Η Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Ντραγκαλέβτσι - μια από τις εστίες της Λογοτεχνικής Σχολής της Σόφιας τον 16 και 17 αιώνα

Η Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου της Βίτοσα βρίσκεται σε λίγη απόσταση από την συνοικία Ντραγκαλέβτσι. Είναι ανάμεσα στα πιο αντιπροσωπευτικά και καλά διατηρημένα μοναστήρια σε κοντινή απόσταση από την πρωτεύουσα. Τοποθετημένη στους πρόποδες του βουνού Βίτοσα, η μονή είναι άσπρη και βυθισμένη στο πράσινο της αυλής και του λόφου πάνω της. Από το κέντρο του Ντραγκαλέβτσι μέχρι τη μονή, μπορεί κανείς να φτάσει με τα πόδια για μισή ώρα περίπου, περνώντας από το όμορφο δάσος. Στις πόρτες του μοναστηρίου καταλήγει και ασφαλτοστρωμένος δρόμος.

Η Μονή είναι μέρος του ένδοξου στο παρελθόν Άγιου Όρους της Σόφιας, μέχρι και να ήταν η δική του Αγία Λαύρα. Ιδρύθηκε το 1348 από τον βασιλιά Ιβάν Αλεξάντερ. Κατά πάσα πιθανότητα ο Βούλγαρος ηγεμόνας αναστήλωσε ένα ήδη υπάρχον μοναστήρι, επειδή κάτω από το καθολικό του κοινοβίου, βρέθηκαν τα απομεινάρια άλλου, παλαιότερου ναού.

Για την σημασία του μοναστηρίου την περίοδο αυτή μαρτυρεί η μεγάλη προσοχή των ηγεμόνων. Η παλαιότερη γνωστή μαρτυρία για τη Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου είναι στο χρυσόβουλο του βασιλιά Ιβάν Σισμάν, το οποίο εκδόθηκε κατά την περίοδο 1371-1382. Με το χρυσόβουλο στο μοναστήρι δωρίζονται οικόπεδα, απαλλαγμένα από φόρους μαζί με τους χωριάτες.

Οι ντόπιοι μέχρι και σήμερα λένε παλιό θρύλο για την ίδρυση της μονής. Κάποτε βοσκοί από το χωριό Ντραγκαλέβτσι βρήκαν στον γύρω κάμπο εικόνα της Παναγίας και την έφεραν στην εκκλησία του χωριού. Την επόμενη ημέρα όμως, είδαν την εικόνα πάλι στον ίδιο μέρος στον κάμπο. Οι βοσκοί δέχθηκαν το γεγονός ως σημάδι του Θεού ότι σ’ αυτό το σημείο πρέπει να χτίσουν μοναστήρι. Έχτισαν μικρή εκκλησία προς τιμήν της Θεοτόκου. Γύρω της εγκαταστάθηκαν μοναχοί, που έχτισαν μικρή κατοικία και έτσι διαμορφώθηκε ανδρικό μοναστήρι. Κατά τους αιώνες, η Μονή του Ντραγκαλέβτσι βρισκόταν υπό την αιγίδα της βασιλικής δυναστείας, λόγω του οποίου αποκαλείται "
"βασιλική".

Οι Οθωμανοί δεν κατέστρεψαν εξολοκλήρου το μοναστήρι, παρά το γεγονός αυτό όμως το κοινόβιο ερήμωσε και δεν έχουν διασωθεί γραπτές μαρτυρίες γι’ αυτό μέχρι τη δεκαετία του ’70 του 15ου αιώνα. Ύστερα, άγνωστος ευεργέτης αναστήλωσε τη μονή, στην οποία μαζεύτηκε εκ νέου μοναχική αδελφότητα.

Το 1469 ο παπάς Νικόλας έγραψε σε ένα κελί του μοναστηρίου Ευαγγέλιο, στο οποίο ανέφερε ότι είχε ήδη ολοκληρωθεί η αναστήλωση της μονής. Κατά την κατάκτηση των βουλγαρικών εδαφών από τους Οθωμανούς, επιβίωσαν κάποιοι από τους ντόπιους βογιάρους, οι οποίοι προσαρμόστηκαν στις νέες συνθήκες και κράτησαν κάποια από τα προνόμια και τις περιουσίες τους.

Ένας εξ’ αυτών ήταν ο βογιάρος Ραντοσλάβ Μάβαρ, ο γιος του οποίου, ο παπάς Νικόλας Γραμματικός, ήταν καλά μορφωμένος λόγιος. Πάνω από την πόρτα του παλιού καθολικού της μονής υπάρχει επιγραφή κτήτορα, η οποία μαρτυρεί για το γεγονός ότι το 1476 ο βογιάρος δόθηκε άδεια από τις αρχές να κτίσει με δικούς του πόρους και να καλύψει με τοιχογραφίες το καθολικό με τη βοήθεια των γιων του.

Το καθολικό, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου ήταν το τυπικό εκκλησάκι, που οι βογιάροι έχτιζαν πριν και κατά την οθωμανική κυριαρχία. Οι ζωγράφοι δημιούργησαν προσωπογραφία της οικογένειας του κτήτορα Ραντοσλάβ Μάβαρ. Ο βογιάρος ζήτησε από τους ζωγράφους, μαζί με τους ευαγγελικές σκηνές και τις απεικονίσεις αγίων στον νάρθηκα του ναού, να ζωγραφίσουν τις απεικονίσεις και τα ονόματα όλων των μελών της οικογένειάς του. Τα ενδύματα της οικογένειας περιέχουν μοτίβα των τότε φορεσιών της περιοχής της Σόφιας.

Πολύτιμες είναι οι τοιχογραφίες στο παλιό καθολικό της μονής, που αναστηλώνονταν για πολλά χρόνια. Ένα μέρος των τοιχογραφιών σήμερα φυλάσσεται στο Ιστορικό Μουσείο στη Σόφια. Ζωγράφος του στρώματος τοιχογραφιών του 17ου αιώνα πιθανόν είναι ο γνωστός εκείνη την εποχή Ποιμήν, ο οποίος ανακαίνισε πολλές εκκλησίες και μοναστήρια στα περίχωρα της Σόφιας.

Το μοναστήρι προσέλκυε πολλούς προσκυνητές – πιστούς, κληρικούς και λόγιους ανθρώπους από τα βουλγαρικά και τα ξένα εδάφη. Τον 16ο–17ο αιώνα η μονή μετατράπηκε σε κέντρο της Λογοτεχνικής Σχολής της Σόφιας. Εδώ γράφτηκαν και αντιγράφηκαν πολλά ιερά βιβλία, πολύτιμα μνημεία πολιτισμού, που έχουν διασωθεί.

Στη Μονή του Ντραγκαλέβτσι φυλάσσονται και μερικές παλιές εικόνες. Το 1617 προσκυνητές χάρισαν στο μοναστήρι εικόνα του Ιησού Χριστού Παντοκράτορος. Το 1620 άλλοι προσκυνητές χάρισαν στη μονή άλλες πέντε εικόνες, ανάμεσα στις οποίες ήταν και η εικόνα του Προφήτη Ηλία. Στο καθολικό της μονής η πολυτιμότερη εικόνα είναι της Παναγίας, η οποία θεωρείται θαυματουργική.

Το Μοναστήρι του Ντραγκαλέβτσι ήταν σημαντικό κέντρο του απελευθερωτικού κινήματος του βουλγαρικού λαού τον 19ο αιώνα. Εδώ κρυβόταν και ανέπτυσσε δραστηριότητα ο απόστολος της Ελευθερίας Βασίλ Λέβσκι. Μπροστά στο καθολικό της μονής τοποθετήθηκε αναμνηστική πλάκα με επιγραφή, που μαρτυρεί ότι κατά την επίσκεψή του στα περίχωρα της Σόφιας, ο Λέβσκι έβρισκε καταφύγιο εδώ και κατά την περίοδο 1871-1872 ίδρυσε τη Μυστική Επαναστατική Επιτροπή της Σόφιας.

Το 1932 τα παλιά κτήρια της μονής καταστράφηκαν και χτίστηκαν νέα. Κάτω από την ίδια στέγη βρίσκονται ο παλιός και ο νέος ναός του Αγίου Μηνά. Οι δύο ναοί είναι μνημεία πολιτισμού. Πολύ κοντά στο μοναστηριακό συγκρότημα τη δεκαετία του ’40 του 20ου αιώνα, ο Βούλγαρος έξαρχος Στέφανος έχτισε έδρα της Ιεράς Συνόδου. Το 1952 οι μοναχές που διώχθηκαν από το μοναστήρι του Κρεμίκοβτσι, μετακόμισαν στη Μονή του Ντραγκαλέβτσι, μεταφέροντας εκεί και τα λείψανα του Αγίου Γεωργίου της Σόφιας.

Σήμερα η μονή είναι πολύ καλά διατηρημένη και ιδιαίτερα στις γιορτές και τα Σαββατοκύριακα προσελκύει πολλούς πιστούς και τουρίστες, που έρχονται εδώ για να απευθύνουν τις προσευχές τους στον Θεό ή απλώς να απολαύσουν την όμορφη φύση στα περίχωρα της μονής.

Περισσότερες φωτογραφίες της μονής μπορείτε να δείτε εδώ.

Mετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Διαδώστε

Η Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Ντραγκαλέβτσι - μια από τις εστίες της Λογοτεχνικής Σχολής της Σόφιας τον 16 και 17 αιώνα

Περισσότερα στην κατηγορία

Οι εορτασμοί για την Ένωση στην Σόφια

Εορτασμοί για την Ένωση στο Πλόβντιβ

Το μεγαλείο της Ένωσης και οι συνέπειες του «ενοποιητικού συνδρόμου»