Παραδοσιακά επαγγέλματα: Ξυλογλυπτική - να εκφράσεις την ψυχή σου στο ξύλο

Η ξυλογλυπτική δεν είναι μόνο εργασία με την σκαρπέλα. Τα μεγάλα έργα τέχνης απαιτούν συνέργεια μυαλού και ψυχής στη επεξεργασία του ξύλου. Η τέχνη αυτή, που γνωρίζουν ακόμη οι αρχαίοι Σλάβοι, η μέθοδος της ξυλογλυπτικής είναι μια από τις αρχαιότερες τέχνες στη Βουλγαρία η οποία είναι διάσημη με τους επιδέξιους ξυλογλύπτες.

Μικρογραφίες των βιβλικών σκηνών, που απεικονίζονται στα εικονοστάσια, στους βωμούς σταυρούς και εκκλησιαστικές πόρτες, επίσης - ήλιος που λάμπει από το ταβάνι των αναγεννησιακών σπιτιών, μοτιβα με λουλούδια και ζώα είναι μονό μερικά από τα καλύτερα έργα τους.

Ακμή της ξυλογλυπτικής ως εφαρμοσμένης τέχνης παρακολουθείται κατά την διάρκεια της Αναγέννησης. Τότε στους οικισμούς Ντέμπαρ, Μπάνσκο, Τριάβνα και Καλόφερ βρίσκονται οι γνωστές καλλιτεχνικές σχολές ξυλογλυπτικής.

"Οι σχολές αυτές δεν είναι καλά καθορισμένες και είναι περιορισμένες από γεωγραφική έννοια", λέει για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία ένας από τους γνωστούς σύγχρονους γλύπτης

καθηγητής, Αντών Ντόντσεφ. "Η σχολή καθορίζεται από το γεγονός ότι η ιδία η τέχνη έχει εξελιχθεί σε κλειστό οικογενειακό κύκλο. Τα εργαλεία και οι δεξιότητες μεταδίδονταν από πατέρα σε γιό, μόνο μέσα στην οικογένεια μόνο στο πλαίσιο της οικογένειας. Μέσα στην ανάπτυξη του στιλ τα πράγματα είναι περίπλοκα μια και οι δημιουργοί έχουν ταξιδέψει και εργασθεί σε πολλά μέρη".

Σχετικά με το θέμα των σχολών στην τέχνη αυτή ενδιαφέροντα γεγονότα μαθαίνουμε από τον καθηγητή στη ειδικότητα "Χαρακτική" στην Εθνική Ακαδημία Καλών τεχνών, Πέταρ Μπόνεφ.

"Για σχολές , εκείνης της εποχής μιλάμε, όταν η εργασία γινόταν από πολλούς γλύπτες. Λίγοι από αυτούς άφηναν την υπογραφή τους στα έργα γιατί δεν είχε σημασία ποιος το δημιούργησε επειδή η ξυλογλυπτική είναι έργο, που γίνεται με την βούληση του Θεού", λέει ο καθηγητής Μπόνεφ. "Κατ' αρχήν, η παράδοση αυτή αναπτύσσονταν ως εκκλησιαστική. Ο τρόπος ζωής του μεσαίου Βούλγαρου ήταν τέτοιος ώστε τα μοναδικά σκαλιστά ταβάνια, ντουλάπια ήταν κυρίως για τα πλούσια σπίτια. Η εκκλησιά ήταν ο τόπος οπού αναπτυσσόταν η πλαστική τέχνη αυτή. Εάν κοιτάξετε σε ευρύτερο πλάνο η παράδοση της βουλγαρικής ξυλογλυπτικής έχει τις ρίζες της στο εικονοστάσιο γιατί η ξυλογλυπτική είναι χαρακτική σε ξύλο".

Το βουλγαρικό εικονοστάσιο είναι διαφορετικό από τα εκείνα στις άλλες ορθόδοξες εκκλησιές με την μεγαλύτερη παρουσία των στοιχειών και πολυστρωματικό. Τα χαρακτηριστικά είναι τα έργα των ξυλογλυπτών από την σχολή στο Ντέμπαρ. Οι καλλιτέχνες ήταν τόσο διάσημοι, ώστε μέσα στη δεκαετία του '40 του 19ου αιώνα οι κάτοικοι του Πάζαρτζικ παίρνουν δάνειο από 70.000 γρόσια από την τράπεζα της Βιέννης για να καλέσουν τους καλλιτέχνες από τη σχολή του Ντέμπαρ για να κάνουν το εικονοστάσιο της εκκλησιάς της Αγίας Θεοτόκου στη πόλη. Οι ξυλόγλυπτες εργάσθηκαν στον ναό σχεδόν 5 χρόνια, ενώ στο εικονοστάσιο εικονίζουν λουλούδια, ζώα αλλά και ανθρώπινες φιγούρες".

Ακριβώς τα έργα των χαρακτών από την πόλη Τριάβνα προσελκύουν πολλούς τουρίστες σ' αυτή την όμορφη πόλη του Αίμου. Σήμερα υπάρχει επίσης το μουσείο της ξυλογλυπτικής που δείχνει στον επισκέπτη τα υψηλότερα επιτεύγματα των δασκάλων της περιοχής αυτής. Είναι το Σπίτι του Ντασκαλόφ που χτίστηκε το 1804-1808 από τον Ντιμίταρ Οσάνετσα και τον βοηθό του, Ιβάν Μποτσούκοβετσα. Ολοκληρώνοντας την κατασκευή του σπιτιού, έβαλαν στοίχημα για την κατασκευή για τα ξυλόγλυπτα ταβάνια. Δημιουργούν 6 μήνες ενώ τα ταβάνια που εικονίζουν τον ήλιο μένουν αξεπέραστα αριστουργήματα ξυλογλυπτικής (στην κάτω φωτογραρφία).

Φωτογραφία: www.tryavna-museum.com

Μετά την Αναγέννηση η ξυλογλυπτική έχασε σταδιακά τη θέση της μεταξύ των νέων αρχιτεκτονικών τάσεων. Χρόνια αργότερα, βίωσε μια δεύτερη ακμή κατά τα χρόνια του σοσιαλισμού. Μετά από την δεκαετία του '60 του 20ου αιώνα άρχισαν να χτίζονται κρατικά μέγαρα, πρεσβείες, τελετουργικοί οίκοι και άλλα δημόσια κτίρια. Το κράτος παρήγγειλε μεγάλα σχέδια σε διάσημους καλλιτέχνες και η περίοδος αυτή δίνει νέα ζωή στην ξυλογλυπτική.

"Θρίαμβος", έργο του Αντών Ντόντσεφ, 1982

Χάρη σε αυτές τις παραγγελίες της κυβέρνησης, πολλοί νέοι καλλιτέχνες βρίσκουν ένα πεδίο και μέσα έκφρασης. Ένα από τα έργα είναι στο Εθνικό Μέγαρο Πολιτισμού στη Σόφια, όπου ο στόχος είναι να δημιουργήσουν έργα για το εσωτερικό χώρο του μελλοντικού συνεδριακού κέντρου.

Ανάμεσα στα όμορφα διακοσμητικά πανό είναι η ξυλογλυπτική "Θρίαμβος" από τον καθηγητή Αντών Ντόντσεφ που απεικονίζει την ιδέα της αιώνιας πάλης ανάμεσα στο καλό και το κακό.

Στις αρχές του 21ου αιώνα, η ξυλογλυπτική δεν είναι μόνο όμορφες αναμνήσεις του παρελθόντος. Εξακολουθούν να υπάρχουν σχολές της χώρας, που διδάσκεται η τέχνη αυτή. Και το μόνο πανεπιστήμιο στην Ευρώπη, όπου οι νέοι καλλιτέχνες μπορούν να αναπτύξουν τις ατομικές τους δεξιότητες στις παραδόσεις αυτής της τέχνης είναι η Εθνική Ακαδημία Καλλών Τεχνών. Ήδη 112 χρόνια εκεί υπάρχει ειδικότητα "Ξυλογλπυτική"

Φωτογραφία: Μαρία Πέεβα

"Στο εργαστήριό μας, όλοι οι εκπαιδευτικοί έχουν το δικό τους στυλ και τρόπο εργασίας. Ο σκοπός μάς είναι από την Ακαδημία να αποφοιτούν καλλιτέχνες, με δικό τους στυλ και δρόμο στη τέχνη", συνοψίζει ο επικεφαλής της ειδικότητας, καθηγητής Πέταρ Μπόνεφ. "Γιατί ο καλλιτέχνης είναι αυτός που είναι μοναδικός, και όχι αυτός που είναι ίδιος με τους άλλους. Σήμερα δεν υπάρχουν σχολές, άλλα κάθε ξυλογλύπτης πρέπει να ξεχωρίζει με το μοναδικό του στυλ".

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Διαδώστε

Παραδοσιακά επαγγέλματα: Ξυλογλυπτική - να εκφράσεις την ψυχή σου στο ξύλο

Περισσότερα στην κατηγορία

Μετά το «ΟΧΙ» ακολούθησαν δύσκολα χρόνια για την Ελλάδα

Ανακαλύφθηκε πλήρως διατηρημένο άγαλμα του 2-3ου αιώνα στη Βάρνα

Ο Άγιος Ιωάννης της Ρίλα είναι ένας από τους πιο αγαπητούς και σεβαστούς Βούλγαρους αγίους