Οι αρχαίοι Θράκες – κληρονομιά και μυστήρια

Υπέροχοι χρυσοί και ασημένιοι θησαυροί, τάφοι με καταπληκτικές τοιχογραφίες και αγάλματα. Κάθε χρόνο οι αρχαιολογικές έρευνες που πραγματοποιούνται στη Βουλγαρία, φέρνουν στην επιφάνεια καινούργια στοιχεία για τους αρχαίους Θράκες.

Πριν σαράντα χρόνια ιδρύθηκε το Κέντρο Θρακικών Ερευνών στην Ακαδημία Επιστημών Βουλγαρίας. Ιδρυτής του είναι ο μεγάλος Βούλγαρος επιστήμονας, καθηγητής Αλεξάντερ Φολ (1933–2006), το όνομα του οποίου φέρει το Κέντρο. Με την ευκαιρία της επετείου μας μιλά η θρακολόγος καθηγήτρια κα Βαλέρια Φολ, σύζυγος του Αλεξάντερ Φολ.

"Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες για τους Θράκες βρίσκονται στην Ιλιάδα του Ομήρου, όπου οι Θράκες αναφέρονται σαν σύμμαχοι της Τροίας στον Τρωικό πόλεμο τον δέκατο τρίτο αιώνα π. Χ. Ο Τρωικός πόλεμος είναι ο πρώτος γνωστός ευρωπαϊκός πόλεμος με στόχο την αναδιανομή των πρώτων υλών και των αγορών, καθώς κα για τον έλεγχο του Βόσπορου και των Δαρδανελίων, περιοχών στις οποίες κατοικούσαν οι Θράκες. Ο Όμηρος δεν γνώριζε τις περιοχές των Θρακών στα ενδότερα της ηπειρωτικής χώρας. Αργότερα, με τις αποικίες των Ελλήνων στις ακτές του Βόσπορου και της Μαύρης Θάλασσας, οι πληροφορίες για τους Θράκες αυξάνονται κυρίως με αναφορές σε έπη, σε στίχους και ιστορικά κείμενα".

Κεραμικό ρυτό από την περιοχή Σλίβεν

"Ο θρακικός έθνο–πολιτιστικός χώρος είναι εξαιρετικά μεγάλος σε έκταση. Το ζήτημα της καταγωγής των Θρακών και το πώς εμφανίστηκαν στη ΝΑ Ευρώπη, παραμένει ακόμα και σήμερα. Στις αρχές της τρίτης π. Χ. χιλιετίας, ένας, μικρός σε πληθυσμό, λαός κτηνοτρόφων φτάνει στη Βαλκανική χερσόνησο από το Βορά. Εδώ βρίσκει ένα εξαιρετικά αναπτυγμένο πολιτισμό με τον οποίο αναμιγνύεται. Έτσι αρχίζει να δημιουργείται το έθνος των Θρακών. Η περιοχή στην οποία κατοικούν βρίσκεται ανάμεσα στο Δνείπερο, το Δνείστερο και τα Καρπάθια, μέχρι τις ακτές και τα νησιά του Βόρειου Αιγαίου και τη βορειοδυτική Μικρά Ασία. Στα δυτικά φτάνει μέχρι τον ποταμό Βαρδάρη. Μέρος των Θρακών που κατοικούν στα νησιά ή την ηπειρωτική Ελλάδα, εξελληνίζονται νωρίς. Οι υπόλοιποι, από τη δεύτερη χιλιετία π. Χ., δημιουργούν δικά τους κράτη. Απόδειξη αποτελεί το χρυσό σερβίτσιο που ανακαλύφθηκε στο Βαλτσιτράν, στην περιοχή του Πλέβεν, το οποίο χρονολογείται στη 2η χιλιετία π. Χ.. Αν και ποτέ δεν θα μάθουμε το όνομα του ηγεμόνα που χρησιμοποιούσε το λατρευτικό αυτό σερβίτσιο, αυτό, από μόνο του, αποτελεί μια εξαιρετικά σημαντική απόδειξη ότι στην περιοχή αυτή έχει αρχίσει η δημιουργία κρατών Μυκηναϊκού τύπου, όπως και στην Ελλάδα".

Χρυσά δαχτυλίδια με καρνεόλιο

"Τα πιο γνωστά αντικείμενα της αρχαίας θρακικής κληρονομιάς είναι οι θησαυροί που θάφτηκαν σε τελετές ή σε τάφους Θρακών ηγεμόνων και αριστοκρατών", συνεχίζει η ακθηγήτρια Βαλέρια Φολ. "Τα αντικείμενα αυτά είναι γνωστά σε ολόκληρο τον κόσμο, από τις εκθέσεις των θρακικών θησαυρών σε πάρα πολλές χώρες σε διάφορες ηπείρους. Σε τι οφείλεται ο μεγάλος αριθμός τους; Οφείλεται στο ότι αποτελούν ένδειξη εξουσίας και πλούτου αλλά και φανερώνουν την ιερή καθαρότητα αυτών που τα χρησιμοποιούν στις τελετές τους. Γιατί ο χρυσός και το ασήμι είναι μέταλλα τα οποία εξασφαλίζουν την ιερή αυτή τελετουργική καθαρότητα".

Χρυσά αντικείμενα από τον θησαυρό του Βαλτσιτράν

"Έχουμε ανακαλύψει θρακικούς τάφους, από τους οποίους οι πιο γνωστοί είναι αυτοί του Καζανλάκ και της Σφεστάρσκα, οι οποίοι περιλαμβάνονται στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ", αναφέρει η καθ. Βαλέρια Φολ. "Τα μουσεία της Βουλγαρίας και άλλων χωρών, είναι γεμάτα από θρακικά αντικείμενα. Όταν διασχίζουμε τα βουνά ή όταν ταξιδεύουμε στις κοιλάδες, πολύ συχνά βλέπουμε ερείπια από φρούρια, ιερά, τύμβους και μεγαλιθικούς τάφους. Όλα ατά, όπως άλλωστε είναι φυσικό, μας προκαλούν δικαιολογημένη έκπληξη. Οι Θράκες έχουν αφήσει ξεκάθαρα σημάδια στην φολκλορική κληρονομιά του λαού της Βουλγαρίας, αλλά και στους υπόλοιπους σύγχρονους λαούς της περιοχής της Βαλκανικής. Ένα παράδειγμα είναι ο χορός των αναστενάρηδων, ο οποίος έχει επίσης ανακηρυχτεί σαν μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Σήμερα ο χορός αυτός τελείται προς τιμή του Αγίου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης. Πρόκειται για μια εκχριστιανισμένη τελετή η οποία την αρχαιότητα πραγματοποιούταν στην γιορτή της μεγάλης θεάς Μητέρας και του γιού της, του Ήλιου. Τα αναμμένα κάρβουνα συμβολίζουν τον καυτερό Θεό Ήλιο και οι αναστενάρηδες χορεύουν για να τιμήσουν τις δύο αυτές θεότητες".

Ασημένιο ρυτό από θρακικό τύμβο στην περιοχή Γιάμπολ

"Οι Θράκες μας άφησαν κληρονομιά πολλά μυστήρια. Για παράδειγμα, τις επιγραφές στη θρακική γλώσσα, οι οποίες είναι γραμμένες με ελληνικά γράμματα. Οι επιγραφές αυτές δεν είναι πολλές και προσπαθούμε να βρούμε τρόπο να τις διαβάσουμε. Γνωρίζουμε ότι στην Βόρεια Ελλάδα έχουν ανακαλυφθεί παρόμοιες επιγραφές, στις οποίες εκτός από το θρακικό κείμενο, υπάρχει και η ελληνική μετάφρασή του στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Όταν δημοσιευτούν οι επιγραφές αυτές, θα μπορέσουμε να μάθουμε ακόμα περισσότερα για τους Θράκες. Οι εν λόγω επιγραφές βρίσκονται στην περιοχή του ιερού της Σαμοθράκης και στις βόρειες ακτές του Αιγαίου".

"Ένα άλλο μυστήριο είναι πώς κατάφερναν οι Θράκες να ανακαλύπτουν και να εξορύσσουν και να επεξεργάζονται μέταλλα. Οι Θράκες ήταν εξαιρετικά επιτήδειοι εξορύκτες, μεταλλουργοί και μάστορες στην επεξεργασία των μετάλλων. Μεγάλες εκπλήξεις περιμένουμε με την ανακάλυψη των γνώσεών τους αλλά και των τεχνολογιών που χρησιμοποιούσαν. Με το θέμα αυτό ασχολούνται συνάδελφοι χημικοί μετάλλων. Περιμένουμε πολλά, στον εν’ λόγω τομέα, από τις ανασκαφές που γίνονται σε θρακικά ορυχεία", είπε η καθηγήτρια Βαλέρια Φολ.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης
Φωτογραφίες: Βενέτα Παβλόβα

Διαδώστε

Οι αρχαίοι Θράκες – κληρονομιά και μυστήρια

Περισσότερα στην κατηγορία

Το Ντόμπριτς φιλοξενεί διεθνή διάσκεψη, αφιερωμένη στον Βλαδίσλαο Γ΄ της Βάρνας

Ο Πέταρ Μπερόν για τα πρώτα βήματα της βουλγαρικής μετάβασης και της δημοκρατίας σήμερα

8η Νοεμβρίου – Σύναξη των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ