"Η αντίληψη που είχα ενώ δούλευα πάνω στο βιβλίο, ήταν να προορίζεται για ευρύ κύκλο αναγνωστών, αλλά αναγνώστες που ενδιαφέρονται για την ιστορία μας και για μια όχι τόσο παραδοσιακή παρουσίαση του μακρινού μας παρελθόντος. Έτσι, το βιβλίο "Σε αναζήτηση του Μεσαίωνα" προορίζεται μάλλον για έξυπνους αναγνώστες, όχι επαγγελματίες ιστορικούς, με ενδιαφέροντα για την ιστορική γνώση", επεσήμανε σε συνέντευξη για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο διακεκριμένος ιστορικός, ο καθηγητής Χρήστο Ματάνοφ.

Το βιβλίο δίνει ενδιαφέρουσες απαντήσεις και ερμηνείες πολλών ερωτημάτων. Ένα από τα ερωτήματα αυτά είναι, γιατί, για παράδειγμα, ο χάνος Ασπαρούχ ίδρυσε πριν από πάνω από 1300 χρόνια τη λεγόμενη "Βουλγαρία του Δούναβη" σε ένα σταυροδρόμι σαν τη Βαλκανική Χερσόνησο, και μήπως δεν μπόρεσε να βρει πιο ήσυχη γη για το κράτος του; Σύμφωνα με τον καθηγητή Ματάνοφ, τόσο οι συνηθισμένοι άνθρωποι, όσο οι ηγεμόνες, δεν μπορούν πάντοτε να δρουν σύμφωνα με την ελεύθερη θέλησή τους.

"Κάνουν αυτά που τους επιτρέπουν οι περιστάσεις", επισημαίνει ο ιστορικός. "Και στη συγκεκριμένη περίπτωση του χάνου Ασπαρούχ, οι Βούλγαροι έρχονται στη μόνη ελεύθερη περιοχή κατά τη δεκαετία του ’70 του 7^ου αιώνα – την περιοχή της σημερινής Δοβρουτσά. Κάποιοι θα έλεγαν: γιατί δεν προχώρησε πιο κοντά στην καρδιά της Ευρώπης; Δεν ήταν δυνατό – ο δρόμος του ήταν κλεισμένος από άλλα υπάρχοντα τότε κράτη. Αυτή είναι η συντομότερη δυνατή απάντηση. Όσοι ενδιαφέρονται για πιο λεπτομερή εξήγηση, μπορούν να τη βρουν στις σελίδες του βιβλίου".

Ποιες είναι οι κύριες βουλγαρικές συμβολές κατά τον Μεσαίωνα;
"Η κύρια συμβολή της Βουλγαρίας πρέπει να αναζητιέται στον χώρο του πολιτισμού και πιο συγκεκριμένα στον χώρο της εκκλησιαστικής λειτουργίας στη σλαβική γλώσσα, πατρίδα της οποίας είναι η Βουλγαρία. Η χώρα μετατρέπεται σε ιδιόμορφο κέντρο του κόσμου που εξυμνεί το όνομα του Θεού στα σλαβικά. (Μέχρι τότε ιερές θεωρούνταν τρεις γλώσσες: η εβραϊκή, η λατινική και η ελληνική. Έτσι η Βουλγαρία μετατρέπεται σε λίκνο ενός πλούσιου και δημοκρατικού στο πνεύμα του πολιτισμού/. Από άποψη γεωπολιτικής, η Βουλγαρία μερικές φορές ήταν φραγμός για τη διείσδυση στην Ευρώπη διάφορων μη ευρωπαϊκών πολιτισμών και φυλών που έρχονταν από την Ασία ή τις βόρειες ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Πρέπει όμως να είμαστε ρεαλιστές – στον τομέα των τεχνολογιών η συμβολή της Βουλγαρίας είναι σχετικά μικρή. Τα γερμανικά εδάφη, η Γαλλία και η Κίνα έχουν αρκετές τεχνολογικές συμβολές, που τραβάνε την ανάπτυξη της ανθρωπότητας μπροστά. Παράλληλα, η ανάπτυξη του τότε βουλγαρικού κράτους ήταν στο μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο".

Ποιες ήταν οι κύριες προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι Βούλγαροι ηγεμόνες κατά τον Μεσαίωνα;
"Η κύρια πρόκληση για τη Βουλγαρία έρχεται από τη γεωπολιτική θέση της. Βρίσκεται σε μια περιοχή που συνήθως χαρακτηρίζεται ως σταυροδρόμι. Έτσι, η κύρια πρόκληση ήταν να συγκρατεί τις πιέσεις τόσο από νότια, όσο από βορειοανατολική και βορειοδυτική κατεύθυνση. Από την άποψη αυτή, ο ρόλος των ηγεμόνων και γενικά του βουλγαρικού κράτους ήταν πολύ δύσκολος, διότι με σχετικά περιορισμένους πόρους, έπρεπε να προστατεύει ένα δύσκολο ως προς το άμυνά του έδαφος, να επιβιώνει και να αναπτύσσεται".

Το βιβλίο είναι προσιτό και συναρπαστικό. "Δεν είναι τυχαίο που ήδη στον πρόλογό υπενθυμίζω ότι η ιστορία είναι η μόνη επιστήμη που κράτησε τη μούσα της – την Κλειώ", λέει ο καθηγητής Ματάνοφ. "Η ιστορία είναι ταυτόχρονα επιστήμη και έμπνευση. Γι’ αυτό έκανα μια προσπάθεια το βιβλίο να είναι ενδιαφέρον για να το διαβάσουν περισσότεροι άνθρωποι".

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα