Στις 10 Οκτωβρίου, σε ένα από τα κεντρικά πάρκα της Σόφιας, διοργανώθηκε Φεστιβάλ των αγροτικών αγορών. Στόχος του ήταν η προβολή των πλεονεκτημάτων των άμεσων πωλήσεων από τους αγρότες στους τελικούς καταναλωτές.

Για τα 25 χρόνια της μετάβασης προς τη δημοκρατία και την ελεύθερη οικονομία στη Βουλγαρία ούτε οι μικροί παραγωγοί διοργανώθηκαν μόνοι τους για τη δημιουργία δικών τους αγορών, ούτε το κράτος προσπάθησε να τους βοηθήσει. Το έκαναν οι καταναλωτές που συνδεθήκαν σε δίκτυα για την εξασφάλιση πρόσβασης σε ποιοτική τροφή. Μόνοι τους άρχισαν να αναζητούν μικρούς παραγωγούς ποιοτικών και βιολογικά καθαρών προϊόντων και να εξασφαλίζουν την προμήθειά των προϊόντων αυτών.

Ένα από τα δίκτυα - το "Χράνκοοπ" (αρκτικόλεξο από τις βουλγαρικές λέξεις "τρόφιμα" και "συνεταιρισμός") έχει σοβαρή συμβολή στην επιστροφή των αγροτικών αγορών φέτος στις 4 μεγαλύτερες πόλεις της Βουλγαρίας – τη Σόφια, το Πλόβντιφ, το Μπουργκάς και τη Βάρνα. Και όχι χωρίς τη χρηματοδότηση της ΕΕ που στη νέα Κοινή Аγροτική Пολιτική της δίνει έμφαση ακριβώς στα έτσι ονομαζόμενα σύντομα δίκτυα προμήθειας, δηλαδή όσο δυνατόν λιγότεροι μεσολαβητές και συντομότερες αποστάσεις. Ενθαρρύνεται η δημιουργία των ντόπιων αγορών, τα φρούτα και λαχανικά στις οποίες παράγονται σε απόσταση το πολύ 120 χλμ.

"Αποφασίσαμε να υποστηρίξουμε τη δημιουργία των αγροτικών αγορών που κατά τη γνώμη μας είναι αυτό που μπορεί ουσιαστικά να βοηθήσει στους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς να ξεπεράσουν τη λιτότητα που αντιμετωπίζουν", εξηγεί ο κ. Ιβάιλο Ποπόφ από τον οικολογικό σύλλογο "Για τη Γη". "Και εμείς, όπως όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη, θέλουμε να τρώμε ποιοτική τροφή. Δεν έχει μεγάλη σημασία εάν θα είναι πιστοποιημένη σαν βιολογική ή απλώς θα παράγεται με οικολογικό τρόπο. Σ' όλες τις περιπτώσεις θα είναι καλύτερη από την ανώνυμη τροφή που αγοράζουμε στα σουπερμάρκετ. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ δίνεται έμφαση ακριβώς στη δημιουργία κοντών αλυσίδων προμήθειας που έχουν διαφορετικές μορφές. Κατά τη γνώμη μας οι λαϊκές αγροτικές αγορές και οι αγορές τροφίμων των συνεταιρισμών αποτελούν θαυμάσια παραδείγματα σ' αυτήν την κατεύθυνση".

Το Διάταγμα 26 από το 2010 του υπουργείου Γεωργίας και Τροφίμων για τις άμεσες πωλήσεις αγροτικών προϊόντων επέβαλε όμως στους μικρούς παραγωγούς αγροτικών προϊόντων σχεδόν τόσο αυστηρούς κανόνες, όσο και στους μεγάλους παραγωγούς. Ήταν ιδιαίτερα περιοριστικό σχετικά με τα ζωικά προϊόντα. Και στην πράξη δεν κατόρθωσε να λειτουργήσει με εξαίρεση μόνο τους παραγωγούς μελιού και αυγών. Η τελευταία τροποποίηση του Διατάγματος όμως από τον Ιούλιου φέτος οδήγησε σε κάποια ώθηση. Σύμφωνα με τον κ. Στοΐλκο Απόστολοφ, διευθυντή του ιδρύματος "Μπιοσελένα" τα στοιχεία είναι εύγλωττα. "Για τα πρώτα 4 χρόνια από την έγκρισή του Διατάγματος καταγράφηκαν μόνο τρις μικρές μεταποιητικές επιχειρήσεις για γάλα και κρέας. Ενώ από την τελευταία τροποποίηση τον Ιούλιο μόνο για τρις μήνες καταγράφηκαν νέες πέντε επιχειρήσεις", λέει ο κ. Απόστολοφ.

Στο φεστιβάλ των αγροτικών αγορών στη Σόφια είχαν έρθει και παραγωγοί από γειτονικές περιοχές, πολλοί από τους οποίους με βιολογικά καθαρά προϊόντα. Όπως την κα Ζλατίνα Ντίμστεβα από ένα χωριό κοντά στη Μέζντρα, που είχε φέρει δικά της γλυκά του κουταλιού.

"Προς το παρόν ο μοναδικός τρόπος για πρόσβαση στους πελάτες είναι αυτές οι αγροτικές αγορές", λέει η κα Ντίμτσεβα. "Είναι πολύ δύσκολο να έχουμε πρόσβαση στις κανονικές αγορές. Η παραγωγή μας που απαιτεί αρκετά μεγαλύτερο κόπο δεν είναι ανταγωνιστική με τη μαζική παραγωγή που πωλείται εκεί".

Ο μελισσοκόμος Νικόλα Νικόλοφ από το χωριό Μποροβάν της περιοχής της Βράτσας είχε αραδιάσει μαζί με τα βαζάκια μέλι και συλλογή από φυσικούς χυμούς: "Και τα σιρόπια μας είναι με μέλι και λιμόνια, αντί τα πιο βλαβερά ζάχαρη και λεμόντοζο", εξηγεί ο κ. Νικόλοφ. "Συντηρούνται μάλιστα πιο δύσκολα, μόνο σε ψυγείο, η γεύση τους όμως είναι απίθανη".

Η κα Ζασλίν Μπαμπικιάν θεωρεί τον εαυτό της ερασιτέχνη. Κάνει χειροποίητα γλυκά και ωμές τούρτες που πουλά μέσω του Διαδικτύου. Στο φεστιβάλ έδειχνε στα μικρά παιδιά 4-5 ετών πώς να κάνουν μόνα τους γλυκά από υγιεινά προϊόντα.

"Η γλύκα π.χ. έρχεται από αποξηραμένα φρούτα – χουρμάδες, σύκα, καίσια, και για να συνδεθούν – αλεσμένα καρύδια, αμύγδαλα και κακάο. Δείχνω στα παιδιά και το καρπό του κακάου και πως γίνεται η σοκολάτα".

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα
Φωτογραφίες: Μαρία Ντιμιτρόβα-Πισό