"Ζούσα σε ένα δάσος, αλλά με έκοψαν. Όταν ήμουν ζωντανό, σιωπούσα, αλλά πόσο καλά τραγουδώ, όταν είμαι νεκρό", λέει ένα τουρκικό ποίημα, αφιερωμένο στο σάζι. Ο Τζαφέρ Μαχμούντ από το χωριό Τσάρκβιτσα της Ροδόπης είναι μάστορας, που κάνει το ξύλο να τραγουδά. Ο πατέρας του έπαιζε φλογέρα, αλλά το αγόρι ακόμη από την πρώτη επαφή με το μουσικό όργανο, γοητεύτηκε από το σάζι. Στην ερώτηση της Βουλγαρικής Ραδιοφωνίας από ποια ηλικία φτιάχνει σάζια, ο μάστορας Τζαφέρ απαντά: "Από την ηλικία 12 χρονών άρχισα αυτή τη δουλειά και την κάνω εδώ και 58 χρόνια με μεγάλη αγάπη και επιθυμία".

Μέχρι το 1989, όταν στις βουλγαρικές περιοχές με συγκέντρωση Βούλγαρων Τούρκων αναπτύσσουν δραστηριότητα τα τουρκικά μουσικά θέατρα, ο μάστορας σαζιών δεν μπορεί να τα καταφέρει με τις παραγγελίες και εργάζεται μόνο για μουσικούς στη Βουλγαρία. Λόγω της όμορφης φωνής του και των μαστορικών ερμηνειών του στο σάζι, τον καλούν για δουλειά στο θέατρο της πόλης Κίρτζαλι, αλλά αυτός αρνείται. Δεν μπορεί να αντικαταστήσει το χωριό με την μεγάλη πόλη.

Ο μάστορας δεν θυμάται τον αριθμό των μουσικών οργάνων, που έφτιαξε – σάζια, λύρες, ταμπουράδες. Τα πουλά ή τα χαρίζει σε σχολεία, πολιτιστικά κέντρα και σε φίλους. Ο διάδοχος του Ορφέα όχι μόνο φιλοτεχνεί έγχορδα όργανα, αλλά και τραγουδά. Δημιουργεί και κείμενα για την Ροδόπη, για το χωριό του, για την ζωή του.

Ο μεγαλύτερος πόνος του είναι, ότι κανένα από τα παιδιά και τα εγγόνια του δεν εκδηλώνει ενδιαφέρον για το επάγγελμά του. Ο γιός και η κόρη του πήγαν στην κοντινή πόλη Τζέμπελ, ενώ ο ίδιος, μετά τον θάνατο της γυναίκας του μένει μοναχικά στην όμορφη Ροδόπη. Και λέει πώς θα συνεχίσει να κάνει σάζια, να τα χαρίζει φωνή και να τα κάνει να τραγουδούν χαρούμενα η θλιβερά, ανάλογα με την περίπτωση.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα