ακαδημία. Αλλά η αγάπη προς το πιάνο είναι πάνω απ' όλα και μετά τα μαθήματα στο διάσημο Egon Petri στην Πολωνία (1931), αναχωρεί για την Μπολόνια, όπου αποφοίτησε ως πιανίστας.

Στη δεκαετία του '30 του 20ου αιώνα (1931-1932) ο Ντιμίταρ Νένοφ έγραψε δύο διάσημα έργα, το αξιόλογο Κοντσέρτο για πιάνο (1936), και με βουλγαρικά θέματα Toccata για πιάνο (1939).

Ήδη είναι κατανοητά και τα χαρακτηριστικά για το στιλ του - επιτυχημένος συνδυασμός των ευρωπαϊκών παραδόσεων με τα εθνικά στοιχεία, και απόδοση μιας συγκεκριμένης έκφρασης, που αφορά το χρώμα του ήχου - όχι μόνο στο μουσικό όργανο άλλα και στην ορχήστρα.

Ένας από τους πιο ταλαντούχους του μαθητές, Τρύφων Σιλιάνοφσκι (συνθέτης και πιανίστας) εξηγεί με ακρίβεια: "... ο ίδιος Νένοφ δεν είναι τελείως μονοσήμαντος... Η επιδίωξη της "ελεύθερης έκφρασης, της ελευθερίας, της αυξημένης ευαισθησίας" και ταυτόχρονα "μια σαφή και ισχυρή λογική" συνυπάρχει σε ένα άτομο, σε μια ζωή σε ένα έργο.

Μαζί με έργα για πιάνο και την ενεργό συναυλιακή του δραστηριότητα, που εκτιμάται ιδιαίτερα στην Βουλγαρία και στο εξωτερικό, ο Ντιμίιταρ Νένοφ γράφει και συμφωνικά έργα. Η πρώτη του συμφωνία (1922) είναι το πρώτο συμφωνικό έργο με ιστορική σημασία. Συχνά ακούγεται τα δικά τους "Τέσσερα Σκίτσα" για μεγάλη ορχήστρα, που δημιουργήθηκε στο πνεύμα του Ιμπρεσιονισμού, πλούσια με εικόνες και διαθέσεις.

Η μεγαλοπρεπής "Ραψωδική φαντασία" ένα έργο το οποίο Ντιμίταρ Νένοφ συνθέτει την περίοδο 1940-1946. Είναι δημιουργημένη από αντικρουόμενες συναισθηματικές καταστάσεις - ένα σημάδι της υψηλής του δεξιοτεχνίας και την ικανότητα να εκφράσει όλα αυτά με την μια μεγάλη ορχήστρα.

Μ' αυτά τα έργα ο Ντιμίταρ Νένοφ αναμφισβήτητα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της βουλγαρικής σχολής σύνθεσης. Η έκφραση, η μεταφυσική, η συμβολική αναμιγνύονται με τα στριμμένα με πρωτότυπα βουλγαρικά στοιχεία, που καθορίζουν νέες παραμέτρους της εθνικής μας μουσικής σχολής.

Τελείως φυσικά, το 1933 ο ίδιος ήταν από τους πρωτεργάτες της πρώτης οργάνωσης των νέων και μοντέρνων συνθετών μας "Σύγχρονη μουσική". Μεγάλος πατριώτης, συμμετέχει στην ίδρυση της Εθνικής Ραδιοφωνίας κατά την περίοδο 1935-1937, και υπήρξε ο πρώτος διευθυντής της μουσικής σύνταξης του Ράδιο Σόφια.

Χάρη στη βούληση και τον ενθουσιασμό του δημιουργείται η Ορχήστρα δωματίου - βάση της μελλοντικής ορχήστρας της Ραδιοφωνίας. Για το σύνολο αυτό ο Ντιμιταρ Νενοφ συνθέτει και έργο. Ιδιαίτερα σημαντική είναι το μεγάλο ορατόριο «Χριστούγεννα» για σολίστ, μικτή χορωδία και ορχήστρα (1938-1939).

Για τον παιδαγωγό και άνθρωπο Ντιμίταρ Νένοφ διατηρούνται λόγια μαθητών και συνάδελφων του, που με ενθουσιασμό μιλούν για τις γνώσει, τους ερμηνείες του, τις φιλοσοφικές και αισθητικές απόψεις. Ήταν μια προσωπικότητα πνευματική, διανοητική, συναισθηματική. Πτυχιούχος αρχιτέκτονας και ένας μουσικός με ταλέντο, καλλιτέχνης με μια τεράστια δημοτικότητα στη δεκαετία του '30 και '40, παιδαγωγός, δημόσιο πρόσωπο και συνθέτης πρωτοπόρος, ο Ντιμίταρ Νένοφ χαράζει τον δρόμο για την ανάπτυξη της βουλγαρικής μουσικής τέχνης.

Πέθανε το 1953 για να παραμείνει όμως για πάντα στην ιστορία της βουλγαρικής κουλτούρας.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Διαδώστε

Ο άγνωστος Ντιμίταρ Νένοφ

Περισσότερα στην κατηγορία

"Πούστα Μλάντοστ" – νέα ερμηνεία ενός ιερού δημοτικού τραγουδιού

Η Φιλαρμονική Ορχήστρα Σόφιας παρουσιάζει βουλγαρικά έργα στη Σόφια και το Βουκουρέστι για την 3η Μαρτίου

Φιλανθρωπική συναυλία με την Βαλέρια Στογιάνοβα και την Μυστική Ορχήστρα

Η Φιλαρμονική Ορχήστρα Σόφιας παρουσιάζει βουλγαρικά έργα στη Σόφια και το Βουκουρέστι για την 3η Μαρτίου

Φιλανθρωπική συναυλία με την Βαλέρια Στογιάνοβα και την Μυστική Ορχήστρα

"Πούστα Μλάντοστ" – νέα ερμηνεία ενός ιερού δημοτικού τραγουδιού